Yazar: Özdem SATICI TOPRAK*

E-Yaklaşım / Temmuz 2023 / Sayı: 367

I- GİRİŞ

Ticaret şirketleri maliyet azaltmak, öz sermayeyi güçlendirmek gibi değişik sebeplerle yapı değişikliğine gidebilir. Söz konusu yapı değişikliklerinden biri de birleşmedir. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda belirli birleşmelere izin verilmiş; ayrıca birleşmenin özellikli bazı halleri de düzenlenmiştir. Bu haller “tasfiye hâlindeki bir şirketin birleşmeye katılması” ile “sermayenin kaybı veya borca batıklık hâlinde birleşmeye katılma”dır. Bu çalışmamızda 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 139. maddesinde düzenlenen “sermayenin kaybı veya borca batıklık hâlinde birleşmeye katılma” konusu ele alınmıştır.

II- TİCARET ŞİRKETLERİNDE BİRLEŞME

A- BİRLEŞME KAVRAMI

Ticaret şirketleri muhtelif sebeplerle bölünme, tür değiştirme yahut birleşme yoluna gidebilir. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’na göre birleşme bir şirketin diğerini devralması, teknik terimle “devralma şeklinde birleşme” veya yeni bir şirket içinde bir araya gelmeleri, teknik terimle “yeni kuruluş şeklinde birleşme”, yoluyla yapılabilir (TTK Md.136/1/2-b). Dolayısıyla, şirket birleşmesi kavramı, kısaca, en az iki ticaret şirketinden veya ticari işletmeden birinin bir sözleşme ile diğerine katılması veya iki şirketin yeni kurulacak üçüncü bir şirkete katılması olarak tanımlanabilir([1]).

B- BİRLEŞEBİLECEK ŞİRKETLER

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ticaret şirketlerinin birleşmesine cevaz vermiş olmakla birlikte tüm şirket türleri arasında her türlü birleşmeyi onaylamamıştır. Anılan Kanuna göre sermaye şirketleri; sermaye şirketleriyle, kooperatiflerle ve devralan şirket olmaları şartıyla, kollektif ve komandit şirketlerle; şahıs şirketleri; şahıs şirketleriyle, devrolunan şirket olmaları şartıyla sermaye şirketleriyle, devrolunan şirket olmaları şartıyla kooperatiflerle; kooperatifler; kooperatiflerle, sermaye şirketleriyle ve devralan şirket olmaları şartıyla şahıs şirketleriyle birleşebilirler (TTK Md.137). Ayrıca, bir ticari işletme bir ticaret şirketiyle, onun tarafından devralınmak suretiyle birleşebilir (TTK Md.194/1).

III- SERMAYENİN KAYBI, BORCA BATIKLIK HALİNDE BİRLEŞMEYE KATILMA

A- SERMAYENİN KAYBI, BORCA BATIKLIK

Anonim şirketlerde sermayenin kaybı ve borca batıklık esas itibariyle 376. maddede düzenlenmiş; söz konusu hükümlerin kıyas yoluyla limited şirketlere de uygulanacağı hükme bağlanmıştır (TTK Md.376, 633/1). Buna göre sermayenin kaybı, son yıllık bilançodan, sermaye ile kanuni yedek akçeler toplamının yarısının zarar sebebiyle karşılıksız kalması hali ile yine son yıllık bilançoya göre, sermaye ile kanuni yedek akçeler toplamının üçte ikisinin zarar sebebiyle karşılıksız kalması halleridir (TTK Md.376/1-2). Aynı maddede düzenlenen borca batıklık hali ise şirket aktiflerinin, şirket alacaklılarının alacaklarını karşılamaya yetmediğinin anlaşılmasıdır (TTK Md.376/3). Teknik anlatımla sermaye ile kanunî yedek akçeler toplamının yarısı bilânço zararlarıyla yitirilmişse eksi bilânço; zararla…