Mahkemeden önce arabulucuya…

Türkiye Büyük Millet Meclisinde kabul edilen henüz Sayın Cumhurbaşkanımızca onaylanmayan “İş Mahkemeleri Kanun Tasarısı“ çalışma hayatında önemli değişiklikler öngörüyor. Bu değişikliklerden biride işten çıkarılanların/ayrılanların yıllık izin ücreti, kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, kötü niyet tazminatı, ayrımcılık tazminatı, sendikal tazminat, ücret, fazla çalışma ücreti, ulusal bayram ve genel tatil ücreti, cezai şart, avansın iadesi ve eğitim gideri konularındaki alacakları konusunda iş mahkemesinde dava açmadan önce arabuluculara başvuracaklar. Arabulucuya başvurmadan doğrudan iş mahkemesinde dava açıldığında mahkeme davayı usulden reddedecek. Mahkeme kararını taraflara tebliğ edecek. Kesinleşen ret kararının resen tebliğinden itibaren iki hafta içerisinde arabulucuya başvurulabilecek. Bu düzenleme ile iş uyuşmazlıklarında arabuluculuk önemli bir işleve sahip olacak. 

Kimler olabiliyor 

Arabulucu olabilmek için; 

-Türk vatandaşı olmak, 

-Hukuk Fakültesinden mezun olmak  veya yabancı bir hukuk fakültesini bitirip de Türkiye’deki hukuk fakülteleri programlarına göre eksik kalan derslerden sınava girip başarı belgesi almış bulunmak, 

-Kasten işlenmiş bir suçtan mahkûm olmamak, 

-Mesleğinde en az beş yıllık kıdeme sahip olmak, 

-Arabuluculuk eğitimini tamamlamak, 

Şartlarını taşımak gerekiyor. 

Ayrıca arabulucu olabilmek için Adalet Bakanlığınca yapılan yazılı ve uygulamalı sınavda başarılı olmak gerekiyor. Hukuk uyuşmazlıklarında yazılı sınav  yılda iki kez, uygulamalı sınav ise yazılı sınav sonuçları açıklandıktan sonra yapılıyor. 

İş müfettişleri de arabulucu olabilmeli 

İş uyuşmazlıklarında arabuluculuk görevi hukuk fakültesi mezunlarına veriliyor.  İş uyuşmazlıkları konusunda 30-40 yılını çalışma hayatına adamış olan iş müfettişlerine arabuluculuk görevi verilmiyor. Bilindiği üzere çalışma hayatı ile ilgili mevzuatın uygulanmasını izlemek, denetlemek ve teftiş etmek devletin görevleri arasında yer alıyor.  Devletin bu görevini  Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına bağlı teftiş ve denetlemeye yetkili iş müfettişleri yerine getirmektedir. İş müfettişliği, 81 sayılı Sanayi Ve Ticarette İş Teftişi Hakkındaki  Uluslararası Çalışma Örgütü(ILO) Sözleşmesine göre  uluslararası meslek statüsündedir. İş müfettişleri 1936 yılından beri (ilk önceleri değişik ünvanlar altında) çalışma hayatında teftiş yapmaktadırlar. Çalışanların çalışma hayatından kaynaklanan ücret, yıllık izin,  hafta tatili, fazla çalışma ücreti, çalışma süreleri, iş sağlığı ve güvenlikleri yönünden oluşan sorunlara çözüm bulmak amacıyla iş müfettişleri teftiş yapıyorlar. Dolayısı ile iş müfettişleri işçi ve işveren uyuşmazlıklarında en deneyimli ve donanımlı meslek grubunu oluşturuyor. 

İş müfettişleri, mevcut durumda yukarıda belirtilen konularla birlikte iş uyuşmazlıklarının bütün alanlarında teftiş ve denetim yapıyorlar. 

Mevcut uygulamada iş müfettişleri toplu iş hukuku uyuşmazlıklarında “resmi arabulucu” olarak görev alabiliyorlar. Çalışma hayatının sorunlarını bizzat gören, yaşayan, sorunlara çözümler üreten ve bu alandaki en deneyimli meslek mensubu olan iş müfettişlerine de iş uyuşmazlıklarında “arabuluculuk görevi” verilmesinde fayda var. İş müfettişlerinin bu alandaki deneyimlerinden yararlanılması arabuluculuk müessesesine katkı sağlayacağı gibi işçi ve işverenlerin uzlaştırılmalarında da önemli faydalar sağlayacaktır. 

Güneş Gazetesi – 15.10.2017