Yazar: Çetin SONKAYA*

E-Yaklaşım / Haziran 2023 / Sayı: 366

I- GİRİŞ

Daha önceki dönemlerde artan sosyal güvenlik açıklarını kapatmak üzere Sosyal Güvenlik Mevzuatında yapılan değişiklikle; sigortalılık süresi ve prim gün emeklilik koşullarına yaş şartı da eklenmiş ve bu değişiklik kamuoyu gündeminde uzun süre işlenmiştir. Kamuoyunda  “Emeklilikte Yaşa Takılanlar” (EYT) bağlamında olgunlaşan bu husus hukuki gerçeklikte karşılık bulmuş; 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na eklenen Geçici 95. madde ile 8 Eylül 1999 tarihi ve öncesinde sigorta başlangıcı olan sigortalılar için yaş şartı kaldırılmıştır. EYT kapsamında emekli olanların sosyal güvenlik destek primi ödeyerek çalışmaları halinde sosyal güvenlik destek primi işveren hissesinin beş puanlık kısmına isabet eden tutarın Hazine’ce karşılanması hükme bağlanmıştır.

EYT mevzuatının doğru tahlil edilmemesi nedeniyle yanlış uygulama geliştirildiği halde; sosyal güvenlik destek primi işveren hissesinin beş puanlık kısmına isabet eden indirimden yararlanılamayacak, sigortalı için yersiz yararlanılan indirim tutarları 5510 sayılı Kanun’un 89. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte işverenden tahsil edilecektir. Mevzuat ve uygulamasında EYT Hazine indiriminde kapsam ve işveren yükümlülükleri bahislerinin önemli olduğu değerlendirmesi ile çalışmamızda; belirtilen konularda risk esaslı kurgulanan sorular üzerinden sosyal güvenlik destek primi işveren hissesinin beş puanlık kısmına isabet eden tutarın Hazine’ce karşılanması uygulaması somutlaştırılmaya çalışacaktır.

II- GENEL OLARAK EYT SOSYAL GÜVENLİK DESTEK PRİMİ İŞVEREN HİSSESİ PRİM İNDİRİMİ UYGULAMASI

5510 sayılı Kanun’un Geçici 95. maddesinin ikinci fıkrasında yer alan beş puanlık indirimden yararlanılabilmesi için, anılan maddenin ikinci fıkrasında yer alan şartların yanı sıra 5510 sayılı Kanun’un 81. maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinde yer alan şartların da sağlanması gerekmektedir.

5510 sayılı Kanun’un Geçici 95. maddesi 03.03.2023 tarihinde yürürlüğe girmiş olup, anılan maddenin ikinci fıkrasına ilişkin uygulamanın usul ve esasları Sosyal Güvenlik Kurumu’nun 14.04.2023 ve 2023/19 sayılı Genelgesi’nde düzenlenmiştir.

III- SOSYAL GÜVENLİK DESTEK PRİMİ İŞVEREN HİSSESİ PRİM İNDİRİMİ UYGULAMASINDA KAPSAM

Mevzuat incelendiğinde EYT Hazine indirimi uygulamasında kapsamın netleştirilmesinin önemli olduğu değerlendirilmiştir. Bu bağlamda EYT Hazine indiriminde kapsam bahsi risk esaslı belirlenen sorular üzerinden aşağıda somutlaştırılmıştır:

A- SOSYAL GÜVENLİK DESTEK PRİM İNDİRİMİNDE İŞYERİ VE İŞÇİ BAZINDA BİR SINIRLAMA GETİRİLMİŞ MİDİR?

5510 sayılı Kanun’un Geçici 95. maddesinde yer alan beş puanlık indirimden, ihale konusu iş üstlenen işyerleri hariç olmak üzere, özel sektör işverenlerine ait işyerlerinde çalışan sigortalılar ile 5510 sayılı Kanun’un Ek 9. maddesinin birinci fıkrası kapsamında ev hizmetlerinde 10 gün ve daha fazla çalışan sigortalılardan dolayı yararlanılabilecek olup, bahse konu indirim 5335 sayılı Kanun’un 30 uncu maddesinin ikinci fıkrası kapsamına giren kurum ve kuruluşlara ait işyerlerinde çalışan sigortalılar hakkında uygulanmayacaktır.

Dolayısıyla, 5335 sayılı Kanun’un 30. maddesinin ikinci fıkrası kapsamına giren kurum ve kuruluşlara ait işyer…