Bütün sınavlar biter, gelir ‘test’i bitmez!

Liseyi bitiren gençlerimiz üniversiteyi kazanarak kendilerine iyi bir gelecek hazırlamayı umut ediyor. Kazanamayanları ise ‘gelir testi’ sürprizi bekliyor. Üniversitede bir bölüme kayıt yaptıramayanlar genel sağlık sigortası için gelir testi yaptırmak zorunda

Bugün üniversiteye girmek için sınavda terleyen gençlerimiz, sınavın sonucuna göre istedikleri üniversite ve bölümlere yerleşebilmek için bu kez de tercih stresi ile karşı karşıya kalacak. Çalışmalarının karşılığında hedefledikleri bölümlere yerleşmek isteyen gençlerimiz, bu bölümlerden mezun olarak iş bulmayı ve kariyerlerine başlamayı hedefliyor. Fakat liseden mezun olup üniversiteye giremeyen gençlerimiz için gelir testi yaptırma zorunluluğu söz konusu. Yani, kariyer hedefine ulaşmak isteyen gençlerimiz sınavda başarısız olurlarsa, bu defa da Genel Sağlık Sigortası’nın (GSS)devamı için gelir testiyle karşı karşıya kalacak.

Kazanamayana GSS cezası

Liseden mezun olan gençlerimiz eğer bir üniversiteye kayıt yaptıramazlarsa, yani öğrenci statülerini devam ettiremezlerse, anne veya babaları üzerinden sağlık hizmeti almaya devam edemeyecekler. Bu durumda, gelir testi yaptırarak sağlık hizmetlerinden yararlanmaları gerekecek. Liseden mezun olup üniversiteye giremeyen ve yeniden üniversite sınavına hazırlanma kararı alan gençlerimiz gelir testi yaptırarak, belirlenen prim miktarını ödemek durumunda kalacak. Sonraki yıl üniversiteyi kazanırlarsa, anne-babaları üzerinden sağlık hizmeti almaya devam edebilecekler.

Çocuklar 18 yaşını tamamlayıncaya kadar sigortalı anne ya da babaları üzerinden sağlık hizmeti alabiliyor. Lisede okuyan çocuklar için ise yaş sınırı 20’dir. Lisede okuyan çocuk 18 yaşını geçse de anne veya babası üzerinden sağlık hizmeti alabilir. Üniversiteye devam ederse yaş sınırı 25’e yükselir. Üniversitede okuyan bir öğrenci 25 yaşını dolduruncaya kadar sigortalı anne veya babası üzerinden sağlık imkânlarından yararlanabilir.

Yasa kızlara torpil geçti

İşsizlerin, bakmakla yükümlü olunan kişi statüsünü kaybedenlerin (özellikle okulunu bitiren gençlerin) gelir testi yaptırarak belirlenen miktar üzerinden primlerini ödemeleri gerekiyor. Aksi takdirde, bu kişilerin adlarına yüksek miktarda prim borcu birikiyor. Yani, “Ben sağlık hizmeti almayacağım, prim ödemem” denilemiyor. Ancak kanun kızlara pozitif ayrımcılık tanıyor. Kızlar üniversiteye giremeseler de evleninceye kadar anne veya babalarının üzerinden sağlık hizmeti alabiliyor.

Gelir testi yaptırmayana yüksek borç çıkartılıyor

Liseyi bitiren çocuklarımız, üniversiteye kayıt yaptıramamaları halinde, yani sınavı kazanamamaları durumunda bakmakla yükümlü olunan kişi statüsünü kaybediyor. Yani, sınavı kazananlar üniversiteye giderken, kazanamayanların gelir testine girmesi gerekiyor.

Liseyi bitiren ve üniversiteyi kazanamayanlardan gelir testine gitmeyenler ise en üst düzeyde genel sağlık sigortası primi ödeyerek sağlıktan paralı olarak yararlanıyor. Bu durumda olanlar teste girmedikleri için gelirleri asgari ücretin iki katı ve üzerindeymiş gibi kabul ediliyor ve bugünkü asgari ücret rakamı esas alınarak aylık 288.36 TL prim borcu çıkarılıyor.

Ancak bu rakam 1 Temmuz tarihinden sonra asgari ücretin artışına bağlı olarak 305.64 TL olacak. Yani, sınavı kazanamayan lise mezunu gelir testine girmezse her ay 305.64 TL adına borç birikecek.

Mezuna 120 günlük ‘güzellik’

Liseyi bitiren, üniversite sınavını kazanan ancak üniversiteye kayıt yaptırmayı bekleyenler bakımından önemli bir kolaylık var. Liseden mezun olan ve LYS sınavlarına giren mezunlarımız, tercih yapıp sonuçlar açıklanıncaya kadar, hatta boş kalan kontenjanlar için ek yerleştirmelerin sonuçları belli oluncaya kadar gelir testi yaptırmak zorunda değil. 4 ay boyunca sağlık hizmetlerinden yararlanmaları konusunda bir istisna maddesi var. Bu durumda olanlar için lisenin bitişi ve üniversiteye kayıt arasındaki 120 günün parasını devlet ödüyor. Dolayısıyla, bu süre içerisinde herhangi bir sağlık sorunu yaşayan mezunlarımız prim ödemeden sağlık hizmetlerinden yararlanabiliyor.

25 yaşını geçenler ‘yüksek’ yapsa da testen kaçamıyor

Liseden mezun olup üniversiteye gidenler anne ya da babaları çalışıyorsa, sağlık yardımı almaya üniversite bitene kadar devam edecek. Sonrasında işler değişiyor. Üniversiteyi bitiren mezun hayata atılmadan ve iş aramaya başlamadan gelir testiyle karşı karşıya kalıyor. Üniversiteyi bitirdikten sonra yüksek lisansa devam edenler ancak 25 yaşını geçmemiş olmaları halinde aileleri üzerinden sağlık hizmeti alabiliyor. 25 yaşını geçmişlerse yüksek lisans yapmaları onları gelir testine girmekten kurtarmıyor.

Mezun olduğun gün prim ödemeye başlayacaksın!

Gençler, üniversiteden mezun oldukları ayın sonunda, SGK tarafından resen, yani zorunlu olarak genel sağlık sigortalısı kabul ediliyor. Üniversiteden mezun olanlara gelir testine girmeleri yönünde bildirim yapılıyor ve bu süreç içerisinde gelirleri asgari ücret olarak kabul edilerek prim borcu çıkarılıyor. Üniversiteli bu süre içerisinde gelir testine girerse sorun yok. Gelir testiyle ödemeleri gereken prim miktarı ortaya çıkıyor. Fakat kendisine gelir testine girmesi gerektiğine dair tebligat geldiği andan itibaren bir ay içerisinde gelir testine girmeyenlerin gelirleri asgari ücretin iki katı kabul ediliyor ve çok yüksek bir prim borcu ile karşı karşıya kalabiliyorlar.

Milliyet Gazetesi – 14.06.2015