Hazine ve Maliye Bakanlığından:
BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ HAKKINDA YÖNETMELİKTE
DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR YÖNETMELİK
(27 Aralık 2018 Tarihli ve 30638 Sayılı Resmi Gazete’ de Yayımlanmıştır)
MADDE 1 – 9/11/2012 tarihli ve 28462 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Bireysel Emeklilik Sistemi Hakkında Yönetmeliğin 3 üncü maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Bakan: Hazine ve Maliye Bakanını,
b) Bakanlık: Hazine ve Maliye Bakanlığını,
c) Başlangıç dönemi: Kanunun ek 2 nci maddesi kapsamında, çalışanın, emeklilik planına dâhil olduğunun kendisine bildirildiği tarihten itibaren cayma hakkını kullanabileceği süreyi,
ç) Bireysel emeklilik hesabı: Emeklilik sözleşmesi çerçevesinde katılımcı ad ve hesabına ödenen katkılar ve bu katkılara ilişkin her türlü getirinin sözleşme bazında izlendiği hesabı,
d) Birikim: Devlet katkısı ve buna ilişkin getiriler hariç, katılımcının bireysel emeklilik hesabında bulunan toplam tutarı,
e) Çalışan: Kanunun ek 2 nci ve geçici 2 nci maddeleri kapsamında bir emeklilik planına dâhil edilen katılımcıyı,
f) Devlet katkısı: Bireysel Emeklilik Sisteminde Devlet Katkısı Hakkında Yönetmelikte tanımlanan devlet katkısını,
g) Devlet katkısı hesabı: Bireysel Emeklilik Sisteminde Devlet Katkısı Hakkında Yönetmelikte tanımlanan devlet katkısı hesabını,
ğ) Düzensiz ödeme: Bakanlıkça belirlenecek usul ve esaslara göre düzenli olmadığı tespit edilen katkı payı ödemelerini,
h) Emeklilik gözetim merkezi: Bakanlıkça emeklilik gözetim merkezi olarak görevlendirilen tüzel kişiyi,
ı) Emeklilik planı: Emeklilik sözleşmesinin uygulama biçimini belirleyen teknik esasları,
i) Emeklilik sözleşmesi: 4632 sayılı Kanunun 4 üncü maddesi kapsamında düzenlenen sözleşmeyi,
j) Fon: Emeklilik yatırım fonunu,
k) Fona ilişkin zorunlu giderler: Fonun olağan faaliyetleri çerçevesinde ödenmesi zorunlu olan ve giderin gerçekleştirilmesinden kaçınılması mümkün bulunmayan; tescil ve ilan giderleri, saklama hizmeti giderleri, bağımsız denetim giderleri, Kamuyu Aydınlatma Platformu giderleri, portföy yönetim ücretleri, fon portföyüne yapılan işlemler için katlanılan aracılık komisyonları ve endeks lisans ücretleri ile Bakanlıkça zorunlu olduğu belirlenen diğer giderleri,
l) Giriş bilgi formu: Bireysel emeklilik sisteminin işleyişine ilişkin önemli hususlar hakkında katılımcıya, işverene veya sponsora bilgi vermek için hazırlanan ve içeriği Bakanlıkça belirlenen formu,
m) Güvenli elektronik iletişim aracı: Kısa mesaj, elektronik posta, internet, telefon, faks gibi saklanabilir her türlü iletişim yöntemini,
n) İşveren: 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamındaki işveren ve işveren vekillerini,
o) İşyeri: 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamındaki işyerini,
ö) Kalıcı veri saklayıcısı: Katılımcının kendisine gönderilen bilgiyi, bu bilginin amacına uygun olarak makul bir süre incelemesine elverecek şekilde kaydedilmesini ve değiştirilmeden kopyalanmasını sağlayan ve bu bilgiye aynen ulaşılmasına imkân veren kısa mesaj, elektronik posta, internet, CD, DVD, hafıza kartı ve benzeri her türlü araç veya ortamı,
p) Kanun: 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanununu,
r) Katılımcı: Emeklilik sözleşmesine göre ad ve hesabına şirket nezdinde bireysel emeklilik hesabı açılan gerçek kişiyi,
