E-Yaklaşım / Şubat 2025 / Sayı: 386
I- GİRİŞ
2025 yılı bütçe teklifinin Plan ve Bütçe Komisyonu’nda görüşülmesi sırasında Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet ŞİMŞEK tarafından enflasyonla ilgili gelişmeler belirtilirken, “Bütçe imkanlarının elverdiği ölçüde, yönetilen ve yönlendirilen fiyatları, enflasyon hedefiyle uyumlu olarak belirleyeceğiz” yönünde açıklamalarda bulunulmuştur.
Belirtilen ifadeler, geçtiğimiz yılın Kasım ayında yüzde 43,93 olarak açıklanan ve 2025 yılı için çeşitli vergi ve harçlara uygulanacak olan yeniden değerleme oranının, enflasyon hedefi de dikkate alınmak suretiyle, farklı nispetlerde uygulanabileceği şeklinde yorumlara ve beklentilere neden olmuştur.
Çalışmada yeniden değerleme oranı ve bu oranın 2025 yılı uygulamasıyla ilgili söz konusu gelişmeler ele alınmıştır. 2024 yılı için belirlenen yeniden değerleme oranının nasıl tespit edildiği, geçmiş enflasyona göre belirlenen bu oranın 2025 yılı enflasyon hedefiyle uyumlu olup olmadığı, çeşitli vergi ve harçlara nasıl uygulandığı, önceki yıllardaki yeniden değerleme oranlarına göre farklılığı vb. hususları üzerinde durularak değerlendirmelerde bulunulacaktır.
II- YENİDEN DEĞERLEME ORANININ MAHİYETİ VE UYGULANMASI
A- YENİDEN DEĞERLEME ORANI NEDİR?
Yeniden değerleme oranıyla (YDO) ilgili düzenlemeye Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 298. maddesinin (B) ve (C) fıkralarında yer verilmiştir. Buna göre yeniden değerleme oranı, yeniden değerleme yapılacak yılın Ekim ayı itibarıyla, bir önceki yılın aynı dönemine göre, üretici fiyatlarında meydana gelen ortalama fiyat artış oranını göstermektedir.
Bu oran, başta emlak vergisi ile motorlu taşıtlar vergisi olmak üzere çeşitli vergi ve harçlar ile vergi kanunlarında yer verilen çeşitli istisna, indirim ve vergi tarifelerindeki hadlere uygulanarak, söz konusu tutarları yeniden belirleyen bir gösterge olmaktadır.
B- YENİDEN DEĞERLEME ORANININ TESPİTİ VE UYGULANMASI
Türkiye İstatistik Kurumu Ekim/2024 dönemi itibarıyla üretici ve tüketici fiyat endeksi ile değişim oranlarını 3 Kasım 2024 tarihi itibarıyla açıklamıştır. Hazine ve Maliye Bakanlığı da bu çerçevede 2024 yılına ait yeniden değerleme oranını ilan etmiştir.
Buna göre, 27 Kasım 2024 tarih ve 32735 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 574 sayılı VUK Tebliği ile, 2024 yılı için yeniden değerleme oranı yüzde 43,93 olarak tespit edilmiştir.
. Öte yandan ilgili vergi Kanunlarında, belirlenen maktu had ve tutarların yeniden değerleme oranında artırılacağına yer verildikten sonra söz konusu oranların artırılması veya indirilmesi konusunda Cumhurbaşkanı’na ayrıca yetki verilmiş olduğu görülmektedir.
