Anayasa mahkemesi, emekli olma şartlarının “kazanılmış hak” değil “beklenen hak” olduğu görüşünde

|Posta Gazetesi| |19.12.2011|

Soru: 8 Ocak 1968 doğumlum. Sigortalı işe giriş tarihim 1 Kasım 1985 dir. SSK’ya girdiğim zaman, 25 yıl+ 5000 gün prim ödemesi tamamlanınca emekliliğe hak kazanıyordum. Daha sonra çıkan yasa ile, bizi de yaşa sokup, emekli olmamızın önü kesildi. 25 yıl + 5000 gün prim ödeme şartlarına göre işe başladım. Bana verilen bu hakkı Devlet geri alabilir mi? Eğer alırsa ben hiç bir zaman emekli olamam. Çünkü benim gibi binlerce insan, bu çıkan yasa mağduru. Emeklilik zamanımız gelince, yeni bir yasa çıkartılarak emekliliğimizi ileri bir tarihe erteleyebilirler.

Bu konu ile ilgili mahkemeye dava açsak kazanma şansımız nedir? Kazınılmış hak geri alınamayacağına göre, davayı kazanır mıyız? Yoksa kazanamayız mı? Mahkeme lehime sonuçlanır ise, bu Türkiye genelinde bir emsal olup, benim gibi mağdurlara da yardımcı olmuş oluruz. Şu anda 7200 prim ödedim. Ve 26 senem de bitmiştir.

Faruk KARAHARMAN

Cevap: 8 Eylül 1999 tarihinden itibaren uygulamaya konan sözünü ettiğiniz 4447 sayılı yasa, ile emekli olmak için aranan prim 5000 günden 7000 güne çıkartıldı. Yeni bir şart olarak kadına 58, erkek sigortalıya 60 yaş şartı getirildi. 8 Eylül 1999 tarihinden önce sigortalı olanların, yeni şartlara kademeli geçici öngörülerek, sigortalılık süresine göre erkek sigortayla 44-60 yaş, kadın sigortalıya da 40-58 arasında değişen yaş şartı getirildi. Prim gün sayısı da, yine sigortalılık süresine göre 75 günle 2000 gün arasında artırıldı.

Emekli olmayı oldukça zorlaştırdığından dolayı toplumda “ mezarda emeklilik” olarak adlandırılan söz konusu yasa ile yapılan düzenlemeler, ana muhalefet partisi tarafından iptal talebiyle Anayasa Mahkemesine taşındı. Anayasa mahkemesi,  emekli olmak için aranan şartları yerine getirenler hariç, sosyal güvenlikte kazanılmış hak yoktur, beklenen hak vardır. Beklenen haklarda değiştirilebilir….” gerekçesi ile, düzenlemeleri  Anayasa’ya uygun bularak, iptal talebini reddetti.  Anayasa Mahkemesinin bu görüşü ve kararıyla, emekli olma şartlarını yerine getirenlerin dışında, tüm sigortalıların emekli olma şartlarının değiştirilebileceği hususu, hukukumuzdaki yerini almış oldu.  

Anayasa mahkemesinin reddetmediği bir düzenlemeye ilişkin olarak, yerel mahkeme de dava açarak bir sonuç elde edemezsiniz.

Ancak, bize göre de varsayımız da çok haklısınız.  Teorik de olsa, yasama yetkisini elinde bulunduranlar, isterlerse emeklilik için aranan prim ve yaş şartlarını sürekli yükselterek kişilerin emekli olmasına mani olabilirler. Bu tür yasaların yürürlüğe girdiği tarihten itibaren ilk defa sigortalı olanları kapsaması, yürürlük tarihinden önce sigortalı olanların eski yasa hükümlerine göre emekli olmaları, en azından kamu vicdani acısından zorunlu. Çünkü; bizim gibi henüz kalkınmasını tamamlayamamış ülkelerde emeklilik, emekçilerin en büyük hayalidir. İnsanların hayallerini elinden almak veya hayalleri ile oynamak, hukuktan öte vicdani ve ahlaki bir konudur. 

Emekli kız çocuğu SSK’dan yetim aylığı alamaz

Soru: Emekli Sandığından emekliyim. Annem ve babam SSK emeklisi iken vefat ettiler. Onlardan tarafıma maaş bağlanabilir mi?

Mümüne AKBULUT

Cevap: SSK, sigortalı olarak çalışan veya sosyal güvenlik kurumlarının herhangi birinden emekli olan kız çocuklarına ana veya babalarından dolayı yetim aylığı bağlamaz.