s) Katılımcı ad ve hesabına ödeme yapan kişi: Bireysel veya gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmesi kapsamında ilgili bireysel emeklilik hesabına katılımcı ad ve hesabına katkı payı ödemesi yapan kişiyi,
ş) Katkı payı: Emeklilik sözleşmesine göre şirkete ödenen, giriş aidatı hariç, tasarrufa yönelik tutarı,
t) Kurul: Sermaye Piyasası Kurulunu,
u) Mesafeli satış: Şirketin internet sitesi, şirketin çağrı merkezi, şirketçe yetkilendirilen çağrı merkezi, şirketçe yetkilendirilen kuruluşun internet sitesi veya Bakanlıkça uygun görülen diğer yöntemler aracılığıyla ilgisine göre katılımcı, sponsor veya işveren ile karşı karşıya gelinmeksizin yapılan emeklilik sözleşmesi satışlarını,
ü) Sertifika: Çalışanın dahil edildiği emeklilik planına istinaden açılan otomatik katılım sertifikasını, Kanunun 4 üncü maddesi kapsamında istihdam ilişkisine dayalı olarak kurulan grup emeklilik sözleşmesine istinaden açılan işveren grup emeklilik sertifikasını veya Kanunun 4 üncü maddesi kapsamında katılımcı adına bir sponsor tarafından kurulan grup emeklilik sözleşmesine istinaden açılan sertifikayı,
v) Sponsor: Bir gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmesine göre katılımcı adına katkı payı ödeyen veya katkı payının ödenmesine aracılık eden işveren harici kişiyi,
y) Şirket: 4632 sayılı Kanuna göre kurulmuş emeklilik şirketini,
z) Teklif formu: Emeklilik planına, plan kapsamında sunulan fonlara, yapılan kesintilere, katkı payı tutarına, emeklilik sözleşmesinin taraflarına ve katılımcının yatırım tercihlerine ilişkin hususlar ile benzeri bilgileri içeren formu,
ifade eder.”
MADDE 2 – Aynı Yönetmeliğin 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının son cümlesi yürürlükten kaldırılmıştır.
MADDE 3 – Aynı Yönetmeliğin 6 ncı maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“MADDE 6 – (1) Mesafeli satışta şirket, ilgisine göre katılımcı, sponsor veya işvereni 5 inci madde hükümlerine uygun şekilde bilgilendirir ve uygun bir emeklilik planı teklifi sunar. Teklif aşamasında ilgisine göre katılımcı, sponsor veya işverene standart fona ve diğer fonlara ilişkin bilgi verilir ve tercihine göre işlem yapılır. Herhangi bir tercihte bulunulmaması durumunda birikim standart fonda yatırıma yönlendirilir. İlgisine göre katılımcı, sponsor veya işveren, emeklilik sözleşmesine, emeklilik planına ve sisteme ilişkin gerekli bilgilerin kendisine verildiğini teyit ederek teklifi güvenli elektronik iletişim araçları ile onaylar ve bu şekilde emeklilik sözleşmesi akdedilmiş olur. Onay işlemi gerçekleşmemiş tekliflere dayanılarak düzenlenen sözleşmeler yürürlüğe girmez ve şirketçe bunlar için hiçbir tahsilat yapılamaz. Şirket, onay işleminden hemen sonra Bakanlıkça belirlenen belgeleri ilgisine göre katılımcı, sponsor veya işverenin tercihi doğrultusunda matbu veya kalıcı veri saklayıcısı olarak ilgilinin erişimine sunar ve internet sitesinde güvenli alandan erişimine imkân sağlar. Standart fondan ayrılmayı talep eden katılımcıya, tercih etmesi halinde, 10 uncu madde hükümleri çerçevesinde, sonucu bağlayıcı olmamak kaydıyla, şirket tarafından risk profil anketi sunulur.
(2) Bakanlıkça uygun görülmeyen sözleşme türleri, emeklilik planları ve fonlar mesafeli satışa konu edilemez.”
MADDE 4 – Aynı Yönetmeliğin 7 nci maddesinin ikinci fıkrasının son cümlesi yürürlükten kaldırılmıştır.
