Sigarada Maliye kaybetti kaçakçı kazandı

|Hürriyet Gazetesi| |12.05.2011|

DİYECEKSİNİZ Kİ “sürpriz değil”

Haklısınız…
Benim için de değil.
Geçen yıl;
– Sigarada Dimyat’a Pirince Giderken Evdeki Bulgurdan Olunacak (11.3.2010)
– Sigara Kaçakçılığının Dayanılmaz Cazibesi (25.3.2010)
başlıklı yazılarımızda, sigaradan 2010 yılı sonu itibariyle 16 milyar 403 milyon lira olarak Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) tahsilinin hedeflendiğini ancak 2009 yılı sonunda, enflasyonun dört katı oranında yapılan ÖTV zammı nedeniyle, bu verginin toplanamayacağını iddia etmiştik. Nitekim öyle de oldu.
ÖTV tahsilatı 14 milyar 784 bin TL’de kaldı. Yani kaçak sigara 1.6 milyar TL vergiyi uçurdu.

KAÇAK DEVAM EDİYOR
Bir süre önce Hürriyet’te okudunuz. 2010’da sigara kaçağı ikiye katlanmış, 2009 yılı sonunda dışarıdan gelen paketlerin oranı yüzde 5 iken, Mayıs 2010’da yüzde 12.7’ye Ekim-Kasım aylarında yüzde 19.8’e yükselmiş. Bu oran sınıra yakın illerde yüzde 60’ı bulmuş!..

YÜZDE 359 VERGİ
Tablo-I’in incelenmesinden de fark edileceği gibi, yüksek fiyatlı sigaralarda, vergilerin vergisiz sigara bedeline oranı yüzde 361. Başka bir anlatımla, sigaranın vergi öncesi fiyatının yüzde 361’ini bulan vergi alınıyor.
Bu oran, orta fiyatlı sigaralarda yüzde 358 olarak karşımıza çıkıyor.
Sigaranın, satış bedelinin ise yüzde 78’i vergilerden oluşuyor.
Sigarada, Özel Tüketim Vergisi’nin de ayrıca KDV’si yani verginin vergisi alınıyor.

1 KAMYONDAN 2 MİLYON KÂR
Tablo-II’ye bakar mısınız?
Türkiye’de 4.61 dolar olan yüksek fiyatlı sigara, Rusya’da 1 doların altında. Doğu’daki komşularda 1.29, 1.34, 1.48 dolara satılıyor.
Böyle olunca, sigara kaçakçılarına da gün doğuyor. Adeta bayram ediyorlar.
Bir kamyon kaçak ya da sahte sigaradan 2 milyon lira kazanç sağlıyorlar!..
İşin doğrusu, yapılan zam sigara içmeyi de bıraktırmıyor. İçenler keşke sigarayı bıraksalar, hiç değilse sağlık politikalarına fayda sağlanmış olur. Tüketiciler başka formüller buluyorlar. Örneğin kaçak sigaraya yöneliyorlar. Yapılan yüksek zamlar, kaçak ya da sahte sigara piyasasını canlandırıyor. Kayıtdışılık giderek artıyor. Tüketicilerin bir kısmı da bir alt düzeydeki sigaraya yöneliyorlar, vergiler azalıyor.
Sonuçta fazla vergi, vergiyi öldürüyor. Dimyat’a pirince giderken, evdeki bulgurdan olunuyor.
Devletin görevi tek başına vergi toplamak değil. Suçun oluşumuna da engel olması ve halkın sağlığına zararlı, karbon monoksit oranı yüksek sahte sigaraların Türkiye’ye girişini engellemesi, kaçak ve sahte sigara ile ilgili cezaları ağırlaştırması gerekiyor.