Çalışana izin yerine ücret verilemez

|Posta Gazetesi| |03.07.2011|

Soru: 21 aydır aynı iş yerinde çalışmaktayım. Geçen sene iş yoğunluğu sebebi ile izine ayrılamadım. İşveren izin parası olarak 1 haftalık para verdi. Bu senede izine 1 hafta olarak çıkarıyor. Sorum yasal izin hakkımız ne kadardır.

Hakkı Cevahir BATAK

Cevap: Bir yıldan beş yıla kadar(beş yıl dâhil) çalışma süresi olan kişiye 14 günden az ücretli izin verilemez. Yıllık ücretli izin süreniz 14 gün olup, işveren 14 gün izin vermek zorunda. Ayrıca, çalışan personele yıllık izin kullandırılmayıp yerine ücret ödenemez. İşten ayrıldığınız da, çalışma sürenizce kullanmadığınız izin sürelerinin ücretini alma hakkınız var.   

Normalde geçen yıl izin kullanma hakkınız yoktu. Çünkü, bir yıllık çalışma dönemi sonunda hak edilen izin ikinci çalışma yılı içinde kullanılır. Bu açıdan işveren geçen yıl fuzuli yere izin parası ödemiş. Ancak işverenin bu sene için bir hafta izin vermesi de yanlış. Çünkü bu sene, geçen yıl hak etmiş olduğunuz 14 günlük izni kullanmanız gerek. İşveren 14 gün izin kullandırmazsa, işten ayrıldığınızda kullanmadığınız izin sürelerinin ücretini son aldığınız ücret üstünden alırsınız.

Askerlik borçlanması emekli olma şartlarınızı değiştirmiyor

Soru: 15 Nisan 1992 tarihinde SSK’lı oldum. 6000 gün prim ödemem var. 2 Nisan 1973 doğumluyum. Askerliğimi borçlanıp ödersem, kaç yaşında emekli olurum?

Rumuz:FENERBAHÇELİ

Cevap: Emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi, 5600 gün prim ödeme ve 53 yaş şartlarına tabisiniz. Prim ödemeniz yeterli olduğundan, 53 yaşınızı dolduracağınız 2 Nisan 2026 tarihinde emekli olabilirsiniz. Askerliğinizi sigorta başlangıç tarihinden sonra yaptığınızdan, askerlik borçlanması emekli olma şartlarınızı değiştirmez. Borçlanmanıza gerek yok.

Emekli Sandığı malul ve muhtaç erkek çocuğuna yaş şartı aranmadan yetim aylığı bağlar  

Soru: Memur emeklisiyim. 1986 doğumlu özürlü bir erkek çocuğum var.  Askerlik yapmadı. İleride kirası ile geçinmesi için çocuğa bir daire almak istiyorum. Bir de benim oturduğum dairem var. Vefat ettiğimde iki dairesi olacak. Çocuğum vefat ettiğimde emekli maaşımı da alabilir mi?

E.Z.

Cevap: Vefat ettiğinizde çocuğunuzun yetim aylığı alabilmesi için, vefat tarihi itibariyle;

-Çocuğunuzun iyileştirilmesi imkânsız hastalığı veya özrünün olması,

-Hastalık ve özrünün çalışmasına mani olduğunun Sosyal Güvenlik Kurumunun Sağlık Kurulunca onaylanacak raporla tespit edilmesi,

– Ve muhtaç olması gerekmektedir. Vefatınızda çocuğunuz bu şartları birlikte sağlarsa sizden dolayı yetim aylığı alabilir. Ancak, kira getiren dairesinin olması muhtaçlık durumunu ortadan kaldıracağını göz ardı etmemek gerek.

Anneniz 5225 günle 2019 da, 3600 günle 2022 de emekli olabilir

Soru: Annem 7 Temmuz 1964 doğumlu. 10 Ekim 1984-22 Nisan 1991 arasında Bağ-Kura yaklaşık 2350 gün prim ödedi. Annem ne zaman emekli olabilir? SSK ya prim ödese daha erken emekli olabilir mi? Annem şu an öğretmen olan babamın sağlık sigortasından yararlanıyor. Sağlık sigortasında nasıl bir değişiklik olur?

Rukiye SİMSİR

Cevap: Annenizin SSK’dan emekli olması    avantajlı. Sigortalı bir işte çalışarak 1260 gün prim ödemesi halinde, SSK da yaş haddinden emekli olmak için; 15 yıl sigortalılık süresi, 3600 gün prim ödeme ve 58 yaş şartlarına tabi olur. 1260 günden sonra prim ödemese dahi, 58 yaşını dolduracağı 7 Temmuz 2022 tarihinde emekli olabilir.

