I- GİRİŞ

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 64. maddesinde ticari defterlerin tutulmasının amacı tacirin, ticari işlemlerini ve ticari işletmesinin iktisadi ve mali durumunu, borç ve alacak ilişkilerini; her hesap dönemi içinde elde edilen neticeleri, açıkça görülebilir bir şekilde ortaya konması olarak belirtilmektedir. Belgelerin saklanması, buna ilişkin süre yahut belgelerin yok olması durumlarında tacirin üzerine düşen sorumluluklar bulunmaktadır. Bu bakımdan her tacir; ticari defterlerini, envanterleri, açılış bilançolarını, ara bilançolarını, finansal tablolarını, yıllık faaliyet raporlarını, topluluk finansal tablolarını ve yıllık faaliyet raporlarını ve bu belgelerin anlaşılabilirliğini kolaylaştıracak çalışma talimatları ile diğer organizasyon belgelerini saklamakla yükümlüdür. Tutulması mecburi olan defterlerin hepsi veya bir kısmının tutulmaması veya tasdik ettirilmemiş olması veya vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlara herhangi bir sebeple ibraz edilmemesi re’sen tarh nedeni olarak sayılmıştır.

Bu çalışmada, zayi belgesine sahip olan bir tacirin bu durumunun, defter ve belgelerin zayi olduğunu ispatlamaya yeterli olup olmadığı hususunda, yargı kararları kapsamında bir değerlendirme yapılacaktır.

II- DEFTER VE BELGELERİN ZAYİ OLMASI

Tacirler, ticari defter tutma zorunluluğu bulunduğu gibi aynı zamanda ticari belgelerini belli bir süre saklamakla da yükümlüdür. Tacirlerin saklamakla yükümlü oldukları ticari defterler 6102 sayılı Kanun’un “Defter Tutma Yükümlülüğü” başlıklı 64. maddesinde düzenlenmiş bulunmaktadır;

“(1)Her tacir, ticari defterleri tutmak ve defterlerinde, ticari işlemleriyle ticari işletmesinin iktisadi ve mali durumunu, borç ve alacak ilişkilerini ve her hesap dönemi içinde elde edilen neticeleri, bu Kanuna göre açıkça görülebilir bir şekilde ortaya koymak zorundadır. Defterler, üçüncü kişi uzmanlara, makul bir süre içinde yapacakları incelemede işletmenin faaliyetleri ve finansal durumu hakkında fikir verebilecek şekilde tutulur. İşletme faaliyetlerinin oluşumu ve gelişmesi defterlerden izlenebilmelidir.