Yazar: Ferhat FAHRAN*

E-Yaklaşım / Haziran 2024 / Sayı: 378

“Bu Dünyaya Bir Şeylere Zorlanmak İçin Gelmedim. Kendi Tarzımda Nefes Alacağım. HENRY DAVİD THOREAU

I- GENEL AÇIKLAMALAR

Bilindiği üzere, vergilendirmede eşitlik ve objektiflik ilkeleri, Vergi Hukukunun temel ilkelerindendir. Yeni bir vergi ihdasında bu ilkelere titizlikle riayet edilir. Nitekim, Anayasamızın 73. maddesinde; “Herkes, kamu giderlerini karşılamak üzere, mali gücüne göre, vergi ödemekle yükümlüdür. Vergi yükünün adaletli ve dengeli dağılımı, maliye politikasının sosyal amacıdır. Vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülükler kanunla konulur, değiştirilir veya kaldırılır.”

Öte yandan, Enflasyon Muhasebesi; VUK’umuza ilk defa 5024 Sayılı Kanunla getirilerek, VUK Mükerrer 298 ve Geçici 25. maddelerindeki hükümlerle, 31.12.2003 tarihli bilançoların düzeltilmesinde ve 2004 yılında Vergi Hukukunda enflasyon muhasebesinin uygulanmasında işlerlik kazandırılmıştır. Ayrıca, anılan Kanun maddelerinin uygulanmasına yönelik vergi, tebliğler (VUK 328, 337, 348 v.s.) ve sirküler (VUK 3, 9, 17, vs) yayımlanmıştır. Bu tebliğler ve sirküler, anılan Kanun maddelerinin uygulanmasına ve Maliye Bakanlığı’na Kanun maddelerinde tanınan yetkilerin kullanılmasına yöneliktir. Ancak, tebliğlerdeki ve sirkülerdeki uygulamaya yönelik açıklamalar, birçok tartışmayı da berberinde getirmiştir. Enflasyon muhasebesinin uygulanması için, Kanunda öngörülen şartların 2005 yılında gerçekleşmemesi ve bunun uzun süre devam etmesi nedeniyle uygulaması 2004 yılı ile sınırlı kalmış ve ortaya çıkan tartışmaların ve sorunların çözümü de karşılık bulamamıştır. Enflasyon uygulama şartlarının 2021 yılında gerçekleşmesi nedeniyle, 2022 yılından itibaren uygulanması gereken enflasyon muhasebesi, 7352 Sayılı Kanunla VUK’a getirilen Geçici 33. maddesiyle 2024 yılına ertelenmiştir.

Bizim, 2004, 2005, 2006, 2007, 2011 yıllarında Yaklaşım Dergisi’nde yayımlanan enflasyon muhasebesine ilişkin sorunları ve tartışmaları dile getiren makalelerimiz, 2024 yılında yeniden işlerlik kazanan enflasyon muhasebesinin uygulamasında güncelliklerini aynen korumaktadır.

Bu sorunlardan birisi de, ENFLASYON GEÇMİŞ YILLAR ZARARLARI VEYA KÂRLARIDIR. Özellikle ENFLASYON GEÇMİŞ YILLAR ZARARLARININ TAŞIMA KATSAYISI ile düzeltilmesine ve bu düzeltmenin sonuçlarının GELİR TABLOSU ile ilgilendirilmesine ilişkin tenkidlerimizi ve görüşlerimizi dile getiren makalelerimizi yakın zamanda Yaklaşım Dergisi’nde yayımlandı.

Bu makalemizde de, 31.12.2023 tarihli bilançoların düzeltmesi sonucu şirketin mali durumuna göre (öz kaynaklarıyla veya yabancı kaynaklarla çalışan firmalar) ortaya çıkan ENFLASYON GEÇMİŞ YILLAR KÂRLARI VEYA ZARARLARININ TAŞIMA KATSAYISI ile düzeltilmesinin, GELİR TABLOSU ile ilgilendirilmesinin, yukarıda belirttiğimiz vergilendirmenin temel ilkelerine aykırılığını örnek olaylarla ortaya koyacağız.