Yazar: Yusuf KILDİŞ*

E-Yaklaşım / Aralık 2024 / Sayı: 384

I- GİRİŞ

Uzlaşma, Vergi idaresi ve vergi yükümlüsü arasında vergi cezalarına ilişkin uyuşmazlıkların yargı yoluna başvurulmadan anlaşma yoluyla çözümlenmesidir.

Uzlaşmada, mükellef ile idare görüşmekte henüz tahakkuk etmemiş cezanın tahakkuk edecek miktarı üzerinde uzlaşılmaktadır. Bu suretle kamu alacağı kısa sürede tahakkuk ederek tahsil edilmekte, mükelleflerin yargı sürecinde katlanacağı maliyetler ve bürokratik işlemler de ortadan kalkmaktadır. Tahsil aşamasında yani tahakkuk etmiş olan vergi cezalarında uzlaşma söz konusu değildir.

Uzlaşma, Vergi Usul Kanunu’nun 3. Kısmında 3. Bölümünde Ek maddelerde düzenlenmiştir.

Uzlaşma iki ana başlık altında düzenlenmektedir([1]).

1- Tarhiyat Öncesi Uzlaşma Vergi Usul Kanunu Ek Madde 11 (04.12.1985).

2- Tarhiyat Sonrası Uzlaşma Vergi Usul Kanunu Ek Madde 1 (19.02.1963).

II- UZLAŞMANIN GEREKÇESİ

Uzlaşma, Mali İdare bakış açısıyla, gelecekte tahsili olası vergi cezasının, hemen ve olabildiğince yüksek bir kısmının veya tamamının tahsilini amaçlayan bir müessesedir. Vergi yükümlüsü açısından ise bir vergi cezasının, olabildiğince küçük bir kısmının en az maliyetle bir an önce ödenerek ortadan kaldırılmasını amaçlayan bir düzenlemedir([2]). 

1963 tarihli düzenlemenin gerekçesinde uzlaşmanın amacı şu şekilde verilmektedir. “Mükelleflerin tereddütlerinin bir an evvel giderilerek huzura kavuşmalarının temini”([3]).

III- SON DEĞİŞİKLİKLERLE UZLAŞMA MÜESSESESİ

7524 Sayılı Kanunla([4]) birlikte 2 Ağustos 2024 tarihinden itibaren vergilerin asıllarında uzlaşma yolu kapanmıştır. Bu tarihten itibaren sadece vergi ziyaı cezası ve 23.000 TL’nin üzerindeki usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarında uzlaşma imkânı bulunmaktadır.

Mükellef, yapılan tarhiyata karşı uzlaşma veya cezalarda indirme talebinde bulunma haklarından sadece birinden yararlanabilir. Vergi aslında uzlaşmanın kaldırılmasına paralel olarak “VUK 376. maddesine yapılan değişiklikle uzlaşılan vergi aslının tamamı ve cezanın % 75’i süresinde ödenirse cezanın (vergi ziyaı, usulsüzlük, özel usulsüzlük) % 25’i indirilir” uygulaması da kaldırılmıştır (28.07.2024-7524/14 md.)