Gerçek ücret üstünden prim ve vergi ödemeyen işveren hapis riski üslenir

Posta Gazetesi – 11.11.2011

Soru: 1 Temmuz 2006 tarihinde uzun yol şoförü olarak işe başladım. Taktir edersiniz ki, çalışma saatlerimiz sınırların ötesinde. Sigorta ödemem asgari ücret ten ödeniyor. Mesaimiz yok deniyor. Ve zam beklendiği gibi değil. Bu durumlar karşısında 3646 gün prim ödemişliğim var. Ve tazminatımı almak üzere işten ayrılmak istedim. Fakat işveren tarafından oyalanıyorum. Ne yapmalıyım? Aydınlatırsanız sevinirim.

Halis BAŞAK

Cevap: 3600 günden fazla prim ödemenizi olduğundan, ilk defa sigortalı olduğunuz tarih üstünden 15 tam yıl geçmişse, başka bir ifadeyle 15 yıl sigortalılık süreniz varsa,  kıdem tazminatınızı alarak işinizden ayrılabilirsiniz. Bunun için yapmanız gereken, bulunduğunuz yerdeki Sosyal Güvenlik Kurumu il veya merkez müdürlüğünden alacağınız “ kıdem tazminatı alabilir” yazısını işverene ibraz etmekten ibarettir.

Bu yazıyı işverene ibraz ettikten sonra işveren kıdem tazminatınızı ödeyecektir. Şayet ödemezse, işverene ücretinizin asgari ücret üstünden gösterildiği, fazla çalışma ücretlerinizin ödenmediği gerekçesiyle şikâyet hakkınızı kullanacağınızı belirtin. İşveren şikâyeti duyunca ödemeyi yapacaktır. Çünkü, gerçek ücretle, üstünden prim ve vergi ödenen ücretin farklı gösterilmesi bile, işverenin 18 ay ile 3 yıl arasına hapis cezası alma riski içeriyor.  

Bağ-Kur sigortalı çalışana yetim aylığı ödemez

Soru: Bekâr olduğum için, babamdan dolayı Bağ-Kurdan 200 lira maaş alıyorum. İşe başladım. İş yerinde sigortalı olursam, Bağ-Kurdan aldığım maaş kesilir mi? Kesilirse maaşı anneme devredebilir miyim?

Feride HAVLİ

Cevap: Bağ-Kur, bekâr, evlenmiş olsa da boşanan veya dul kalan, sosyal güvenlik kurumlarına tabi olarak sigortalı çalışmayan veya kendi çalışmalarından dolayı, emekli aylığı almayan kız çocuklarına ana veya babalarından dolayı yetim aylığı bağlar.

Aylık bağlatırken, sigortalı çalışmaya başladığınızda, aylığınızı kestirmeyi beyan ve taahhüt ettiğinizden, sigortalı çalışmaya başladığınızda yetim aylığını kestirmeniz gerekir.

Aylığınızı annenize devredemezsiniz. Ancak, anneniz sigortalı çalışmıyor ve emekli aylığı almıyorsa ve annenizle sizden başka babanızdan dolayı aylık alan kimse yoksa, aylığınız kesildiğinde, annenizin aylık bağlama oranını yüzde 50 den yüzde 75 e yükseleceğinden, annenizin aylığı artar.

Emekli aylığını üstünden prim ödenen kazanç tutarı ve prim ödeme gün sayısı belirliyor

Soru: 9530 gün primim var. Ayda 2200 TL net maaş alan SSK’ lıyım. l 977 girişim ve 52 yaşındayım. Emekli olursam ortalama ne kadar aylık maaş alırım?

Rıdvan TURGUT

Cevap: Emekli aylığını çalışma hayatı boyunca üstünden prim ödenen kazanç tutarı ile prim ödeme gün sayısı belirliyor. Ne kadar emekli aylığı alacağınızı hesaplanabilmesi için, tüm çalışma hayatınızda ödediğiniz prime esas olan kazanç tutarlarının bilinmesi gerekiyor. Verdiğiniz bilgilerle emekli aylığı hesaplanması mümkün değil. Bilgi Edinme Yasası kapsamında SGK ya yazılı başvuru yaparak, ne kadar emekli aylığı alacağınızı öğrenebilirsiniz.    