MADDE 5 – Aynı Yönetmeliğin 8 inci maddesinin üçüncü fıkrasının sonuna aşağıdaki cümle eklenmiştir.
“Bakanlık, plan sayısını 5 katına kadar artırmaya veya yarısına kadar azaltmaya yetkilidir.”
MADDE 6 – Aynı Yönetmeliğin 10 uncu maddesinin birinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“(1) Fon dağılımı ilgisine göre katılımcının, sponsorun veya işverenin tercihine göre belirlenir. Sözleşme kuruluş aşamasında herhangi bir tercihte bulunulmaması durumunda birikim öncelikle standart fonlarda yatırıma yönlendirilir. Standart fondan ayrılmayı talep eden katılımcılara, tercih etmesi halinde, sonucu bağlayıcı olmamak kaydıyla, şirket tarafından risk profil anketi sunulur. Bakanlık, risk profil anketinin asgari içeriğini, sunulma sıklığını ve zamanını belirler.”
MADDE 7 – Aynı Yönetmeliğin 12 nci maddesinin üçüncü fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve dördüncü, beşinci, altıncı fıkraları yürürlükten kaldırılmıştır.
“(3) Bakanlık, bu madde kapsamındaki aktarıma ilişkin usul ve esasları belirler.”
MADDE 8 – Aynı Yönetmeliğin 13 üncü maddesinin birinci fıkrasının ve ikinci fıkrasının son cümleleri yürürlükten kaldırılmış, ikinci fıkrasının birinci cümlesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“İşveren grup emeklilik sözleşmesinde, hak kazanma süresi tanımlanmışsa, fon dağılımı değişikliği ve emeklilik planı değişikliği hakları, 18 inci maddeye göre belirlenen hak kazanma süresi sonuna kadar kural olarak işveren tarafından kullanılır.”
MADDE 9 – Aynı Yönetmeliğin 15 inci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “hesap özetini” ibareleri “hesap bildirim cetvelini” şeklinde, “faks veya posta” ibaresi “posta veya güvenli elektronik iletişim araçları” şeklinde değiştirilmiş; aynı fıkranın üçüncü cümlesinde yer alan “formun” ibaresinden sonra gelmek üzere “ve ilgili mevzuat düzenlemelerine göre temin edilmesi gereken tüm evrakın eksiksiz olarak” ibaresi eklenmiş, aynı fıkranın beşinci cümlesi ile aynı maddenin sekizinci fıkrasının son cümlesi yürürlükten kaldırılmıştır.
MADDE 10 – Aynı Yönetmeliğin 16 ncı maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“MADDE 16 – (1) Katılımcı, bireysel emeklilik sistemine giriş tarihinden itibaren en az on yıl sistemde bulunmak koşuluyla 56 yaşını tamamladıktan sonra emekliliğe hak kazanır. Emeklilik gelir sözleşmesine dönüştürülen sözleşmelerde geçirilmiş süreler ile emeklilik gelir sözleşmesinde geçirilen süreler emekliliğe esas süre hesaplamasında dikkate alınmaz.
(2) Birden fazla emeklilik sözleşmesi bulunan katılımcı, sözleşmelerinden herhangi birinden emeklilik hakkını elde ettiği tarih itibarıyla;
a) Emeklilik hakkını kazandığı sözleşmenin bulunduğu şirkete ilgili sözleşmesi için talepte bulunarak veya,
b) Yürürlükteki sözleşmelerinin bulunduğu şirketlerden birine talepte bulunarak ve emeklilik hakkını kazandığı sözleşmesi ile birlikte seçmiş olduğu diğer sözleşmelerine ilişkin hesaplarını talepte bulunduğu şirketteki sözleşmesine ilişkin hesabı ile birleştirmek suretiyle,
emeklilik hakkını kullanabilir. Kanunun ek 2 nci ve geçici 2 nci maddeleri kapsamında sisteme dâhil edilen sertifikalar yalnızca kendi aralarında hesap birleştirme işlemine dâhil edilebilir.
