İşçilerin eş durumundan tayini

Okuyucularımdan Ali Bey, eşinin Ankara’da bir kamu kuruşunda işçi olarak çalıştığını, kendisinin de İstanbul’da özel bir şirkette çalıştığını, eşinin kurumun İstanbul’da da işyerinin bulunduğunu, eş durumundan eşinin tayininin İstanbul’a nasıl yapılacağını soruyor. İşçilerin eş durumu tayininin nasıl olacağı konusunda başka okuyucularımdan da sorular aldım. Bu konuyu bütün yönleri ile açıklamaya çalışalım. 

Hangi durumlarda eş tayini yapılıyor? 

Mevzuatta işçilerin eş durumunda dolayı tayin yapabileceklerine ilişkin bir düzenleme bulunmuyor. Toplu iş sözleşmelerinde veya iş sözleşmelerinde bu konuyu düzenleyen hükümlere bazı işyerlerinde rastlamak mümkün. 

6111 sayılı Kanundaki düzenleme ile 01.03.2011 tarihinden itibaren bazı işçilere eş durumundan dolayı ücretsiz izin uygulaması getirildi. Buna göre kamu kurum ve kuruluşlarında sürekli işçi kadrosunda çalışan işçilere yurt içinde ve yurt dışında sürekli görevle atanan memurların işçi olan eşlerine işçilik süresince her defasında bir yıldan az olmamak üzere en çok sekiz yıla kadar ücretsiz izin verilebilecek. Bu düzenlemeye göre geçici işçiler ile eşi memur olmayan işçilerin  ücretsiz izin hakkı  bulunmuyor. 

İşten ayrılmak için haklı neden değil 

İşçiler, eşlerinin başka şehirlerde olduğunu gerekçe göstererek işten ayrılamıyorlar. İşten ayrılsalar da tazminat alamıyorlar. Bu durumda olan işçiler işverene ihbar süresi vermezse işverene bir de ihbar tazminatı ödemek zorunda kalabilirler. Örneğin İzmir’de turizm sektöründe çalışan bir işçinin memur olan eşinin tayininin Adıyaman’a çıktığını varsayalım. İşçi eşinin tayinini gerekçe göstererek işyerinden ayrılarak işverenden tazminat talep edemez. Çünkü işçinin eş durumu mevzuatımızda haklı bir mazeret olarak kabul edilmiyor. 

Ne yapılması gerekiyor? 

Kamu kurum ve kuruluşlarında eşlerin her ikisi de işçi ise bu durumda olanlar içinde  ücretsiz izin uygulaması veya eş durumuna bağlı olarak tayin uygulaması getirilebilir. 
Bu konuda toplumsal duyarlılık artırılarak toplu iş sözleşmelerine eşlerin her ikisi de çalışıyorsa eşlerin aile bütünlüğünü koruyacak hükümler konulabilir. Ayrıca belirli bir süre çalışan işçiler için eş durumu haklı nedenle işten ayrılma sayılabilir.

Güneş Gazetesi – 29.04.2016