Askerliğinizi borçlanarak iki yıl erken emekli olabilirsiniz

Soru: Posta gazetesinde sigortalılığın askerlikten sonra olması halinde askerlik borçlanmasının emeklilik yaş sınırını öne çekeceğini okumuştum. 1978 tarihinde SSK 30 günlük girişim var. En son Bağ-Kur kapsamında idim. Yaklaşık 24 yıl Bağ-Kur hizmetim görünüyor. Bağ-Kur başlangıcım 1987 dir. 1 Haziran 1964 doğumluyum. Kalan süremi askerlik borçlanmasıyla tamamlasam, yeni emeklilik statüm ne olur?

Recep TAŞAN

Cevap: Sigorta başlangıçlarınızı tarih(gün, ay, yıl) olarak vereceğiniz yerde yıl olarak vermiş, askerlik sürenizi de bildirmemişsiniz. Oysa bir gün bile emekli olma şartlarını değiştirebiliyor. Sorunuzu 1 Kasım 1987 tarihinde Bağ-Kur sigortalısı olduğunuz ve başlangıç tarihinden önce 18 ay askerlik yaptığınız varsayımına göre cevaplandırıyoruz.

Askerlik sürenizi borçlanmanız halinde, Bağ-Kurda emekli olmak için; 25 tam yıl prim ödeme ve 50 yaş şartlarına tabi olursunuz.  Askerlik borçlanmasıyla prim ödeme şartını sağlamış olacağınızdan, 50 yaşınızı dolduracağınız 1 Haziran 2014 tarihinde emekli olabilirsiniz.

Askerliğinizi borçlanmazsanız, 25 tam yıl prim ödemeniz şartıyla, 52 yaşınızı dolduracağınız 1 Haziran 2016 tarihinde emekli olabilirsiniz.

Başlangıçlarınızı tarih(gün,ay ve yıl) olarak, ve askerlik sürenizi bildirmeniz halinde, sorunuza daha net cevap verebiliriz.

Başlangıç tarihinize göre primi 5450 veya 5525 güne tamamlamalısınız

Soru:1 Mart 1963 doğumluyum. Sigorta başlangıcım 1991 yılında yapılmıştır. Prim gün sayım 3146 gün olarak görünmektedir. Halen çalışmaktayım. Ne zaman emekli olabilirim? Onu öğrenmek istiyorum.(kaç yıl daha çalışmam gerekiyor, kaç yaşında emekli olacağım?)

Kebiz SİVRİ/ANKARA

Cevap: Sigorta başlangıcınızı tarih(gün, ay, yıl) olarak bildireceğiniz yerde, yıl olarak bildirmişsiniz. Başlangıçta bir gün bile emekli olma şartlarını değiştirebiliyor.

Sigorta başlangıç tarihiniz 23 Mayıs 1991 ve öncesi bir tarihse emekli olmak için; 20 yıl sigortalılık süresi, 5450 gün prim ödeme ve 47 yaş şartlarına tabisiniz. 2304 gün daha prim ödeyerek, 3146 gün olan prim ödemenizi 5450 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz.

Sigorta başlangıç tarihiniz 23 Mayıs 1991 den sonraki bir tarihse, emekli olmak için; 20 yıl sigortalılık süresi, 5525 gün prim ödeme ve 48 yaş şartlarına tabisiniz. 2379 gün daha prim ödeyerek, 3146 gün olan prim ödemenizi 5525 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz.

Ayrıca, 454 gün daha prim ödeyerek 3146 gün olan prim ödemenizi 3600 güne tamamlamanız şartıyla, 58 yaşınızı dolduracağınız 1 Mart 2021 tarihinde yaş haddinden emekli olmanızda mümkün.

50 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz

Soru: 10 Kasım 1969 doğumluyum.22 Ocak 1988 tarihinde memuriyete başladım. Ne zaman emekli olabilirim?

Ali ATEŞ

Cevap: Emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi, 5375 gün prim ödeme ve 50 yaş şartlarına tabisiniz. Toplam 5375 gün prim ödemiş olmanız şartıyla, 50 yaşınızı dolduracağınız 10 Kasım 2019 tarihinde emekli olabilirsiniz.