Yazar: Cansu ÜNLÜ*
I-
GİRİŞ
“TMS 19 Çalışanlara Sağlanan Faydalar” Standardı
(Standart) 01.01.2013 tarihinden sonra başlayan hesap dönemlerinde uygulanmak
üzere 15.01.2019 tarihli ve 30656 sayılı Resmi Gazete’de (mükerrer) yeniden
yayımlanmıştır.
Standart,
çalışanlara sağlanan faydaların muhasebeleştirilmesine ve açıklanmasına ilişkin
hususları belirlemektedir. Standart kapsamında çalışanlara sağlanan faydalar;
çalışanlara sağlanan kısa vadeli faydalar, iş ilişkisi sonrasında sağlanan
faydalar, çalışanlara sağlanan uzun vadeli faydalar ve iş ilişkisinin sona erdirilmesinden
dolayı sağlanan faydalardan oluşmaktadır.
Bu çalışmada
çalışanlara sağlanan kısa vadeli faydaların neler olduğu açıklanarak, söz
konusu faydalar ayrıntılı bir şekilde incelenecektir.
II- ÇALIŞANLARA
SAĞLANAN KISA VADELİ FAYDALAR
Çalışanlara
sağlanan kısa vadeli faydalar, tamamının hizmetin sunulduğu yıllık raporlama
dönemini takip eden on iki ay içinde yerine getirilmesinin beklendiği
faydalardır. Bunlar;
(a) Ücretler, maaşlar ve sosyal güvenlik katkıları,
(b) Ücretli yıllık izin ve ücretli hastalık izni,
(c) Kârdan pay verilmesi ve primler ile
(d) Mevcut çalışanlar için sağlanan parasal olmayan
faydalar (sağlık yardımı, konut, araç, ücretsiz veya indirimli olarak verilen
mal ve hizmetler gibi) gibi faydaları içermektedir.
Çalışanlara sağlanan kısa vadeli faydaları diğerinden ayıran temel özellik, çalışanların kendilerine düşen hizmeti ifa etmeleri ile kesinlik kazanmaları, en geç izleyen on iki ay içinde ödenecek olmaları ve ödenmemişler ise kısa vadeli bir borç olarak iskonto edilmelerine gerek olmamalarıdır(1).
Yerine getirme
zamanına ilişkin beklentilerin geçici olarak değişmesi durumunda, işletmenin
çalışanlara sağlanan kısa vadeli faydaları yeniden sınıflandırması gerekli
değildir. Ancak işletme, faydanın özelliklerinin değişmesi (birikimsiz fayda
iken birikimli fayda olması gibi) veya yerine getirme zamanına ilişkin beklentilerdeki
değişikliğin geçici olmaması durumunda, ilgili faydanın çalışanlara sağlanan
kısa vadeli faydalar tanımını karşılamaya devam edip etmediğini dikkate alır.
Kısa dönemli
faydalar kapsamında çalışanlara sağlanan faydalara ilişkin yapılan ödemelerin
tamamının niteliği ve adı ne olursa olsun gerek kanuni zorunluluk gerek iş
sözleşmesine istinaden gerekse işverenin kendi isteği doğrultusunda ödensin;
faydalar ödendiği dönemde değil çalışanların fayda sağladığı, işletmenin
kendisinden yararlandığı dönemde maliyet olarak muhasebeleştirilir(2).
A- ÜCRETLER, MAAŞLAR VE SOSYAL GÜVENLİK KATKILARI
Ücret; işletmelerin ve kuruluşların işgücünün kullanımı karşılığında çalışanlarına ödedikleri bedeldir. İş Kanunu’na göre ücret, genel olarak, bir işveren veya üçüncü şahıslar tarafından bir iş karşılığında sağlanan ve nakit olarak ödenen tutar olarak ifade edilmektedir. İşçilerin ve özel sektör çalışanlarının hizm…