|Hürriyet Gazetesi| |21.11.2011|

HEMEN belirtelim azalma diye bir durum yok.

Ancak borçlulara göre dağılımında, dikkati çeken gelişmeler var.
Bu ayrıntıya girmeden önce, merak edenler için belirtelim;
Dış borçların tutarı,
2011’in ikinci çeyreği itibariyle 310 milyar doları buldu. 2000’de 109 milyar dolar olan dış borçlar, 2002’de 139, 2005’te 171, 2007’de 250, 2009’da 269 milyar dolar idi.
Kuşkusuz dış borçlara tek başına tutar olarak bakmak doğru değil. Toplam dış borcun GSYH’ye oranı yönüyle baktığımızda, 2001’de yüzde 57.7 iken, 2010’da yüzde 39.4’e gerilediği fark ediliyor.
Yıllar itibariyle dış borçların tutarına, borçlulara göre dağılımı ile birlikte, Tablo-I’de yer verilmiştir.

VADE YAPISI VE BORÇLULAR
Toplam dış borç stokunun vadeye göre dağılımına göz attığımızda;
2002 yılında:
Toplam dış borç stokunun yüzde 87.3’ü orta ve uzun vadeli iken,
yüzde 12.7’lik bölümü kısa vadeli borçlardan oluşuyordu.
2011 yılının ikinci çeyreği sonunda:
Orta ve uzun vadeli borçların, toplam içindeki payı yüzde 72.6; kısa vadeli borçların payı da yüzde 27.4 olarak gerçekleşti.
Kısa ve uzun vadeli borçların, borçlulara göre dağılımına, Tablo-II ve III’de yer verilmiştir.
Tablonun incelenmesinden de fark edileceği gibi;
Kısa vadeli borçların, yüzde 91.3’ü özel sektöre ait. Kalan borcun yüzde 6.8’i kamuya, yüzde 1.9’u da TC Merkez Bankasına ait.
Uzun vadeli borçların da yüzde 55.5’i özel sektöre, yüzde 39.8’i kamuya, yüzde 4.7’si de T.C Merkez Bankası’na ait.

DAĞILIM 2005’TE DEĞİŞTİ
Tablo-I’den de fark edileceği gibi, dış borç stoku içinde 2005 yılına kadar kamu sektörünün payı daha yüksek iken, 2005 yılından itibaren özel sektörün payı daha yüksek gelişmeye başladı. Bu tarihten sonra da kamunun payı azalmaya devam etti.
Kısa vadeli borçların vade yapısının kısalması, bu borçların yüzde 91’inin özel sektöre ait olması ve alındığı tarihe kıyasla doların ciddi oranda değer kazanmış olması, 2012’de özel sektörün canını sıkacağa benziyor…
Bu arada, cari açık 2011’in ilk 9 ayında, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 101 artarak 60.7 milyar dolara ulaştı. Yıllık bazda 77.7 milyar dolara çıktı. Merkez Bankası’nın Eylül 2011 itibariyle 93.6 milyar dolar olan toplam döviz rezervlerinin GSYH’e oranının yüzde 14, cari açık ve kısa vadeli borçlar toplamına oranın da yüzde 57 olması, sevimsiz bir görüntü (Döviz rezervleri Kasım 2011 başı itibariyle 90.9 milyar dolara geriledi).
Yetkililerin de belirttiği gibi, 2012 zor bir yıl olacağa benziyor…