Yazar: Cemil UZUN*
I-
GİRİŞ
Belli bir özür durumu olan kişilere
gerekli diğer şartları sağlamaları hâlinde 2022 engelli aylığı bağlanmaktadır.
Bu kişi anne ve/veya babasını kaybetmesi durumunda gerekli şartları hem vefat
eden hem de hak sahibi çocuk sağlarsa yetim aylığı bağlanmaktadır.
Bu yazımızda hem yetim hem de 2022
engelli aylığına kısaca değinerek ikisinin de aynı anda hak edilmesi durumumda
yapılması gerekeni inceleyeceğiz.
II-
YETİM AYLIĞI
Ölen sigortalının
çocuklarına aylık bağlanabilmesi için çocukların cinsiyeti, yaşı, malul olup
olmaması, öğrenim durumu ve medeni hali gibi kıstaslar mevcuttur. Hak sahibi
çocuklara ölüm aylığı bağlama şartları aşağıda açıklanmış olmakla birlikte,
21.03.2018 tarihli ve 7103 sayılı Kanun ile hak sahibi çocuklar için yeni
düzenlemeler yapılmıştır. Buna göre, 27.03.2018 tarihinden itibaren ölüm
aylığı bağlanması talebinde bulunan çocuklardan 4(a) kapsamında sigortalı
sayılanlara; 18 yaşını, lise ve dengi öğrenim görmesi halinde 20 yaşını,
yükseköğrenim yapması halinde 25 yaşını doldurana kadar aylık bağlanacaktır.
Aylık almakta iken 4(a) kapsamında sigortalılığa tabi çalışmaya başlayan hak
sahibi çocukların da Kanunda belirtilen yaş ve öğrencilik nitelikleri devam
ettiği sürece bağlanan aylıkları kesilmemektedir.
Erkek çocuklara ölüm aylığı bağlanabilmesi için; Evli olup
olmadıklarına bakılmaksızın, erkek çocukların yükseköğrenim görmeleri halinde
25 yaşını doldurmamış olmamaları, ortaöğrenim görmeleri halinde 20 yaşını doldurmamış
olmaları, herhangi bir eğitim kurumunda öğrenim görmemeleri halinde ise 18
yaşını doldurmamış olmaları Kanun’un 5. maddesinin birinci fıkrasının (a), (b)
ve (e) bentleri hariç Kanun kapsamında veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında
çalışmıyor olmaları, Kendi sigortalılıkları nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış
olması, şarttır.
Kız çocuklara ölüm aylığı bağlanabilmesi için; Kanun’un 5.
maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (e) bentleri hariç Kanun kapsamında
veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmıyor olmaları, Kendi sigortalılıkları
nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olması, evli olmamaları veya evli
olmakla birlikte sonradan boşanmış veya dul kalmış olmaları şarttır. Kız
çocuklarına ölüm aylığı bağlanabilmesi için herhangi bir yaş ya da öğrenim
durumu şartı bulunmamaktadır.
Malul çocuklara ölüm aylığı bağlanabilmesi için; Kurum Sağlık Kurulu kararı ile çalışma gücünü en az % 60 oranında yitirdiği tespit edilen malul çocuklara da evli olup olmadığına, yaşına veya cinsiyetine bakılmaksızın ölüm aylığı bağlanır. Malul çocuklara bağlanan ölüm aylıkları;
– Kanun’un 5.
maddesinin 1. fıkrasının (a), (b) ve (e) bentleri hariç Kanun kapsamında veya
yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmaya başladıkları tarihi,
– Kendi
sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlandığı tarihi, – Kanun’un 94.
maddesine göre yapılan kontrol muayenesi sonucu Kurum Sağlık Kurulu kararı ile
çalışma gücünü en az % 60 oranında yitirmediği tespit edilen çocukların yeni malullük
durumuna esas tutulan rapor tarihini, izleyen ödeme dönemi başından itibaren
kesilmektedir.
III-
ENGELLİ AYLIĞI
Engelli aylığı
Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’na bağlı olarak çalışan Sosyal
Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı aracılıyla engellilere verilmektedir. Aylık başvurusu ikamet adresinde yer alan
Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı Müdürlüklerine ya da Sosyal Yardımlaşma
ve Dayanışma Vakfı’na yapılmaktadır.
2022 engelli aylığı almak için; % 40 ve üzerinde engeli raporu olmalı, gelir durumu asgari ücretin üçte birinde az olmalı, sigor…