Bağ-Kura kaydınızı yaptırıp aftan yararlanmanız mümkün

|Posta Gazetesi| |02.01.2011|

Soru: 1999 yılında butik tarzı bir spor salonu açtım. İş yeri açmanın zorluklarını bilmediğim için parasal sıkıntı çektim ve Bağ-Kur’a başvuramadım. Hiçbir sosyal güvencem yok. Yaşım otuz yedi. Bağ-Kur’a başvurup işlemlere başlamak istedim. Kendi işimi kendim yürütüyorum. Yanımda bir çalışanım yok. Biraz araştırdım edindiğim bilgilere göre, böyle bir başvuruda büyük cezalar varmış. Hangi yolu izlemem gerekiyor?

Dilek GÜÇLÜ/İSTANBUL

Cevap: Sizin gibi Bağ-Kura süresi içinde kayıt ve tescilini yaptırmayanların sigortalık hak ve yükümlüğü 1 Ekim 2008 tarihinden itibaren başlatıyor. Bağ-Kura başvurduğundan sigortanız 1999 dan değil, 1 Ekim 2008 den başlatılacak.  Söylendiği gibi büyük ceza yok. 1 Ekim 2008 tarihinden itibaren tahakkuk ettirilecek prim borcunuza vadesinden ödeme tarihine kadar gecikme cezası ve gecikme zammı tahakkuk ettirecek. Af Kanunun yayımlanacağı tarihten önce kaydınızı yaptırıp, prim borcunuzu çıkarttırırsanız, TBMM sinde görüşmeleri devam eden Af Kanunuyla, gecikme cezası ve zammından kurtulmanız mümkün. Biran önce Kaydınızı yaptırıp, kendinizi borçlandırırsanız;

-Af Kanunu yayımlandığı tarihi izleyen 2 nci ay sonuna kadar yazılı olarak aftan yararlanmak için başvuruda bulunup,

– Prim borcunun aslı ile,

-Vade tarihinden af kanunun yayımladığın tarihe kadar enflasyon oranında hesaplanan gecikme bedelini,

– Af Kanununun yayımlandığı tarihi izleyen 4 ncü ay sonunda kadar ödemeniz halinde, başkaca bir bedel ödemeden, İkişer aylık sürelerde olmak üzere 12 ayda 6 eşit taksitte ödemeniz halinde yüzde 5, 18 ayda 9 eşit taksitte ödemeniz halinde yüzde 7, 24 ayda 12 eşit taksitler ödemeniz halinde yüzde 12, 36 ayda 18 eşit taksitte ödemeniz halinde yüzde 15 oranında faiz uygulanacak.

-Gecikme cezası ve gecikme zammı borcunuz silinecek.

10 yıl geçtikten sonra kıdem tazminatı istenemez

Soru: 1984-1987 yılları arasında Antalya belediyesinde sigortalı olarak çalıştım.1987 yılında istifa ederek ayrıldım. Geriye dönük tazminat hak ediyor muyum?

Faruk ÖNOCAK

Cevap: İşinden kendi isteği ile ayrılanalar kıdem tazminatı alamıyor. Kendi isteğinizle ayrıldığından kıdem tazminatı hakkınız yok. Biran için Kıdem tazminatı hakkınızın olduğunu varsaysak bile, işten ayrılma tarihiniz üstünden zamanaşımı süresi olan 10 yıldan fazla süre geçtiğinden, hakkınız zaman aşımına uğradığından kıdem tazminatı alamayacaktınız.

Sigorta başlangıcı için 8 Eylül 1999 milat

Cevap: Eşim 1953 doğumlu ve 1976 yılından sigorta başlangıcı var. Durumu nedir? Emekli olabilir mi?

Sadi BAK/SAKARYA

Cevap: 8 Eylül 1999 tarihi itibariyle 23 yıldan fazla süredir sigortalı olanlar bu tarihte uygulamaya konan ve emekli olmayı oldukça zorlaştırdığından kamuoyunda mezarda emeklilik olarak adlandırılan yasaya tabi olmadan, eski yasa şartlarına tabi olarak emekli oluyor. Eşinizin sigorta başlangıç tarihi 8 Eylül 1976 dan önceki bir tarihse, eşiniz eski yasaya göre yaş haddinden emekli olmak için; 15 yıl sigortalılık süresi, 3600 gün prim ödeme ve 55 yaş şartlarına tabi. 3600 gün prim ödemesi varsa, istediği zaman emekli olabilir. Yoksa, prim ödemesini 3600 güne tamamlayacağı tarihte emekli olabilir. Şayet eşinizin sigorta başlangıcı 8 Eylül 1999 dan sonraki bir tarihse ve bugün için 3600 gün prim ödemesi varsa, yine istediği zaman emekli olabilir. 3600 gün prim ödemesi yoksa: primini 23 Mayıs 2011 e kadar 3600 güne tamamlayabiliyorsa, tamamlayacağı tarihte, bu tarihten sonra tamamlayabiliyorsa, prim ödemesini 3600 güne tamamlayacağı tarihte 58 yaşını da doldurması şartıyla emekli olabilir.

