60 bin Suriyeli sığınmacı değil işçi
İç savaştan kaçan Suriye vatandaşlarına ‘çalışma izni’ veriliyor. Sığınan 200 bin Suriyeli’nin 60 bini normal yollardan Türkiye’ye gelmiş.
BM mevzuatına göre mültecilere çalışma izni mümkün değil. Ancak, ‘normal yoldan’ gelen 60 bin Suriyeli’ye izin yolu sonuna kadar açıldı. Amaç kaçak istihdamın önüne geçmek
Çalışma Bakanlığı en son yaptığı düzenlemeyle Suriye’deki iç savaştan kaçan Suriye vatandaşlarına “çalışma izni” verecek. Normal şartlar altında, yabancı ülke vatandaşlarının ülkemizde çalışmaları birtakım kurallara tabi. Her şeyden önce bir yabancıya çalışma izni verilebilmesi için, çalışılacak meslek dalı veya alanda istihdam edilecek yeterli sayıda Türk vatandaşının bulunmaması şartı var. Bu nedenle yabancıların çalışma izni alması aslında pek kolay değil.
ÜLKEMİZDE yabancıların çalışma izni alması bu kadar zorken, kriterlere uymayan Suriyeli başvuru sahiplerine ikametleri süresince yasal çalışma imkânı kolayca sağlanacak. Eğer İçişleri Bakanlığı bu kişilerin ikamet sürelerini uzatırsa, çalışma izinleri de uzayan süre kadar uzatılmış olacak.
NORMAL şartlarda, kriterlere uyan yabancıların çalışma izinleri birinci yılın sonunda 3 yıla, daha sonra 6 yıla uzatılabiliyor. Bu süre sonunda da süresiz izne dönüşüyor. Bu kural Suriye vatandaşları için de geçerli olacak, yani istisnai şekilde çalışma iznine kavuşan çok sayıda Suriyeli gelecekte Türkiye’de süresiz çalışma hakkı kazanmış olacak.
200 BİN SURİYELİ VAR
BU konuda bir istisna da Suriyeli göçmenler için düzenleniyor. Suriye’deki savaştan kaçarak Türkiye’ye sığınan yaklaşık 200 bin Suriye vatandaşı var. Bu sığınmacılar Birleşmiş Milletler mevzuatı gereği “Uluslararası Koruma Statüsü” içerisinde. Diğer yandan sayıları yaklaşık 60 bin civarındaki Suriyeli de normal yollardan pasaportuyla gelip, geçici süreyle ikamet hakkını elde etti. Bunların büyük bir bölümü Hatay, Gaziantep, Şanlıurfa gibi sınır illerimizde kiraladıkları evlerde ya da otellerde kalıyorlar.
Şimdilik 60 bin kişiyi kapsıyor
ULUSLARARASI Koruma Statüsü”nde bulunan ve sayıları 200 bine ulaşan bu Suriye vatandaşına çalışma izni verilmesi ve bir işte çalıştırılması Birleşmiş Milletler mevzuatı gereğince mümkün değil. Bu nedenle Çalışma Bakanlığı bunlara ilişkin herhangi bir izin veremiyor. Ancak, normal yollardan gelen 60 bin Suriyeli için çalışma izni yolu sonuna kadar açıldı.
Bakanlık ‘kriter’ aramayacak!
İÇİŞLERİ Bakanlığı’nın 12 Ekim 2012 tarihli genelgesiyle daha önce 5’er aylık olarak verilen ikamet izinlerinin birer yıllık süre ile verileceği karara bağlanmıştı. Bu genelge ile bir yıllık ikamet izni alıp Çalışma Bakanlığı’na çalışma izini almak için başvuran Suriye vatandaşları için bu izni almak artık son derece basit. Normal şartlarda yabancıların belirli kriterlere (diploma, sermaye, vb.) sahip olması gerekirken, Türkiye’de çalışmak isteyen Suriyeliler için bu kriterler hiç dikkate alınmadan Çalışma Bakanlığı’nca gerekli izin verilecek.
Kararın gerekçesi
BUGÜNE kadar yabancı çalışma izinlerini çok sıkı tutan Çalışma Bakanlığı, kurallarını Suriyeliler için gevşetmesini şu hususlara bağlıyor;
– KAÇAK çalışmanın önüne geçmek,
– TÜRKİYE’ye yatırım yapmak isteyen, şirket kurmak isteyen Suriye vatandaşlarına imkan sağlamak,
– SİGORTASIZ ve ucuz çalıştırılmalarının önüne geçmek. Ancak bu gerekçeler ve önlemler ne derece etkili olur bilinmez. Çünkü çalışma izni verilmesi sigortasız çalıştırılmayacakları anlamına gelmiyor. Hatta büyük bir bölümünün, içerisinde bulundukları durum göz önüne alınırsa, sigorta talep etmeden, düşük ücretle çalışmaya razı olacağı çok açık.
Yabancılara iş vermek çok zor!
GEÇTİĞİMİZ günlerde ünlü bir uçak yapım firması gerekli izinleri alamadığı için uçak mühendislerini ülkemizde çalıştıramadı. Çok büyük bir uluslararası enerji firması da kendi elemanlarına çalışma izni alamayıp ülkemizde kullanamadığı için faaliyetlerini Türkiyeíden başka bir ülkeye kaydırmak durumunda kaldı. Çalışma izinleri konusunda yaşanan bu zorluklara bir tek istisna yabancı dadılar konusunda olmuştu. Geçtiğimiz günlerde bir yazımda ev ve bakım hizmetlerinde çalışan yabancılara kolay izin verildiğini konu etmiştim.
İşin bir de bu yanı var!
DİĞER bir önemli konu da, ülkemize sığınan Suriyelilerin, işsizliğin zaten ülke ortalamasının çok üzerinde olan Güneydoğu Anadolu illerimizde yerleşmiş olmaları. Böyle bir ortamda, bizimkilerin daha yüksek ücretle yaptıkları işlerde Suriyelilerin asgari ücretle çalışmayı kabul ederek halen çalışmakta olan Türk işçileri işinden edebileceği, üzerinde düşünülmesi gereken başka bir gerçek…
Akşam Gazetesi – 04.03.2013
