Durdurulan işte izinsiz çalışmaya 5 yıl hapis

Geçtiğimiz pazartesi günü İstanbul Esenyurt’ta, bir inşaatta asansörün düşmesi sonucu üç işçi hayatını kaybetti. Hayatını kaybedenlere Allah’tan rahmet diliyorum. Yakınlarına  sabır ve başsağlığı diliyorum  Bakanlık açıklamasına göre, iş müfettişlerince yapılan teftiş sonucu çalışmanın durdurulduğu bloklarda iş kazası meydana gelmiştir. Bir işyerinde çalışma nasıl durdurulur? Durdurulan işyerinde  izinsiz çalışmanın cezası nedir? Bu soruları cevaplamaya çalışayım. 

İşin durdurma nedenleri 

İşyerindeki bina ve eklentilerde, çalışma yöntem ve şekillerinde veya iş ekipmanlarında çalışanlar için hayati tehlike oluşturan bir husus tespit edildiğinde; bu tehlike giderilinceye kadar, hayati tehlikenin niteliği ve bu tehlikeden doğabilecek riskin etkileyebileceği alan ile çalışanlar dikkate alınarak, işyerinin bir bölümünde veya tamamında iş durdurulur. Çok tehlikeli sınıfta yer alan maden, metal, yapı işleri ile tehlikeli kimyasallarla çalışılan işlerin yapıldığı veya büyük endüstriyel kazaların olabileceği işyerlerinde, risk değerlendirmesi yapılmadığının tespit edilmesi halinde de iş durdurulabilecek. Çok tehlikeli sınıfta yer alan ve ihale ile alınan işlerde; teknolojik gelişme, iş gücü kapasitesinin artırılması, üretim metotlarında yenilik gibi bir kısım unsurlar sağlanmadan üretim ve/veya imalat planlarına, iş programlarına aykırı hareket edilerek üretim zorlaması nedeniyle hayati tehlike oluşturacak şekilde çalışma biçimleri, işin durdurulma sebebi sayılıyor. 

İşin durdurulması teklifi 

İş müfettişi tarafından işyerinde işin durdurulmasını gerektirecek  durumlardan biriyle karşılaşıldığında, durumu belirtir bir rapor düzenlenir. Düzenlenen rapor en geç tespitin yapıldığı tarihin ertesi günü ilgili heyete verilmek üzere Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Teftiş Kurulu Başkanlığı’na/Grup Başkanlığı’na gönderilir. Bu raporda, durdurmayı gerektiren hususlara, alınması gereken tedbirlerin niteliğine ve yapılması gereken diğer iş ve işlemlere ayrıntılı olarak yer verilir. İşin durdurulması kararı, işyerinin bir bölümü veya tamamını kapsayabilir. 

Komisyon karar verecek  

İşin durdurulmasına karar verecek heyet (komisyon) İş Teftiş Kurulu Başkanlığı tarafından görevlendirilen teftişe yetkili üç müfettişten oluşuyor. Komisyonun işyerinin bir bölümünde veya tamamında işin durdurulması kararı vermesi halinde karar, ilgili valiliğe ve işyeri dosyasının bulunduğu çalıma ve iş kurumu il müdürlüğüne bir gün içinde gönderilir. 

İşin durdurulması kararı, mülki idare amiri (vali/kaymakam) tarafından 24 saat içinde yerine getirtilir. Durdurma kararına ilişkin mühürleme işlemi mülki idare amirinin emriyle gerçekleştirilir. Durdurma kararına aykırı davranışların örneğin izinsiz çalışmanın  takibinin yapılması  mülki idare amirlerinin sorumluluğundadır. 

Çalışanların ücretleri ödenir           

İşin durdurulması sebebiyle işsiz kalan çalışanların ücretlerini işveren ödemeye devam eder. İşçilerin işin durdurulması nedeniyle çalışamadıkları süreler işçilerin yıllık izin ve diğer kıdemlerinin hesaplanmasında dikkate alınır. 

İşveren işçilerin ücretlerinde bir düşüklük olmamak üzere işin durdurulmasına konu olan işyerinde çalışan işçilere meslek veya durumlarına göre başka bir iş vermekle de yükümlüdür. İşin durdurulduğu yerde çalışan işçilerin iş sözleşmeleri işin durdurulması nedeniyle sona erdirilirse işçilere ihbar ve kıdem tazminatı ödenmesi gerekir. 

3 yıldan 5 yıla kadar hapis  

23.04.2015 tarihli ve 29335 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren 6645 sayılı  İş Sağlığı Ve Güvenliği Kanunu İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile  durdurulan işte/işyerinde izinsiz çalışılması durumunda izinsiz çalıştırma yaptıranlara hapis cezası getirildi. Buna göre işyerinde durdurulan işlerde izinsiz çalışma yaptıran işveren veya işveren vekillerine üç yıldan beş yıla kadar hapis cezası verilecek. 

İş sağlığı ve güvenliği alanında bir çok ceza öngörülmesine rağmen iş kazalarının devam etmesinin ve  insanlarımızın eski alışkanlıklarından vaz geçmemesinin nedenlerini iyi araştırmamız gerekiyor. Bu konuların bilimsel olarak incelenmesi ve elde edilecek sonuçlara göre tedbirler alınması gerekmektedir.

Güneş Gazetesi – 05.02.2016