Emekliler için yeni yıl hediyesi

Anayasa Mahkemesi’nin 24 Aralık’ta memur emeklilerinin ikramiye hesaplanmasında 30 yıl sınırını kaldıran kararı, Resmi Gazete’de yayımlandı. Dolayısıyla, artık 30 yılın üzerinde hizmeti bulunan memurlar, emekli ikramiyelerini bütün hizmet yılları üzerinden alabilecek. Böyle olunca 35 yıl hizmeti bulunan bir memur için, kıdem ve dereceye göre değişmekle birlikte ortalama 10 bin ila 17 bin TL arasında bir ikramiye farkı söz konusu olacak.

Emekli olduğunda bir yazlık veya araba alma hayali kuran emekliler için emekli ikramiyesindeki bu artış, yeni yıl hediyesi anlamına geliyor.

Herkes şanslı değil

Fakat ne yazık ki bütün memur emeklileri bu kadar şanslı değil. Karar, geriye dönük olarak işlemeyeceği için geçmiş dönemlerde emekli olanlar mağduriyet yaşayacaklar.

Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararlarının geriye dönük olarak yürümeyeceğine dair açık hüküm bulunuyor. Bu nedenle 7 Ocak 2015’ten önce emekli olmuş ve 30 yılın üzerinde hizmeti olan memurlar, bu karardan yararlanamayacak. Bu durumda eşitlik ilkesine aykırılık iddiası söz konusu olacaktır. Ancak Anayasa Mahkemesi’nin bu konudaki değerlendirmesinin, iptal kararı öncesindeki kanun maddesinin herkese eşit şekilde uygulanması yönünde olması bekleniyor. Bu nedenle 7 Ocak 2015’ten önce emekli olan memurlar, ne yazık ki bu karardan yararlanamayacaklar.

Yine de Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru hakkı söz konusu olduğundan, bu durumdaki bir emekli memur mahkemeye bireysel başvuru hakkını kullanabilir.

Sosyal güvenlik hakkı

Anayasa Mahkemesi’nin, memurların emekli ikramiyesindeki 30 yıl sınırını iptal eden kararının en önemli gerekçesi, emekli ikramiyesinin sosyal güvenlik hakkı kapsamında değerlendirilmesi oldu. Buna göre, sosyal bir hukuk devletinin bütün vatandaşlarına sosyal güvenlik hakkı sağlaması gerekmekte. Bu kapsamda emekli ikramiyesi de sosyal güvenlik hakkı içerisindedir. “Sosyal güvenlik hakkı keyfi olarak kısıtlanamaz” ilkesi uyarınca emekli ikramiyesinde hakkaniyete aykırı düzenleme yapılamayacağı görüşü ön plana çıktığından, aykırılık teşkil edecek bu hüküm de iptal edilmiş oldu.

Kararın önemli bir diğer gerekçesi ise sosyal güvenlik reformu sonrası emeklilik için gerekli yaş koşulunun yükselmesiydi. Bunu dikkate alan mahkeme, 30 hizmet yılının geçmişte emeklilik için yeterli olduğu, ancak reform sonrası yükselen emeklilik yaşı nedeniyle 30 yılın, pek çok kişinin emeklilik yaşını doldurmasına yetmeyeceği görüşünü de gözönünde bulundurdu.

30 yılın üzerindeki hizmetler için emekli ikramiyesi alınamaması kararını iptal eden mahkeme, buna oybirliğiyle değil, oyçokluğuyla karar verdi. Yani bütün üyeler, ikramiyede 30 yıl sınırının kaldırılmasına “Evet” demedi.

30 yıl sınırının sürmemesi yönünde 9, sınırın sürmesi yönünde 7 oy kullanıldı. Yani karar kıl payıyla çıktı. Bir üye daha sınırın sürmesi yönünde karar verseydi kararın akibeti değişecekti.

Yeni düzenleme yapılır mı?

İptal kararı Resmi Gazete’de yayımlandıktan sonra uygulanmaya başlandı. Ancak SGK bu konuda yeni bir düzenlemeye imza atar ve memurların emekli ikramiyesine yeni bir sınır koyar ya da farklı bir düzenlemeyi hayata geçirirse işler değişebilir.

Fakat görünen o ki, Anayasa Mahkemesi gerekçeli kararında, hükümete yeni bir düzenleme için fırsat tanımamış. Bu yüzden emekli olacakların bu konudaki düzenlemeleri yakından takip etmesinde fayda var.

Milliyet Gazetesi – 08.01.2015