Yazar: Ahmet AĞAR*

E-Yaklaşım / Kasım 2024 / Sayı: 383

I- GİRİŞ

Bilindiği üzere; Kamu İhale mevzuatına göre, ihalelere girmek isteyen işverenlerin Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan “Borcu Yoktur” yazısını alarak ihaleyi yapacak olan kuruma ibraz etmeleri gerekir.

Bununla ilgili olarak, “Kamu İhale Genel Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ” ile yapılan yeni düzenlemeye göre, 01 Ekim 2024 tarihinden itibaren Sosyal Güvenlik Kurumu’na kesinleşmiş 5.000 TL’den fazla borcu olanlar ihalelere katılamayacaktır.

18.05.2024 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan Kamu İhale Genel Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ’in 8. maddesi ile 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu Kapsamındaki ihalelere katılacak olan gerçek ve tüzel kişilerin, 01.10.2024 tarihinden itibaren Sosyal Güvenlik Kurumu’na 5.000 TL ve üzerinde kesinleşmiş borcunun olmaması gerekmektedir.  

İhalelere katılmak için “Borcu Yoktur” yazılarının verilmesi ile ilgili olarak yapılan bu yeni düzenleme sonucunda, bir çok gerçek ve tüzel işyeri işverenlerin ihalelere katılamama riskiyle karşı karşıya kalacakları ihtimal dahilindedir. Özellikle Türkiye genelinde birçok işyeri bulunan işverenlerin 5.500 TL gibi çok cüz’i olan bir borcunun olduğunu ihale tarihinde tespit edememesi ihtimali olabilir ve gayet doğaldır. Ayrıca kazanılmış olan bir ihalenin, daha sonra Türkiye genelinde asıl işverenin veya taşeronun 5.000 TL üzeri kesinleşmiş bir borcunun tespit edilmesi durumunda ihalenin iptal edileceği ile ilgili yapılan bu düzenleme, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun bu konudaki amacına uygun olmadığı kanısındayım.

II- KAMU KURUM VE KURULUŞLARI TARAFINDAN AÇILAN İHALELERE KATILACAK OLANLARIN KESİNLEŞMİŞ SGK BORÇLARININ BULUNMAMASI GEREKİR

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ile düzenlenmiş olan “İhaleye Katılımda Yeterlilik Kuralları” gereği işverenlerin, ihale tarihi itibariyle; Türkiye’nin veya kendi ülkesinin mevzuat hükümleri uyarınca kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borçlarının bulunmaması gerekmekte olup borcu bulunan isteklilerin ihaleye katılamayacakları, diğer şartları uygun bulunsa dahi, ihale dışında bırakılacağı gerek söz konusu Kanun ve gerekse de buna ilişkin olan Yönetmelik ve Tebliğlerle kesin hükme bağlanmıştır.

01.01.2024 – 30.09.2024 döneminde ihalelere katılmak için ihale tarihi itibarıyla kesinleşmiş borç sınırı olan 60.007,50 TL ile 900.122,50 TL limitinin 5.000 TL’ye düşürülmüş olması, yapılacak olan işe ait alt yapıya, yeterli deneyime ve bilgi birikimine sahip olan Türkiye genelinde çok işyeri olan ve özellikle taşeron çalıştıran birçok şirket, 5.000 TL gibi önemsiz olan bir borcunun olduğunu ihale tarihinde tespit edemeyerek ihaleye girme riski ile karşı karşıya kalacaktır.

III- KAPSAMA GİREN SGK BORÇ TÜRLERİ

01.10.2024 tarihinden sonra, İhale tarihi itibarıyla işverenin Türkiye genelindeki SGK’ya olan borç aslı ve fer’ileri toplamı dikkate alınmak kaydıyla, 5.000 TL üzeri kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu olanlar ihalelere giremeyecek veya ihalelere girip ihalenin kazanılması halinde ise ihaleden men edilerek ihale iptal edilecektir.  

İhale tarihinde SGK’ya 5.000 TL üzeri bulunmaması gereken kesinleşmiş borçlar şunlardır:

1-   5510 sayılı Kanun’un 4-1/ (a) bendi kapsamında sigortalı çalıştıran işverenin veya çalıştırdığı alt işverenin (taşeron) muaccel hale gelmiş sigorta primi, sosyal güvenlik destek primi, işsizlik sigortası primi borçları, idari para cezaları ile bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zamları tutarları,