Güvenlik önlemi yoksa, işçi tazminatı alıp işi bırakabilir

Asansör arızalı ya da yıkım tehlikesi var. İşçi, ‘Ben burada çalışmam, önce önlem alın’ diyerek işine ara verebilir. Patron önlem almıyorsa da sözleşmesini feshedip tazminatıyla işten ayrılır.

İSTANBUL’DA bir inşaat firmasının asansöründe meydana gelen iş kazası sonucu 10 işçinin vefat etmesi hepimizi üzdü. Kazayla birlikte gözler iş kazalarına çevrildi. Mevzuata göre iş kazalarından birinci derecede çalıştıran/işveren ve çalışan sorumludur. İşveren, çalışanların  sağlık ve güvenliğini sağlamakla yükümlüdür. İşyerinde alınan tedbirlere uyulup uyulmadığını izler, denetler ve uygunsuzlukların giderilmesini sağlar. Risk değerlendirmesi yapar veya yaptırır. Çalışanların tehlikeli yerlere girmemesi için gerekli tedbirleri alır.

HABER VERMELİ

Çalışanlar kendilerinin ve hareketlerinden veya yaptıkları işten etkilenen diğer çalışanların sağlık ve güvenliklerini tehlikeye düşürmemekle yükümlüdür. Çalışanlar işyerindeki makine, cihaz, araç, gereç, tehlikeli madde, taşıma ekipmanı ve diğer üretim araçlarını kurallara uygun şekilde kullanmak, bunların güvenlik donanımlarını doğru olarak kullanmak, keyfi olarak çıkarmamak ve değiştirmemek, kendilerine sağlanan kişisel koruyucu donanımı doğru kullanmak ve korumak zorundadırlar. İşyerinde güvenlik yönünden ciddi bir tehlikeyle karşılaştıklarında ve koruma tedbirlerinde bir eksiklik gördüklerinde, işverene veya çalışan temsilcisine haber verirler.  

İŞÇİ NE YAPMALI?

İşyerinde ciddi tehlikenin bulunması halinde çalışan çalışmaktan kaçınabilir. Durumu derhal iş sağlığı ve güvenliği kuruluna bildirir. Kurul yoksa işverene bildirir. Buradan çıkacak kararı çalışan bekler. Ancak çalışanlar ciddi tehlikenin önlenemez olduğu durumlarda çalışmaktan kaçınmaya ilişkin usule uymak zorunda olmaksızın işyerini veya tehlikeli bölgeyi terk ederek belirlenen güvenli yere gider. Çalışanların bu hareketlerinden dolayı hakları kısıtlanamaz. 

ÖRNEK: Çalışanın bulunduğu binanın bazı yerlerinin yıkılma tehlikesi varsa veya  eşya taşımak zorunda olduğu yük asansörü arızalı ise çalışan çalışmaktan kaçınma hakkını kullanabilir. İşçi, iş sağlığı ve güvenliği tedbirleri alınıncaya kadar geçecek sürede çalışmadığı günlerin ücret, ikramiye ve diğer haklarını işverenden talep edebilir. 

TAZMİNAT MÜMKÜN

Çalışanlar, talep etmelerine rağmen gerekli tedbirlerin alınmadığı durumlarda, iş sözleşmelerini sonlandırarak işten ayrılabilirler. Örneğin bir çalışan iş sözleşmesini 4857 sayılı İş Kanunu’na göre sonlandırarak işten ayrılabilir. İşçinin çalışma süresi bir yıl ve üzerinde ise işçi kıdem tazminatına hak kazanır.

15 YIL CEZA VAR

Ölümlü ve yaralanmalı iş kazaları sonucunda 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’na  göre taksirle yaralama ve taksirle öldürme  suçları oluşmaktadır. Bu suçların da toplam 15 yıla kadar hapis cezaları bulunuyor. (Geniş bilgi için bakınız. Arif Temir, Açıklamalı, Uygulamalı İş Sağlığı ve İş Güvenliği, Yaklaşım Yayınları, Haziran2014,  www.ariftemir.com)