T.C.

SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BAŞKANLIĞI

Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü

(29 Ocak 2018 Tarihinde SGK Tarafından Yayınlanmıştır)

Tarih  : 25.01.2018

Sayı   : 79961784- 40

Konu : 2015/25 Sayılı Genelgede Değişiklik

GENELGE

2018/4

Bilindiği üzere, ikamet izni belgesi, yabancı uyruklu kişilerin Türkiye’de yasal olarak ikamet ettiklerini gösteren belgedir. İkamet izni işlemleri, 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununun ikinci bölümünde “İkamet” başlığı altında, 19 ile 49’uncu maddeleri arasında düzenlenmiştir.

Söz konusu kanunun 19 uncu maddesinde; Türkiye’de, vizenin veya vize muafiyetinin tanıdığı süreden ya da doksan günden fazla kalacak yabancıların ikamet izni almaları zorunludur. İkamet izni, altı ay içinde kullanılmaya başlanmadığında geçerliliğini kaybedeceği,

27 nci maddesinde; Geçerli çalışma izni ile 27/2/2003 tarihli ve 4817 sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanunun 10 uncu maddesine istinaden verilen Çalışma İzni Muafiyet Teyit Belgesi, ikamet izni sayılacağı hükmü yer almaktadır.

Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanunun Uygulama Yönetmeliği’nin Bilimsel, Kültürel ve Sportif Amaçlarla Kısa Süreli Gelenler başlıklı 52 nci maddesinde “Bilimsel ve kültürel faaliyetler amacıyla bir ayı aşan ve sportif faaliyetler amacıyla dört ayı aşan süre ile geçici olarak Türkiye’ye gelecek yabancıların çalışma izni talebinde bulunmaları halinde, Türkiye’de bulunacakları süre için, çalışma izinleri istisnai olarak verilebilir.” denilmekte, muafiyetler başlıklı 55 inci maddesinin (ı) fıkrasında “Türkiye Futbol Federasyonunca veya Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünce talepleri uygun bulunan yabancı futbolcular ile diğer sporcu ve antrenörlerin sözleşmeleri süresince,” çalışma izninden muaf tutulacağı belirtilmiştir.

6735 Sayılı Uluslararası İşgücü Kanunun “Çalışma izni muafiyeti” başlıklı 13 üncü maddesinde, Çalışma izni muafiyeti kapsamında olan yabancıların, çalışma izni muafiyeti almak kaydıyla çalışabilecekleri,

Çalışma izni muafiyeti başvuruları yurt içinde doğrudan Bakanlığa, yurt dışında yabancının vatandaşı olduğu veya yasal olarak bulunduğu ülkedeki Türkiye Cumhuriyeti büyükelçilikleri ya da başkonsolosluklarına yapılacağı belirtilmiştir.

Diğer taraftan, 5510 sayılı Kanunun;

8 inci maddesinde, işverenlerin, Kanunun 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılan kişileri, 7 nci maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen sigortalılık başlangıç tarihinden önce, sigortalı işe giriş bildirgesi ile Kuruma bildirmekle yükümlü olduğu,

9 uncu maddesinde, Kanunun 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılan kişilerin hizmet akdinin sona erdiği tarihten itibaren sigortalığının sona ereceği, sigortalılığı sona erenlerin durumlarının işverenleri tarafından, en geç on gün içinde Kuruma bildirmekle yükümlü olduğu, hükümlerine yer verilmiştir.

Kanun hükümlerinde yer alan bildirim sürelerine ilişkin mevcut uygulamaların bazı sorunlara yol açtığı tespit edilmiştir.

Bu itibarla, uygulamada karşılaşılan sorunlara ilişkin, ünitelerimizde yaşanan tereddütlerin giderilmesi bakımından; kayıt dışı istihdamla mücadele iş ve işlemlerini düzenleyen 11/11/2015 tarihli ve 2015/25 sayılı Genelge’de yapılan değişiklikler aşağıda belirtilmiştir.

