I- GİRİŞ

Vergi suçları; adli ve idari nitelikte suçlar olarak temelde iki ana kategoride incelenmektedir.

Bu kategorilerden adli nitelikli olanlar, vergi suçları, idari nitelikte olanlar da kabahat suçları olarak tanımlanmaktadır.

Özellikle mükellef ve vergi sorumlularının vergi kanunlarına aykırı hareketlerine bağlı olarak işledikleri kabahat suçlarına öngörülen cezaların uygulanmasında aynı fiilin birden fazla cezalandırıldığı durumlar da plana çıkabilmekledir.

Bu tek bir fiilden kaynaklı olarak zaman zaman adli ve idari nitelikteki cezaların da uygulanmasını gerekebilmektedir. Söz konusu gereklilik, özellikle vergi kaçakçılığı suçları açısından belirginleşmiş, hatta kanun koyucu tarafından özel düzenleme ile adli ve idari cezaların uygulanmasının birbirini etkilemeyeceği ve ayrıca tatbik edileceği hükme bağlanmıştır.

Son olarak, Anayasa Mahkemesinin (AYM) ceza mahkemesi kararlarının vergi cezalarını uygulayacak makam ve mercilerin işlem ve kararlarına karşılıklı etkili olmadığı yönündeki düzenlemeyi iptal kararı(1) ile farklı bir boyuta taşınmıştır.

Bu yazımızda adli ve idari nitelikteki cezaların uygulanmasının “Ne Bis İn İdem” ilkesi, iptal kararının cezaların aynı anda uygulanmasını etkileyip etkilemeyeceği, ortaya çıkabilecek olası sorun alanları, AYM kararı ve gerekçeleri de dikkate alınarak kısa ve genel bir değerlendirmeye konu edilecektir. 

II- İLGİLİ DÜZENLEMELER

AYM’nin iptal kararı ve gerekçelerine değinilmeden önce var olan mevcut hüküm ve başka kanunlarda yer alan benzer düzenlemelere değinmekte fayda vardır.

Bu düzenlemelerin başında iptale de konu olan 04.01.1961 tarih ve 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun; “Bazı Kaçakçılık Suçlarının Cezalandırılmasında Usul” başlıklı 367. maddesinde,