Ayrıca, 20 yıl sigortalılık süresi, 5225 gün prim ödeme ve 48 yaş şartlarına tabi olarak, son 1260 günü sigortalı çalışarak ödemek şartıyla 2875 gün daha prim ödeyerek, 2350 gün olan prim ödemesini 5225 güne tamamlayacağı tarihte, emekli olmasında mümkün.(ara vermeden prim öderse Haziran 2019 ayı sonunda) Anneniz sigortalı çalışmaya  başladığında sağlık yardımlarını kendi sigortasından alması gerekir.

Geç ödenen kıdem tazminatına banka mevduatına ödenen en yüksek faiz uygulanır 

Soru: Yaklaşık 8 ay önce askerlik dolayısıyla işten ayrıldım. Fakat tazminatımı alamadım. Şimdi dava açsam geriye dönük faiziyle birlikte tazminatımı alabilir miyim?

 Semih YILMAZ 

Cevap: Askerlik dolayısıyla işten ayrılan talep etmesi halinde kıdem tazminatı alabilir. İşten ayrıldığınızda talep etmişseniz, işverenin kıdem tazminatını ödemesi gerekiyordu. Dava açarak kıdem tazminatınızı en yüksek mevduata ödenen faizle birlikte alabilirsiniz.

Son bir iki seneyle emekli aylığını  yükseltemezsiniz

Soru: 27 Şubat 1987 tarihinde işim dolayısıyla Bağ-Kur’a  geçtim. Askerlik dönemimde Bağ-Kur primlerim ödenmiştir. Askerlik döneminde de primlerim ödenmiştir.

1)Ne zaman emekli olabilirim?

2)Emekli aylığına etkisi olacak ise prim ödemede, tavandan ödemeye ne zaman geçmeliyim?

Mendu MERDAR

Cevap: 1) Emekli olmak için; 25 tam yıl prim ödeme ve 50 yaş şartlarına tabisiniz. Doğum tarihinizi bildirmemişsiniz. Ara vermeden prim ödeyerek priminizi 25 tam yıla dolduracağınız 27 Şubat 2012 tarihinde, 50 yaşınızı da dolduruyorsanız emekli olabilirsiniz. Doldurmuyorsanız, 50 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz.

2)Son birkaç yıl tavandan prim ödeme ortalama kazanç tutarını yükseltmeyeceğinden emekli aylığına olumlu etkisi olmaz. Emekli aylığını artırmak için en az  8, 10 yıl tavandan prim ödemek gerekiyor.

Askeri personelin emekli edilecekleri yaş rütbesine göre değişiyor

Soru: 27 Ekim 1980 doğumlu Türk Silahlı Kuvvetleri personeliyim. 30 Ağustos 2001 tarihi itibari ile işe başladım. Ancak 1998-1999 yıllarında toplam 90 gün SSK ödemelerim bulunmaktadır. Buna göre emeklilik tarihimi öğrenmek istiyorum.

 Selçuk KARACA

Cevap: Emekli olmak için; 25 tam yıl fiili hizmet süresi ve 60 yaş şartlarına tabisiniz. Her hizmet yılınız için 90 gün fiili hizmet süresi zammı alırsınız. Fiili hizmet süresi zammı fiili hizmet gibi dikkate alınır ve fiili hizmetinize eklenir. Ayrıca sizin durumunuzda olanların filli hizmet süresi zammının yarısı, üç yılı aşmamak koşuluyla yaş haddinden düşülür.

Ancak, sınıfınızı ve rütbenizi belirtmediğinizden emekli olacağınız tarihi hesaplayamıyoruz. Çünkü, 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunun 40 ncı maddesine göre, askeri personelin rütbelerine göre zorunlu olarak emekli edilecekleri yaş hadleri farklı belirlenmiştir. Örneğin, Yarbay ve astsubay kıdemli başçavuşlar 55 yaşını doldurduğunda re’sen emekliye sevk edilir. Resen emekliye sevk edilenlerden fiili hizmet süresi yeterli olanlara emekli aylığı bağlanır. Hizmet süresi yetersiz olanlardan isteyenlere ödediği primler toptan ödeme adı altında iade edilerek hizmet süresi tasfiye olur. Toptan ödeme almayanlar ise, eksik primini SSK veya Bağ-Kura ödeyerek emekli olabilir.