Geçici işçi çalıştırmada neler değişiyor?

Geçici iş ilişkisi/geçici işçi çalıştırma 2003 yılından beri kamuoyunda tartışılıyor. Kamuoyunda geçici iş ilişkisi yerine,  ödünç iş ilişkisi, kiralık işçi düzenlemesi gibi adlarda kullanılıyor. Geçici iş ilişkisi mevzuatımıza ilk kez  22.05.2003 tarihli 4857 sayılı İş Kanunu ile girdi. Bu kanuna göre geçici iş ilişkisi 6 aylık sürelerle en fazla 18 aya kadar yapılabiliyor. Geçici iş ilişkisi konusunda  yeni düzenlemeleri öngören tasarı 08.02.2016 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne, İş Kanunu ve Türkiye İş Kurumu Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Tasarı  olarak sunuldu. Tasarının TBMM komisyonlarında görüşülmesine devam ediliyor. 
Tasarıya göre  göre geçici iş ilişkisi  özel istihdam bürosu aracılığıyla veya aynı şirketler grubu/holding bünyesi içerisinde  yapılacak. Yürürlükteki mevzuata göre  özel istihdam bürolarının geçici iş ilişkisi düzenleme yetkisi bulunmuyor. 

Geçici iş ilişkisi kurulabilecek işler 

Tasarı geçici iş ilişkisi  alanındaki istismarı önlemek için  geçici iş ilişkisini sadece  kanunda belirtilen haller için öngörüyor. Buna göre aşağıdaki durumlarda geçici iş ilişkisi kurulabilecek. 

– Doğumdan sonra çocuğun ilkokula gidinceye kadar geçen sürede kısmi süreli çalışan işçinin çalışmadığı sürede, 

– Doğumdan sonraki süt izninden vaz geçilerek kullanılan kısmi süreli çalışma  süresinde, 

– Askerlik süresi içerisinde ve iş sözleşmesinin askıda kaldığı sürede, 

– Mevsimlik tarım işlerinde, 

– Ev hizmetlerinde, 

-İşletmenin günlük işlerinden sayılmayan aralıklı yapılan işlerde, 

– İş güvenliği bakımından acil olan işlerde veya üretim önemli ölçüde etkileyen zorlayıcı nedenlerin ortaya çıkması halinde, 

– İşletmenin iş hacminin öngörülemeyen  ölçüde artması halinde, 

– Dönemsellik arz eden iş artışları halinde, geçici iş ilişkisi kurulabilecek. 

Geçici işin sürei ne kadar olacak? 

Doğumdan sonraki  kısmi çalışılan sürede,  askerlik süresi içerisinde ve iş sözleşmesinin askıda kaldığı süre boyunca geçici iş ilişkisi kurulabilecek. 

Mevsimlik tarım işlerinde ve ev hizmetlerinde süre sınırı olmadan geçici iş ilişkisi kurulabilecek. 

İşletmenin günlük işlerinden sayılmayan aralıklı yapılan işlerde, iş güvenliği bakımından acil olan işlerde veya üretim önemli ölçüde etkileyen zorlayıcı nedenlerin ortaya çıkması ve işletmenin iş hacminin öngörülemeyen ölçüde artması halinde 4 ay süreyle geçici iş ilişkisi kurulabilecek. Geçici ilişkisi dönemsellik arz eden iş artışları hariç en fazla 8 aya kadar artırılabilecek. Aynı holding bünyesi veya şirket topluluğundaki geçici iş ilişkisi 6 ay olarak kurulabilecek ve iki kez yenilenebilecek. 

Geçici iş ilişkisi  kurulamayacak işler 

Toplu işçi çıkarılan işyerlerinde, kamu kurum ve kuruluşlarında ve yeraltı maden işletmelerinde geçici iş ilişkisi kurulamayacak. 

Geçici işçi sayısı  ne kadar olacak? 

10 ve daha az işçi çalıştıran işyerlerinde on işçiye kadar geçici iş ilişkisi kurulabilecek. İşletmenin iş hacminin öngörülemeyen  ölçüde artması halinde geçici işçi sayısı toplam işçi sayısının yüzde 25’ini geçemeyecek. Bir çok gelişmiş ülkede uygulanmakta olan geçici iş ilişkisi doğası gereği her türlü  istismara açık. Bu nedenle yapılacak olan yasal düzenlemede konunun bütün yönleriyle değerlendirilerek, özel istihdam bürosu ile işçiyi geçici çalıştıran işverenin birbirine ve işçiye karşı olan sorumlulukları ile toplu iş hukuku yönünün ayrıntılı olarak belirlenmesinde  fayda var.

Güneş Gazetesi – 01.03.2016