|
Dolar yükselince bakın neler oluyor
|Hürriyet Gazetesi| |08.08.2011|
OKULDAN acıkmış bir şekilde dönen çocuk annesine sorar:
– Anneciğim yemekte ne var?
– 0oo… Saymakla bitmez oğlum.
– Süpersin anne.. Ne var yemekte?
– Pirinç pilavı..
Fıkrada olduğu gibi dolar yükselince, neler olacağı saymakla bitmez.
En iyisi akla hemen gelenleri sıralayalım.
EKONOMİK GÖSTERGELER
1- Kişi Başına Gelir (Dolar olarak):
Dolar yükseldikçe, kişi başına isabet eden gelir düşüyor.
Örneğin, GSYH – TL olarak, 2011 yılı milli geliri 1 trilyon 215 milyar TL.
Buna göre, kişi başı milli gelir:
– Dolar kuru 1.55 TL iken 10.624 dolar idi.
– 1.65’e çıkınca 10.000 dolara, 1.75 ‘e çıkınca da 9.442 dolara düşüyor.
Başka bir anlatımla dolar kuru yükseldikçe, kişi başına düşen gelir azalıyor.
2- GSYH Yönünden:
Türkiye’de bir yıl içinde üretilen mal ve hizmetlerin parasal değerini gösteren milli gelir (GSYH), TL olarak 2010’da1.105 milyar TL idi. 2011yılında cari fiyatlarla 1.215 milyar TL olarak tahmin edildi.
GSYH’nin kaç dolar olduğunu da milli gelirimizi (GSYH), doların yıl ortalaması fiyatına bölerek buluyoruz.
Buna göre GSYH;
– Dolar kuru 1.55 TL iken 781 milyar dolar idi.
– Kur 1.65 TL olunca 736 milyar dolara, kur 175 TL olunca 694 milyar dolara düşüyor.
3- Cari Açığın GSYH’ye Oranı:
Yukarıdaki verilere göre;
– Dolar kuru 1.55 TL iken yüzde 7.6 idi. Kur 1.65 TL olduğunda yüzde 8.6’ya çıktı.
– Kurun 1.75 TL olması durumunda, bu oran yüzde 11.5’e çıkıyor.
4. AB Tanımlı Dış Borcun GSYH’ye Oranı:
Dolar kuru 1.55 TL iken yüzde 40.6 olan bu oran, kur 1.65 TL olduğunda yüzde 43’e çıktı. Kurun 1.75 TL olması durumunda, bu oran yüzde 45.6 ya çıkıyor.
Görüldüğü gibi dolar arttıkça, Türkiye’nin GSYH’si ve kişi başına düşen gelir, dolar cinsinden düşüyor. Öte yandan cari açığın ve AB tanımlı dış borcun GSYH’ye oranı artıyor.
DÖVİZ CİNSİNDEN BORÇLAR
– Özel Sektörün ve Vatandaşın Borçları:
Döviz kurundaki tırmanış, döviz cinsinden borcu olan özel sektörü ve tüketici kredisi (konut, otomobil, ihtiyaç vs.)borcu olanları olumsuz yönde etkiliyor.
Özellikle döviz cinsinden geliri olmayan işletmeler için bu daha ciddi bir sorun. Bu arada İsviçre Frangı (CHF)cinsinden konut kredisi kullananlar son bir yıldaki yüzde 53’lük kur artışı nedeniyle adeta perişan oldular.
– Gider ya da Gelir Etkisi:
Kur artışı, döviz cinsinden borcu olanlar için gider, alacağı olan işletmeler için de gelir olarak kaydedilecek.
– Dış Borcun TL Cinsinden İfadesi:
Dolar yükseldikçe dış borçlarımızın TL cinsinden tutarı da artıyor. Örneğin toplam dış borcumuz 300 milyar dolar (bunun 193 milyar doları özel sektöre ait). Dolar kurundaki 15 kuruşluk artış, borç tutarını TL cinsinden 45 milyar TL artırıyor.
İTHALAT VE İHRACAT
Döviz kurundaki artışın, ithalatı frenlemesi ve 100 milyar doların üzerinde olacağı tahmin edilen dış ticaret açığındaki artışı yavaşlatması bekleniyor.
İhracatçılar öteden beri kur artışı hayali içindeydiler. Ancak yabancı ülkelerdeki krizin yayılması halinde, ihracata yönelik talepte de gerileme kaçınılmaz.
Özetle dolardaki yükselmenin, olumsuz etkileri daha fazla…
|
 |
