Yazar: Salih ÇALAL*

E-Yaklaşım / Haziran 2023 / Sayı: 366

I- GİRİŞ

Günümüz teknolojisi sayesinde artık hem para hem de altın gibi diğer yatırım araçları gerek fiziki olarak gerekse online şekilde elde edilebilmektedir. Altın alımı yapabilmek için de yatırımcılara iki farklı seçenek sunulmaktadır. Bunlardan ilki tamamen online bankacılık ile alınan altın hesabı iken bir diğeri, geleneksel yatırım metotlarından olan, elle tutulan ve gözle görülen tamamen somut haldeki altın alımıdır. Son yıllarda altın alım satımı işiyle iştigal etmeyen gerçek ve tüzel kişiliğe haiz firmaların asli işlerinin dışında tasarruf  ve yatırım amaçlı olarak paralarını fiziki ya da bankalar aracılığıyla fiziki olmayan altında değerlendirdikleri bilinmektedir.

Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüşümün desteklenmesi kapsamında anonim şirket kasasında muhafaza edilen fiziki altınların Türk Lirasına çevrilmesi durumunda Kurumlar Vergisi Kanunu’nun Geçici 14. maddesine göre kurumlar vergisinden istisna olup olmayacağı, istisna kapsamına girmesi halinde ise fiziki altının alım tarihi ile Türk Lirasına çevrildiği tarih arasından doğan kazancın tamamının istisnaya konu edilip edilemeyeceği hususlarında, yazımız içerisinde açıklamalar yapılacaktır.

II- ANONİM ŞİRKET KASASINDA BULUNAN FİZİKİ ALTINLAR

14 Mart 2022 tarihli ve 31778 sayılı Resmi Gazete’de yurt içi yerleşik gerçek ve tüzel kişilerin yetkili kuyumcular ve rafineriler aracılığıyla ya da doğrudan banka şubelerine gelerek bankalardaki altın hesaplarına yatırdıkları fiziki altın varlıklarının Türk Lirası cinsinden mevduat ve katılma hesaplarına dönüştürülmesine imkân tanınmasına ve hesap sahiplerine sağlanacak desteğe ilişkin “Altın Cinsinden Fiziki Varlıkların Finansal Sisteme Kazandırılması Hakkında Tebliğ (Sayı: 2022/11)” yayımlanmıştır.

Bankalar, bankalar adına kıymetli maden değerleme ve toplama hizmeti veren anlaşmalı kuyumcular ve kıymetli maden eksperleri tarafından banka müşterilerinin altın cinsinden mevduat/özel cari/katılma hesaplarına alacak kaydetmek üzere toplanan fiziki altınlar, milyem değerleri üzerinden değerlenmektedir. Merkez Bankası tarafından bu uygulama kapsamında açılan Türk Lirası mevduat veya katılma hesaplarına vade sonunda yenilenme imkânı tanınmaktadır. Yenilenen hesap ilk açılışta dönüşümü yapılan altın tutarı ve vade sonu fiyatı üzerinden destekten yararlanmaya devam etmektedir. Vade sonu fiyatının dönüşüm fiyatından yüksek olması ve fiyat farkı üzerinden hesaplanan tutarın banka tarafından ödenecek faiz veya kâr payından yüksek olması durumunda, fiyat farkı üzerinden hesaplanan tutardan faiz veya kâr payı düşülerek hesaplanan tutar Merkez Bankası’nca mevduat veya katılma hesabı sahibine ödenmek üzere ilgili bankaya aktarılır.

3, 6 ay veya 1 yıl vadeli olarak açılan Türk Lirası mevduat veya katılma hesaplarına vade sonunda Türk Lirası mevduat hesabı sahibine anapara ile faiz, katılma hesabı sahibine ise vade sonundaki katılma hesabı bakiyesi banka tarafından ödenir. Vade sonu fiyatının dönüşüm fiyatından yüksek olması ve fiyat farkı üzerinden hesaplanan tutarın banka tarafından ödenecek faiz veya kâr payından yüksek olması durumunda, fiyat farkı üzerinden hesaplanan tutardan faiz veya kâr payı düşülerek hesaplanan tutar Merkez Bankası’nca mevduat veya katılma hesabı sahibine ödenmek üzere ilgili bankaya aktarılır. Türk Lirası mevduat veya katılma hesabından vadeden önce çekim yapılması halinde Merkez Bankası’nca fiyat farkına ilişkin ödeme yapılmaz.

Ayrıca 7352 sayılı Kanun’un 2. maddesiyle Kurumlar Vergisi Kanunu’na eklenen Geçici 14. maddenin üçüncü fıkrasında, “Kurumların 31.12.2021 tarihli bilançolarında yer alan altın hesabı ile bu tarihten sonra açılacak işlenmiş ve hurda altın karşılığı altın hesabı bakiyelerini 2022 yılı sonuna kadar Türk Lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüşümün desteklenm…