Annenizin çeyiz yardımı alıp alamayacağı aylık aldığı kuruma göre değişir

Soru: Annem rahmetli babamdan kalan emekli maaşını alıyordu. Ama şuanda, resmi olarak evlendi. Annem çeyiz parası alabilir mi?

Bilal UÇAR

Cevap: Annenizin hangi kurumdan dul aylığı aldığını belirtmemişsiniz. Annenizin çeyiz yardımı alıp almadığı aylık aldığı kuruma göre değişir. Babanız 1 Ekim 2008 den önce memur olmuş ve anneniz Emekli sandığından aylık alıyorsa, 12 aylık tutarın da çeyiz yardımı alabilir. Ancak anneniz SSK veya Bağ-Kurda dul aylığı alıyorsa çeyiz yardımı alamaz.

Taban aylık uygulaması nedeniyle eşinizin aylığında düşme olmaz

Soru: Eşim 1972 doğumlu. Sigorta girişi 1988’dir. 5800 gün ödenmiş sigorta primi var. Bir sene önce işten çıkartıldı. Şu anda asgari ücretle çalışıyor. Önceki dönemde primi 2.000 TL ye yakın tutar üstünden ödendi. Şu anda asgari ücretten prim ödeniyor. Eşim ne zaman emekli olur? Ve emekli maaşı son ödenen prim üzerinden mi hesaplanır? Maaşı düşer mi?

 Bedriye YILDIRIM

Cevap: Eşinizin sigorta başlangıcını tarih yerine yıl olarak vermişsiniz. Bir gün bile emekli olma şartlarıyla değiştiriyor. Eşiniz, 23 Mayıs 1988 ve önceki bir tarihte sigortalı olmuşsa, emekli olmak için, 25 yıl sigortalılık süresi, 5375 gün prim ödeme ve 50 yaş şartlarına tabi. 23 Mayıs 1988 den sonraki bir tarihte sigortalı olmuşsa, 25 yıl sigortalılık süresi, 5450 gün prim ödeme ve 51 yaş şartlarına tabi. Eşinizin prim ödemesi yeterli olduğundan bundan sonra prim ödemese de, 50 yaşını (veya 51) dolduracağı tarihte emekli olabilir. Emekli aylığına tüm çalışma hayatı boyunca üstünden prim ödediği ortalama kazanç tutarı ve prim ödeme gün sayısı etkili oluyor.  Taban aylık uygulaması nedeniyle eşinizin aylığında düşündüğünüz gibi düşme olmaz. 

220 gün askerlik borçlanmasıyla bir yıl erken emekli olursunuz

Soru: Doğum tarihim 1 Aralık 1964. On sekiz ay askerliğimi yaptıktan sonra işe başladım. İşe giriş tarihim 1 Temmuz 1987. Toplam iş günüm 7500. Askerlik borçlanmamı yaparsam ne zaman emekli olabilirim?

Ali ALTUNTAŞ/DENİZLİ

Cevap: Askerlik sürenizin 220 gününü borçlanmanız halinde, sigorta başlangıç tarihiniz 220 gün geri gider ve emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi, 5300 gün prim ödeme ve 49 yaş şartlarına tabi olursunuz. Prim ödemeniz yeterli olduğundan borçlanmadan sonra prim ödemeseniz de 49 yaşınızı dolduracağınız 1 Aralık 2013 tarihinde emekli olabilirsiniz. Askerlik borçlanması yapmazsanız 50 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz.

Af Kanunundan yararlanırsınız ancak toplu prim ödeyerek emekli olmazsınız

Soru: Ekim 1988 de Bağ-Kur kaydım var. Yaş olarak ne zaman emekli olurum? Yeni afla borcumu ödeyerek emekli olabilir miyim?

Muhammet ÇETİN

Cevap: Emekli olmak için; 25 tam yıl prim ödeme ve 51 yaş şartlarına tabisiniz. 25 tam yıl prim ödeme süresini dolduracağınız Ekim 2013 tarihi itibariyle 51 yaşınızı da dolduruyorsanız emekli olabilirsiniz. Doldurmuyorsanız 51 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabiliriniz.  Af kanundan yararlanarak borcunuz ödemenizi halinde gecikme zammı ve gecikme zammı borcunuzun bir kısmından kurtulabilirsiniz. Ancak af kanunundan yararlanarak eksik günlerinize toplu prim ödeyerek emekli olamazsınız. Ancak belirttiğimiz şartlarda ve tarihte emekli olabilirsiniz.