(3) Emekliliğe hak kazanan ve bu hakkı kullanarak bireysel emeklilik hesabındaki birikimini ve devlet katkısı hesabındaki tutarları almak isteyen katılımcı, toplu para, programlı geri ödeme ya da yıllık gelir sigortası seçeneklerinden birini seçer veya hesabındaki tutarı belirtilen seçenekler arasında paylaştırabilir. Şirket, katılımcının posta veya güvenli elektronik iletişim araçları ile şirkete ilettiği emeklilik talep formundaki tercihi doğrultusunda işlem yapar.
(4) Şirket, emekliliğe hak kazanan ve bu hakkı kullanarak birikimini almak için başvuran katılımcıyı emeklilik seçenekleri hakkında bilgilendirir ve emeklilik bilgi ve talep formunu ve hesap bildirim cetvelini, katılımcıya posta adresine veya güvenli elektronik iletişim araçları ile başvurunun şirkete ulaşmasından itibaren beş iş günü içinde gönderir. Şirket, isteyen katılımcının emeklilik bilgi ve talep formu ile hesap bildirim cetvelini şirketin internet sitesinde kendi adına oluşturulan güvenli sayfadan alabilmesi için gerekli altyapıyı hazırlar. Emeklilik bilgi formu, sistemde kalma ve emekli olma seçeneklerine ilişkin bilgiler ile örnek mali projeksiyonları içerir; formda, katılımcının tercihi doğrultusunda, ikinci fıkra kapsamında emeklilik hakkını kullanabileceği ve hesaplarını birleştirmek suretiyle emeklilik hakkını kullanmayı tercih eden katılımcılar için emeklilik işlemlerinin hesap birleştirme işlemi tamamlandıktan sonra gerçekleştirileceği belirtilir. Emeklilik tercihine ilişkin örnek mali projeksiyonlara Emeklilik Gözetim Merkezinin internet sitesi üzerinden erişilebilir.
(5) Şirket, emeklilik seçenekleri konusunda bilgilendirdiği katılımcının, birikiminin ve devlet katkısı hesabındaki tutarların tamamının kendisine ödenmesini talep etmesi halinde, bu talebi, talebin şirkete ulaşmasından itibaren on iş günü içinde yerine getirir. Katılımcının hesabına henüz intikal etmemiş devlet katkısı bulunması halinde, bu tutarlara ilişkin olarak bireysel emeklilik sisteminde devlet katkısı hakkındaki mevzuat hükümleri uygulanır.
(6) Şirket tarafından emeklilik seçenekleri konusunda bilgilendirilen ve birikimini ve devlet katkısı hesabındaki tutarları programlı geri ödeme yoluyla almak isteyen katılımcı, emeklilik gelir sözleşmesi kapsamında hazırlanacak bir program çerçevesinde hesabından kendisine aylık, üç aylık, altı aylık veya yıllık dönemlerde düzenli ödeme yapılmasını talep edebilir. Bu şekilde belirlenen ödeme dönemleri veya ödeme tutarları yılda en fazla iki kez değiştirilebilir. Katılımcının hesabında kalan tutarın tamamını istediği anda alma hakkı saklıdır. Birikimini bu şekilde almaya başlayan katılımcının, ilgili bireysel emeklilik hesabına başka bir emeklilik gelir sözleşmesinden aktarım, hesap birleştirme ve ek fayda ödemesi durumları haricinde herhangi bir para girişi yapılamaz. Ancak katılımcı, hesabında kalan tutar için fon dağılımını değiştirebilir ve başka bir şirkete aktarım hakkını kullanabilir.
(7) Katılımcının aynı şirkette veya farklı şirketlerde birden fazla emeklilik sözleşmesi bulunması halinde, katılımcının sisteme giriş tarihi, yürürlükte bulunan sözleşmeleri arasından sisteme giriş tarihi açısından 4 üncü maddenin üçüncü fıkrasının (a) bendine göre kurulanlar hariç en eski tarihli sözleşme dikkate alınarak belirlenir. Bu durumda katılımcının tüm sözleşmelerinden emekliliğe hak kazanması için en az birinden bu hakkı kazanması gerekir. Hesap birleştirme işlemi yalnızca emeklilik hakkını kullanma talebinde bulunan katılımcılar için gerçekleştirilir. Bu kapsamda, hesap birleştirme yapılmış sözleşmeye katkı payı ödemesi yapılmaya devam edilemez.
