Kayınpeder ve kayınvalideye bedelsiz kiralanan ev

Hürriyet Gazetesi| – 11.09.2010

Böyle damatlar ya da gelinler de var. Evini, başkasına parayla kiralayacağına, kayınpederi ve kayınvalidesine bedelsiz kiralıyor.

Kuşkusuz onların hayır dualarını da alıyor.
Ancak, Maliye bu olaya sıcak bakmıyor ve “kira almasan dahi kira almış gibi beyanda bulun ve vergi öde” diyor.
 

BİR SORU-BİR YANIT
Evini bedelsiz olarak kayınvalide ve kayınpederinin ikametine bırakan damat, üste bir de vergi ödeyip ödemeyeceğini Vergi Dairesi Başkanlığı’na sorduğunda, aşağıdaki yanıtı almış.
“Gayrimenkullerin kiraya verilmesinden elde edilen iratlar “gayrimenkul sermaye iradı”olarak vergilendirilmektedir.
Gelir Vergisi Kanunu’nun 73/2. maddesinde; Binaların mal sahiplerinin usul, füru veya kardeşlerinin ikametine tahsis edilmesi (Usul, füru ve kardeşlerden her birinin ikametine birden fazla konut tahsis edilmiş ise bu konutların yalnız birisi hakkında emsal kira bedeli hesaplanmaz. Kardeşler evli ise eşlerden sadece biri için emsal kira bedeli hesaplanmaz.)” hükmüne yer verilmiştir.
Usul, füru veya kardeşe tahsis halinde emsal kira bedelinin uygulanmaması binada oturma şartına bağlıdır.
 

KAYIN HISIMLIĞI
4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun “Kan Hısımlığı” başlıklı 17. maddesinde; “Kan hısımlığının derecesi, hısımları birbirine bağlayan doğum sayısıyla belli olur.
Biri diğerinden gelen kişiler arasında üstsoy-altsoy hısımlığı; biri diğerinden gelmeyip de, ortak bir kökten gelen kişiler arasında yansoy hısımlığı vardır.”hükmü yer almıştır.
Medeni Kanuna göre usul (üstsoy); anne, baba, büyükanne, büyükbaba ve bunların anne ve babalarıdır. Füru (altsoy)ise; evlatlar, torunlar ve bunların çocuklarıdır.
Aynı Kanunun “Kayın Hısımlığı” başlıklı 18. maddesinde ise; “Eşlerden biri ile diğer eşin kan hısımları, aynı tür ve dereceden kayın hısımları olur…” hükmüne yer verilmiştir.
 

VERGİ ÖDENECEK
Yukarıda yer alan hüküm ve açıklamalar çerçevesinde; Gelir Vergisi Kanunu’nun 73. maddesinde yer alan hüküm, mal sahiplerinin usul, füru ve kardeşlerini kapsamakta olup, bu hükmün diğer kan ve kayın hısımları (sıhri hısımları) da kapsadığı düşünülemeyeceğinden, bunların dışında kalan akrabalara (yeğen, dayı, amca, kayınpeder, baldız vb.) ikamet amacıyla tahsis edilen gayrimenkullerde emsal kira bedeli uygulanacağı ve hasılata ilave edileceği kuşkusuzdur.
Buna göre, bir şahsın adına kayıtlı olan gayrimenkulü bedelsiz olarak ikametlerine bıraktığı kayınvalide ve kayınpederi ile arasındaki bağın “Kayın Hısımlığı”olması nedeniyle, anılan mesken için, emlak vergisi değerinin yüzde 5’i oranında emsal kira bedeli uygulanmak suretiyle yıllık gelir vergisi beyannamesi verilip gelir vergisi ödenmesi gerekmektedir (İzmir V.D. Bşk. 25 Mart 2008 Tarih ve 848-2599 sayılı Özelgesi)”
 

PRATİK ÇÖZÜM
Yukarıdaki yasa hükümlerine göre, eşiniz; “Hayatım, ikinci evini annemle babama bedelsiz kiralar mısın?”diye rica ederse, kira almasanız dahi vergi ödeyeceğinizi belirtin.
Bu arada pratik bir çözüm yolu da var; evi eşinize satarsanız ya da intifa hakkını verirseniz eşiniz kendi evini anne-babasına bedelsiz kiralayacağı için vergi olayı kalkıyor.