Yazar: Yasemin YÜCESOY*

E-Yaklaşım / Haziran 2024 / Sayı: 378

I- GİRİŞ

T.C. Anayasası 50. maddesinde “Dinlenmek çalışanların hakkıdır. Ücretli yıllık izin hakları ve şartları Kanunla düzenlenir.” hükmü ile yıllık ücretli izin hakkı, Anayasal bir hak olarak kabul edilmiştir. İş Kanundaki yıllık ücretli izin düzenlemeleri ile de, işçilerin bedeni ve ruhi sağlıklarının korunması için ücreti ödenerek her yıl belli bir süre dinlendirilmeleri amaçlanmaktadır.

İş Kanunu’na göre yıllık ücretli izin, işçinin işyerindeki hizmet süresine göre belirlenir. Hizmet süresi 1-5 yıl (dahil) olanlara 14 gün, 6-14 yıl 20 ve 15 yıl ve daha fazla olanlara ise 26 günden az olamayacak şekilde yıllık ücretli izin kullandırılır. İşçinin hizmet yılına göre artan yıllık ücretli izin hakkı, işçinin fiziksel ve psikolojik sağlığı bakımından önemli olan dinlenme hakkı ile işçinin verimliliğini arttırmaya yöneliktir.

İş Kanunu’nun 56. maddesine göre ilke olarak yıllık ücretli iznin işveren tarafından sürekli bir şekilde verilmesi kabul edilmiş ise de, yıllık iznin bölünebilmesine ilişkin kurallar getirilmiştir. 4857 sayılı İş Kanunu’nun 56. maddesindeki, yıllık ücretli iznin bir bölümü 10 günden aşağı olmayacak şekilde kalan yıllık izin süresinin en çok 3’e bölüneceği yönündeki düzenleme, 6704 sayılı Kanun’un 16. maddesi ile 26.04.2016 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere bir bölümü 10 günden aşağı olmayacak şekilde kalan kısmının tarafların anlaşması ile bölümler halinde kullanılabileceği şeklinde değiştirilmiştir. Bu değişiklik öğretide de, yıllık iznin 10 günden arta kalan kısmının tarafların anlaşması ile diledikleri kadar bölünebileceği hatta yarım günlük yahut saatlik izinlerin de verilebileceği şeklinde tartışmalara yol açmıştır.

Bu makalede Kanuni düzenlemenin lafzi ve amacı çerçevesinde yıllık iznin bölünmesine ilişkin kuralların açıklanması ve Yasaya uygun olarak bölünmesinin sonuçlarının açıklanması amaçlanmıştır.

II- YILLIK ÜCRETLİ İZNİN BÖLÜNMESİ KURALLARI

İş Kanunu’nun 56. maddesine göre yıllık ücretli iznin işveren tarafından sürekli bir şekilde verilmesi zorunlu olmakla birlikte tarafların anlaşması ile bir bölümü on günden aşağı olmamak üzere bölümler hâlinde kullanılabilir.