11/11/2015 tarihli ve 2015/25 sayılı Genelgenin;

“2.2.1- İşe başlama tarihlerinin tespiti” başlıklı bölümü aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

Gelen bilgilerde; 5510 sayılı Kanunun 59 uncu maddesindeki kamu idarelerinin denetim elemanları dışında kalan kamu idarelerinin kolluk, zabıta, doktor, veteriner, mühendis vb. memurlarının tutanağı ile çalışmanın belirlenmesi durumunda; tutanak tarihi ile tutanakta belirtilen işe başlama tarihi arasında farklılık olması halinde tutanağın tutulduğu tarih, “işe giriş tarihi” olarak kabul edilecektir. Ancak, tutanak tarihi ile Kuruma bildirilen işe başlama tarihi aynıysa veya Kuruma bildirilen işe giriş tarihi daha önceki bir tarih ise Kuruma bildirilen işe giriş tarihi esas kabul edilerek herhangi bir işlem yapılmayacaktır.

Kimlik bildirme formu 2’de, formun işverence onaylandığı tarihten önceki bir tarih işe başlama tarihi olarak belirtilmiş olsa dahi, formun işverence onaylandığı tarih esas sigortalı “işe başlama tarihi” olarak kabul edilip gerekli işlemler yapılacaktır. Ancak, formda belirtilen işe başlama tarihi ile Kuruma bildirilen işe başlama tarihi aynıysa veya Kuruma bildirilen işe giriş tarihi daha önceyse Kuruma bildirilen işe giriş tarihi esas kabul edilecektir.

Bununla birlikte, kimlik bildirme formu-2’nin işverence onaylandığı tarihi takip eden gün ile yasal süresinde olmak şartıyla Kurumumuza verilmiş işe giriş bildirgesinde belirtilen işe başlama tarihi arasında 10 gün veya daha az bir sürenin bulunması halinde işe giriş bildirgesinde yer alan işe başlama tarihi esas alınarak işlemler yürütülecektir.

Aynı şekilde, yasal süresinde olmak şartıyla Kurumumuza verilmiş işten ayrılış bildirgesinde belirtilen işten ayrılış tarihi ile kimlik bildirme formu 2’nin işverence onaylandığı tarihten önceki gün arasında 10 gün veya daha az bir sürenin bulunması halinde işten ayrılış bildirgesinde yer alan işten ayrılış tarihi esas alınarak işlemler yürütülecektir.

Ayrıca, işverenlerce beyan usulüne dayalı olarak kamu kurum ve kuruluşlarına verilen tüm belgeler için de kimlik bildirme formu-2’ye ilişkin hükümler uygulanır.

Örnek 1- Ankara ilinde faaliyet gösteren A unvanlı işyeri, (K) adlı çalışanı için 03/04/2017 Pazartesi günü itibariyle kimlik bildirme formu-2’yi onaylayarak kolluk kuvvetlerine ibraz etmiştir. İşveren, 11/04/2017 Salı günü işe başlama tarihi olarak belirtilen (K) isimli çalışanı için işe giriş bildirgesini, bir gün öncesi olan 10/04/2017 tarihinde Kurumumuza vermiştir. Bu durumda sigortalının işe girişinin yasal süresi içinde verildiği ve işe giriş tarihi ile kimlik bildirme formu-2’nin onay tarihi arasında (03/04/2017-11/04/2017) 10 günden az bir sürenin bulunduğu dikkate alındığında, sigortalının işe başlama tarihi 11/04/2017 olarak esas alınacaktır.

Örnek 2- Ankara ilinde faaliyet gösteren B unvanlı işyeri, (L) adlı çalışanı için 14/04/2017 Cuma günü itibariyle kimlik bildirme formu-2’yi onaylayarak kolluk kuvvetlerine ibraz etmiştir. İşveren, (L) isimli çalışanı için 24/04/2017 Salı günü işe başlama tarihi olarak belirtilen işe giriş bildirgesini, işe başlama tarihinden bir önceki gün olan 23/04/2017 tarihinde Kurumumuza vermiştir. Bu durumda, işverenin sigortalının işe giriş bildirgesini yasal süresi içinde verdiği, işe giriş tarihi ile kimlik bildirme formu-2’nin onay tarihi arasında (14/04/2017-24/04/2017) 10 günden fazla bir sürenin bulunmadığı dikkate alındığında, sigortalının işe başlama tarihi 24/04/2017 olarak esas alınacaktır.

