“Hem boşan hem vergi öde, bu nasıl iş?” dediğinizi duyar gibiyiz. İşin aslı öyle değil, boşanandan vergi alınmıyor. Anlaşmalı boşananlara vergi sürprizi, mahkeme kararına istinaden boşanma karşılığı gayrimenkul alan eşlerle ilgili.

Boşanma karşılığı aldıkları gayrimenkulleri beş yıl içerisinde satan eşler yandı! Çünkü, bu şekilde edindikleri gayrimenkulleri beş yıl içinde satanlar değer artış kazancı elde etmiş sayılıyorlar ve gelir vergisine tabi tutuluyorlar. Kazancını beyan etmeyen eşler tespit edildiği takdirde (ki tapudan tespit ediliyorlar) adlarına gelir vergisi tahakkuk ettirilerek bir katı kadar da vergi ziyaı cezası kesiliyor. Olay bununla da kalmıyor, ayrıca verginin zamanında tahakkuk ettirilmediği gerekçesiyle bir de üzerine gecikme faizi hesaplanıyor. Olay tam anlamıyla, yandı gülüm keten helva!

OLAY NE?

Gelir Vergisi Kanununa göre, gayrimenkullerin iktisap tarihinden itibaren beş yıl içerisinde elden çıkarılması halinde satıştan elde edilecek kazancın ilgili yıl için belirlenen istisna tutarını (2015 yılı için 10 bin 600 TL’yi) aşan kısmı değer artışı kazancı olarak vergilendiriliyor. Gayrimenkullerin iktisap tarihinden itibaren beş yıl geçtikten sonra satılması halinde ise, elde edilen kazanç değer artış kazancı olarak değerlendirilmiyor ve vergilendirilmiyor.

Anlaşmalı boşanmalarda taraflardan birisi uğradığı maddi ve manevi zararın karşılığı olarak diğerinden bir tazminat talep edebiliyor. Tazminatlar para olabileceği gibi, gayrimenkul de olabiliyor. Taraflar bir anlaşmalı boşanma protokolü hazırlayarak anlaşmalı boşanma dosyası ile birlikte hakime ibraz ediyorlar, hakim aynen veya tarafların menfaatlerini göz önünde tutarak gerekli gördüğü değişiklikleri yaparak protokolü uygun görebiliyor.

Tazminatın gayrimenkul olarak alındığı durumlarda, gayrimenkulü alan eş, gayrimenkulü elde tutma süresine bağlı olarak gelir vergisi sürprizi ile karşı karşıya kalabiliyor. 

MALİYE NE DİYOR?

Maliye, anlaşmalı boşanmalarda maddi ve manevi tazminat karşılığı alınan gayrimenkulleri ivazlı intikal  sayıyor. Bu gayrimenkullerin mahkeme karar tarihinden  itibaren beş yıllık süre içerisinde satılması halinde, satıştan elde edilecek kazancın ilgili yıl için belirlenen istisna tutarını aşan kısmının değer artışı kazancı olarak değerlendirerek beyan edilmesini istiyor. Mahkeme karar tarihinden itibaren beş yıllık süre geçtikten sonra satılan gayrimenkullerde ise bir sorun bulunmuyor, elde edilen kazanç vergilendirilmiyor. (Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı İstanbul VDB’nin 29.9.2014 tarihli ve 62030549-120[MÜK.80-2014/378]-2302 sayılı özelgesi)

Ayrıca, boşanma karşılığı alınan gayrimenkuller maddi ve manevi bir tazminatın karşılığı olarak kabul edildiğinden, veraset ve intikal vergisine de tabi tutulmuyor (VİVK. Mad. 2/d).

 GAYRİMENKULÜ ALAN EŞ NE YAPACAK?

Anlaşmalı boşanmalarda, boşanma karşılığı gayrimenkul alarak boşanan eş, mahkeme karar tarihinden itibaren beş yıl içerisinde bu gayrimenkulü satarsa,  satıştan elde edeceği kazancın ilgili yıl için belirlenen istisna tutarını aşan kısmını değer artışı kazancı olarak beyan edecek ve hesaplanacak gelir vergisini ödeyecek. Aynı eş, bu gayrimenkulü mahkeme karar tarihinden itibaren beş yıl geçtikten sonra satarsa, satıştan elde edeceği kazanç değer artış kazancı olarak değerlendirilmeyecek ve gelir vergisine tabi olmayacak. Beş yıllık süre, mahkeme karar tarihinden itibaren başlıyor. 

Anlaşmalı boşanan ve karşılığında diğer taraftan gayrimenkul alarak satan eşler aman dikkat! Maliye peşinizde. Aksi halde “çıra gibi” yanarsınız.