Babanız askerliğinin 6 ayını borçlanıp 53 yaşın dolmasını bekleyecek

Soru: Babam 7 Ocak 1965 doğumlu. Ziraat odasına 1 Ocak 1980 tarihinden kayıtlı. Askerliğini 10 Aralık 1985 – 6 Temmuz 1987 tarihleri arasında yaptı.13 Mayıs 1993 tarihinde Bağ-Kurlu oldu. 1 Eylül 2005 tarihinde Bağ-Kuru sonlandırıp, SSK’ya geçti. Şu an hala çalışmaktadır. Babam ne zaman emekli olabilir?

Ayşegül GEREDELİ

Cevap: Babanız askerliğinin 6 ayını borçlanması halinde, sigorta başlangıç tarihi 6 ay geri gider ve emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi, 5600 gün prim ödeme ve 53 yaş şartlarına tabi olur. Ara boşluğu yoksa prim ödemesi yeterli olduğundan, 53 yaşını dolduracağı 7 Ocak 2018 tarihinde emekli olabilir.

Memurluktan 55 yaşı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz

Soru:11 Eylül 1966 doğumluyum. Askerliğimi 1987 /1988 yılları arasında 18 ay olarak yaptım. 5 Aralık 1995 tarihinden beri Devlet memuru olarak çalışmaktayım. Askerlik borçlanmamı da 18 ay olarak saydırdım. Acaba ne zaman emekli olabiliri?

Cemal SÜER

Cevap: Askerlik borçlanması emekli olmak için; 25 tam yıl fiili hizmet süresi, 55 yaş şartlarına tabi olmanızı sağlıyor. 15 Haziran 2019 tarihine kadar çalışarak fiili hizmet sürenizi 25 tam yıla tamamlamanız şartıyla, 55 yaşınızı dolduracağınız 11 Eylül 2021 tarihinde emekli olabilirsiniz.

Bağ-Kur prim ödemesi ve askerlik borçlanması emekli olacağınız yaşı 51 e düşürüyor

Soru: 11 Ocak 1967 doğumluyum.1 Ocak 1990 Bağ-Kur girişim var. 4 yıl yatırdım. 13 Mart 1994 tarihinden itibaren Emekli Sandığında memurum. Askerlik borçlanmasını 18 ay olarak yaptırdım. 2002 den önce ne zaman emekli olabilirim.

Bayram SARP

Cevap: Bağ-Kur prim ödemeniz ve askerlik borçlanmanız emekli olmak için; 25 tam yıl fiili hizmet süresi ve 51 yaş şartlarına tabi olmanızı sağlıyor.  15 Eylül 2013 tarihinde kadar çalışarak fiili hizmet sürenizi 25 tam yıla tamamlamanız şartıyla, 51 yaşınızı dolduracağınız 11 Ocak 2018 tarihinde emekli olabilirsiniz.

SSK dan emekli olabilmek için priminizin son 1260 gününü sigortalı bir işte çalışarak ödemelisiniz

Soru: Doğum tarihim 9 Haziran 1967’dir. Sigortaya başlangıç tarihim 10 Ocak 1995 olup, toplam 1229 gün prim ödemem var. Daha sonra 17 Aralık 2008 de Bağ-Kur’a isteğe bağlı prim ödemeye başladım. Şuan da ödemeye devam ediyorum. Sigortadan emekli olmak istiyorum. Bağ-Kur’a ne zamana kadar daha ödemem gerekiyor? Kaç yaşında ve ne zaman emekli olabilirim?

Ali Ekber SEÇER

Cevap: SSK da emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi, 5750 gün prim ödeme ve 55 yaş şartlarına tabisiniz. 3441 gün daha prim ödeyerek, toplam prim ödemenizi 5750 güne tamamlamanız şartıyla, 55 yaşınızı dolduracağınız 9 Haziran 2022 tarihte emekli olabilirsiniz.  

Ancak bu şartlarla emekli olabilmeniz için, isteğe bağlı olarak Bağ-Kura 2181 gün daha prim ödedikten sonra isteğe bağlıdan çıkıp, prim ödemenizin son 1260 gününü sigortalı bir işte çalışarak ödemelisiniz.

Anneniz 15 yıl primle 2015 de, 20 yıl primle 2016 da emekli olabilir

Soru: Annem 23 Kasım 1959 doğumlu. 1996 Bağ-Kur’a girişi yapıldı. 2011 Mayıs ayına kadar prim ödendi. Annem ne zaman emekli maaşı alabilir.

BAHAR

Cevap: Anneniz en erken yaş haddinden emekli olabilir.  Yaş haddinden emekli olmak için; 15 tam yıl prim ödeme ve 56 yaş şartlarına tabi. Toplam 15 tam yıl prim ödemiş olması şartıyla, 56 yaşını dolduracağı 23 Kasım 2015 tarihinde emekli olabilir.

Ayrıca, 2016’da toplam primini 20 tam yıla tamamlayacağı tarihte emekli olmasında mümkün.