Örnek 3- Ankara ilinde faaliyet gösteren C unvanlı işyeri, (M) adlı çalışanı için 06/04/2017 Perşembe günü itibariyle kimlik bildirme formu-2’yi onaylayarak kolluk kuvvetlerine ibraz etmiştir. İşveren, (M) isimli çalışanı için 16/04/2017 Pazar günü işe başlama tarihi olarak belirtilen işe giriş bildirgesini, işe başlama tarihinden bir önceki gün resmi tatil olduğu için takip eden ilk iş günü olan 17/04/2017 Pazartesi günü Kurumumuza vermiştir. Bu durumda, işverenin sigortalının işe giriş bildirgesini yasal süresi içinde verdiği, işe giriş tarihi ile kimlik bildirme formu-2’nin onay tarihi arasında (06/04/2017-16/04/2017) 10 günden az bir süre bulunduğu dikkate alındığında, sigortalının işe başlama tarihi 16/04/2017 olarak esas alınacaktır.

Örnek 4- Ankara ilinde faaliyet gösteren D unvanlı işyeri, (N) adlı çalışanı için 17/04/2017 Pazartesi günü itibariyle kimlik bildirme formu-2’yi onaylayarak kolluk kuvvetlerine ibraz etmiştir. İşveren, (N) isimli çalışanı için 27/04/2017 Perşembe günü işe başlama tarihi olarak belirtilen işe giriş bildirgesini bir gün sonrasında 28/04/2017 tarihinde Kurumumuza vermiştir. Bu durumda sigortalının işe giriş bildirgesi yasal süresi içerisinde Kurumumuza verilmediğinden, işe giriş tarihi ile kimlik bildirme formu-2 onay tarihi arasında 10 günlük süreye bakılmaksızın kimlik bildirme formu-2’de işveren onay tarihi işe giriş tarihi olarak 17/04/2017 esas alınacaktır.

Örnek 5- Ankara ilinde faaliyet gösteren E unvanlı işyeri, (O) adlı çalışanı için işten ayrıldığına ilişkin kimlik bildirme formu-2’yi 03/04/2017 tarihi itibariyle onaylayarak kolluk kuvvetlerine sunmuştur. İşveren, (O) isimli çalışanı için 24/03/2017 işten ayrılış tarihli olarak belirtilen işten ayrılış bildirgesini 28/03/2017 tarihinde Kurumumuza vermiştir. İşten ayrılış tarih ile kimlik bildirme formu-2’nin onaylandığı tarih arasında (03/04/2017-24/03/2017) 10 günden fazla bir sürenin bulunmadığı dikkate alındığında, sigortalının işten ayrılış tarihi 24/03/2017 kabul edilecektir.

Örnek 6- Ankara ilinde faaliyet gösteren F unvanlı işyeri, (P) adlı çalışanı için işten ayrıldığına ilişkin kimlik bildirme formu-2’yi 04/04/2017 tarihi itibariyle onaylayarak kolluk kuvvetlerine sunmuştur. İşveren, (P) isimli çalışanı için 18/03/2017 işten ayrılış tarihli olarak belirtilen işten ayrılış bildirgesini 27/03/2017 tarihinde Kurumumuza vermiştir. Bu durumda sigortalının işten ayrılış tarihi ile kimlik bildirme formu-2’nin onaylandığı tarih arasında (04/04/2017-18/03/2017) 10 günden fazla bir sürenin bulunduğu dikkate alındığında, sigortalının işten ayrılış tarihi 04/04/2017 esas alınarak gerekli işlemler yapılacaktır.

Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından yapılan trafik denetimleri sonucu düzenlenen trafik idari para cezası karar tutanakları ile ilgili olarak, tutanak tarihi, “işe başlama tarihi” olarak kabul edilip gerekli işlemler yapılacaktır. Ancak, bu sigortalı tesciline ilişkin yapılan itirazlarda; ticari araç sürücüsü ile araç sahibi arasında hizmet akdi ilişkisinin bulunup bulunmadığı hususu ünite idari para cezası itiraz komisyonunca incelenerek karara bağlanacaktır. Ünite itiraz komisyonu tarafından karar verilememesi halinde ise konu denetime sevk edilebilecektir.

Sigortalı çalışması bir kamu kurum veya kuruluşundan alınacak onay, çalışma izni, çalışma oluru veya çalışma ruhsatı vb. belgelere bağlı olanlar için, söz konusu belgelerin onay makamınca onaylanması, olur verilmesi veya sigortalıya ait çalışma izni alınmasının belirli bir süre gerektirmesi nedeniyle, işyerinde çalışacak kişilerin çalışma veya iş sözleşmelerinde başka tarihler bulunsa dahi sigortalının çalışması çalışma izni onay veya oluruna bağlı olduğundan, onay veya olur tarihinden itibaren bir ay içerisinde sigortalı işe giriş bildirgesi verilmesi halinde ayrıca bir inceleme ve araştırmaya gidilmeksizin işveren tarafından verilen işe giriş bildirgesinde yer alan işe başlama tarihi esas alınacaktır.

Ancak, işverenin çalışma izin onay veya olur tarihinden itibaren bir ay içerisinde bildirimde bulunmaması halinde bu defa söz konusu belgelerin onay makamınca onaylanma tarihi veya olur verilme tarihi, sigortalı işe başlama tarihi olarak kabul edilip gerekli işlemler yapılacaktır.

Örnek 7- Ankara ilinde faaliyet gösteren X Özel Eğitim Ltd. Şti., özel eğitim kurumunda çalışmaya başlayacak öğretmen (A) ile özel eğitim kurumu 1/9/2015 tarihinde çalışma izni verilmesi istenen eğitim personelinin çalışma izin teklifleri hazırlanarak İl Milli Eğitim Müdürlüğüne müracaat etmiştir. Valilikçe, 10/9/2015 tarihi itibariyle çalışma izin teklifi onaylanmıştır. Kurumumuz kayıtları kontrol edildiğinde (A) nin X Özel Eğitim Ltd. Şti. işyerinden 10/9/2015-10/10/2015 (dahil) tarihleri arasındaki dönemde sigortalı bildirilmediği anlaşılmıştır. Yapılan incelemeden sonra X Özel Eğitim Ltd. Şti. işyeri adresine iadeli/taahhütlü Ek-1 de bulunan tebligat gönderilerek (A) nın 10/9/2015 tarihi itibariyle sigortalılığının sağlanmasına ilişkin belgeler istenecek ve itirazlara ilişkin hükümler konusunda yapılacak işlemler belirtilecektir. Bu durumda sigortalıların itiraza ilişkin hükümleri saklı kalmak kaydıyla öğretmen (A) nın işe başlama tarihi 10/9/2015 olarak kabul edilecek, söz konusu çalışma izni belgesinin geçerli olduğu ve eğitim kurumun faaliyette olduğu dönemler için çalıştığı kabul edilerek gerekli işlemler buna göre sonuçlandırılacaktır.