(8) İkinci fıkranın (b) bendi kapsamında emeklilik hakkını kullanmak isteyen katılımcının hesap birleştirme talebinde bulunduğu şirket, emeklilik seçenekleri konusunda bilgilendirdiği katılımcının birikimini ve devlet katkısı hesabındaki tutarları toplu ödeme, programlı geri ödeme ya da yıllık gelir sigortası şeklinde veya bunlar arasında paylaştırarak almayı talep etmesi halinde, talebin kendisine ulaşmasından itibaren iki iş günü içinde katılımcının diğer şirketlerde bulunan sözleşme bilgilerini Emeklilik Gözetim Merkezinden alır ve katılımcının sözleşmelerinin bulunduğu diğer şirketlere hesap birleştirme işlemi için başvurur. Kendisine bu şekilde başvurulan şirketler, başvurudan itibaren on iş günü içinde hesap birleştirme işlemlerini gerçekleştirmek üzere başvuruda bulunan şirkete katılımcının birikimini ve devlet katkısı hesabındaki tutarlarını aktarır. Şirket, hesap birleştirme işleminin tamamlandığı tarihi müteakip, on iş gününü aşmayacak şekilde emeklilik işlemlerini tamamlar. Bu şekilde yapılan hesap birleştirme işlemlerinde 12 nci maddede belirtilen şirkette kalma süresine ilişkin kısıtlamalar uygulanmaz. Hesap birleştirme işlemlerinin geciktirilmesinden kaynaklanan varsa fon birim fiyatında düşüş gerçekleşmesi sonucu oluşan katılımcı zararı, hesap birleştirme işleminin geciktirilmesinden sorumlu şirket tarafından fon getiri kaybı hesaplanarak karşılanır.
(9) Bakanlık, bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirler.”
MADDE 11 – Aynı Yönetmeliğin 19 uncu maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“MADDE 19 – (1) 18 inci maddeye göre belirlenen hak kazanma süresinin tamamlanması halinde veya hak kazanma süresinin kararlaştırılmadığı durumlarda katılımcının hesabında bulunan birikimin tamamı; katılımcının hak kazanma süresi tamamlanmadan önce sözleşmesinden ayrılması durumunda ise 18 inci maddeye göre hak edilen tutar, katılımcının posta veya güvenli elektronik iletişim araçları ile şirkete ilettiği talebi doğrultusunda aynı veya başka bir şirkette yürürlükte olan veya yeni düzenlenen bireysel veya 4 üncü maddenin üçüncü fıkrasının (a) bendi kapsamında kurulanlar hariç gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmesine transfer yoluyla aktarılabilir. Transfer yoluyla aktarım işlemlerinde, bireysel emeklilik hesabında bulunan tutarlar ile birlikte sistemde geçirilen süre bilgisi de ilgili şirkete iletilir. Katılımcının sistemden ayrılmak istemesi halinde birikim kendisine ödenir.
(2) Katılımcının hak kazanma süresi tamamlanmadan önce işinden bu Yönetmeliğin 4 üncü maddesinin üçüncü fıkrasının (c) bendine göre kurulan sözleşmesinden ayrılması durumunda, ilgisine göre işveren veya sponsor tarafından katılımcı ad ve hesabına ödenen katkı payları ve bunların getirilerinden 18 inci maddeye göre katılımcının hak ettiği tutar, katılımcının aynı veya başka bir emeklilik şirketinde mevcut bulunan veya yeni düzenlenen bireysel veya 4 üncü maddenin üçüncü fıkrasının (a) bendi kapsamında kurulanlar hariç gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmesine transfer yoluyla aktarılabilir yahut doğrudan katılımcıya ödenir. Katılımcı istediği takdirde, ilgili grup emeklilik planı çerçevesinde katkı payı ödediği gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmesini devam ettirebilir.
(3) 18 inci maddenin üçüncü fıkrasında belirtilen sebepler haricinde herhangi bir sebeple işten ayrılma veya grup emeklilik planından çıkarılma durumunda, katılımcı tarafından hak kazanılmayan tutarlar, ilgisine göre sponsora veya işverene ödenir.”