Örnek 8- Ankara ilinde faaliyet gösteren X Ltd. Şti., su ürünleri toptan satış merkezi için çalışma izni almak üzere 1/9/2015 tarihinde işletme müdürü (A) ve su ürünleri kalitesinden sorumlu yönetici (B) ile yapılmış noter onaylı çalışma sözleşmeleri ile birlikte Ankara İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğüne müracaat etmiştir. Çalışma sözleşmelerinde (A) ve (B) nin işe başlama tarihi 15/9/2015 olarak belirtilmiştir. Valilikçe, X Ltd. Şti.’ne 30/9/2015 tarihi itibariyle çalışma izni verilmiştir. Kurumumuz kayıtları kontrol edildiğinde (A) ve (B) nin X Ltd. Şti. işyerinden Ekim 2015 döneminde sigortalı bildirilmediği anlaşılmıştır. Yapılan incelemeden sonra X Ltd. Şti. işyeri adresine iadeli/taahhütlü Ek-1 de bulunan tebligat gönderilerek (A) ve (B) nin 30/9/2015 tarihi itibariyle sigortalılığının sağlanmasına ilişkin belgeler istenecek ve itirazlara ilişkin hükümler konusunda yapılacak işlemler belirtilecektir. Bu durumda sigortalıların itirazlarına ilişkin hükümler saklı kalmak kaydıyla işletme müdürü ve su ürünleri kalitesinden sorumlu yöneticinin işe başlama tarihi 30/9/2015 olarak kabul edilecek, söz konusu çalışma izni belgesinin geçerli olduğu ve işletmenin faaliyette olduğu dönemler için çalıştıkları kabul edilerek gerekli işlemler buna göre sonuçlandırılacaktır.

Örnek 9- İstanbul ilinde faaliyet gösteren X Ltd. Şti. unvanlı işyerinde çalışmaya başlayacak olan güvenlik görevlisi (S) için 15.01.2018 tarihinde çalışma oluru almak için İstanbul Valiliğine müracaat edilmiştir. Valilik tarafından söz konusu kişi için 25.01.2018 tarihinde olur verilmiştir. Bu durumda işveren tarafından 25.02.2018 tarihine kadar işe giriş bildirgesi verilmesi halinde işe giriş bildirgesinde yer alan işe başlama tarihi esas alınacaktır.

Yabancı uyruklu sporcuların spor kulüpleriyle yaptıkları sözleşmeler, ilgili federasyonun sözleşmeyi onaylamasından sonra sporcuya ikametgâh izni alınabilmesi için kulüp tarafından Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’ ne gönderilmektedir. Göç İdaresi Genel Müdürlüğü, yabancı uyruklu sporculara ikametgâh izin belgesini kendi ikametgâhlarında tebliğ etmekte ve bu kişilerin çalışabilmelerinin önündeki yasal engel ortadan kalkmaktadır. Ayrıca yabancı uyruklu sporcuların ikametgâh izin belgesi alabilmesi belli bir sürece yayılmakta ve bu sürecin belirsizliği nedeniyle sporcuların işe başlama tarihlerinin belirlenmesi hususunda bazı tereddütler ortaya çıkmaktadır. Bu itibarla yabancı uyruklu sporcular için öngörülen bu işlem süreçlerinin onaya tabi işlemler olması ve bürokratik işlemlerin öngörülemeyen bir süre içermesi nedeniyle yabancı uyruklu sporcular adına verilecek işe giriş bildirgelerinin ikametgâh izin belgesinin sporcuya tebliğ edildiği tarihten itibaren bir ay içerisinde verilmesi halinde ayrıca bir inceleme ve araştırmaya gidilmeksizin işveren tarafından verilen işe giriş bildirgesinde yer alan işe başlama tarihi esas alınacaktır.

Ancak sporcuya ikametgâh izin belgesinin tebliğ edildiği tarihten itibaren bir ay içerisinde işe giriş bildirgesinin verilmemesi halinde bu defa ikametgâh izin belgesinin kişiye tebliğ edildiği tarih sporcunun sigortalı işe başlama tarihi olarak kabul edilip gerekli işlemler yapılacaktır.

Örnek 10- A futbol kulübüne transfer olan (X) isimli yabancı uyruklu futbolcu, kulübüyle 01.06.2018 tarihinde sözleşme imzalamıştır. İmzalanan bu sözleşme Türkiye Futbol Federasyonu tarafından 13.06.2018 tarihinde onaylanmıştır. Federasyon onayından sonra Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’ ne gönderilen sözleşmeye istinaden sporcuya 01.08.2018 tarihinde ikamet izni verilmiştir. İkametgâh izin belgesi sporcuya 10.08.2018 tarihinde tebliğ edilmiştir. Kulüp tarafından sporcunun işe girişinin ikametgâh izin belgesinin sporcuya tebliğ tarihi olan