Yazar: Fahrettin YÜKSEK*

E-Yaklaşım / Ocak 2024 / Sayı: 373

I- GİRİŞ

Teknolojik gelişmeler hayatın her alanında etkilerini artırmakta olup bu yönüyle hayatı kolaylaştırmakta, bilgiye daha çabuk erişim sağlamakta bir çok işin veya işlemin pratik çözümünü sağlamakta ve daha bir çok konuda pozitif etkisini göstermektedir. Bu teknolojik gelişmelerin yansımalarından biri yazımızın konusu olan Sosyal Güvenlik Kurumu’nun tebligatlarının muhataplarına elektronik ortamda ulaştırılması hususu olup makalemizde e-Tebligat diye nitelendirilen bu uygulamaya değineceğiz. Öncelikle e-Tebligat uygulamasının faydalarını sıralayacak olursak; 7201 sayılı Tebligat Kanuna göre yapılan tebligatlarda muhatabına ulaşma süresinin uzun olmasına karşın elektronik tebligatta Kurumca hazırlanan ve tebliği gereken evrakların EBYS (Elektronik Belge yönetim Sistemi) üzerinden ilgili sisteme gönderilmesi ile tebligatın gönderim süresi hızlandırılmış, elektronik tebligat ile tebliğlerin e-Tebligat adresine elektronik ortamda tebliğ edilmesi sağlanarak evrakların Sosyal Güvenlik Kurumu açısından tebliğ edilememe, ilgililer açısından da tebellüğ edilememe gibi bir sorunu ortadan kaldırmış, tebligatların doğru kişilere ulaştırılması sağlanmış, elektronik tebligatın doğru muhataba hangi tarihte gönderildiği bilindiğinden tebligatın idari yönden itirazlara veya yargısal süreçlere konu olmasının önüne geçilmiş, e-Tebligat sistemi ile birlikte hem muhataplar hem de Sosyal Güvenlik Kurumu açısından tebligat dosya arşivi yönünde kolaylık sağlanarak tebliğ edilen evrakların dosyalanması ve depolanması sorunu ortadan kalkmış, SGK adına önemli bir gider kalemi olan e-Tebligat sistemi ile tebligat ücreti ödenmesi durumu ortadan kalkmış, elektronik tebligat sisteminin etkin şekilde kullanımı ile borç ve ödeme tebligatlarının ilgili muhataplara kolay şekilde iletilmesi sağlanarak Kurum tahsilat ve takip süreçlerinin hızlandırılması sağlanmıştır.

II- YASAL MEVZUAT VE KONUNUN DEĞERLENDİRİLMESİ

5510 sayılı Kanunun Primlerin Ödenmesi başlıklı 88. maddesinde “Kurum görev alanı kapsamındaki tebliğler, bu Kanun’un 99. maddesi hükümleri saklı kalmak kaydıyla, tebliğe elverişli elektronik bir adres vasıtasıyla elektronik ortamda yapılabilir. Elektronik ortamda yapılan tebligat, muhatabın elektronik adresine ulaştığı tarihi izleyen beşinci günün sonunda yapılmış sayılır. Kurum, elektronik ortamda yapılacak tebliğle ilgili her türlü teknik altyapıyı kurmaya veya kurulmuş olanları kullanmaya, tebliğe elverişli elektronik adres kullanma zorunluluğu getirmeye, kendisine elektronik ortamda tebliğ yapılacakları ve elektronik tebliğe ilişkin diğer usul ve esasları belirlemeye yetkilidir. Kurum tarafından yapılacak tebliğler, Maliye Bakanlığı ile yapılacak protokol çerçevesinde 213 sayılı Kanun’un 107/A maddesi hükümlerine göre kurulan teknik altyapı kullanılarak da elektronik ortamda yapılabilir. Bu şekilde yapılan tebligatlar, 99. maddenin ikinci fıkrası kapsamındaki bildirim yerine geçer.” hükmü yer almaktadır. Bahsi geçen Kanun hükmünden yola çıkarak SGK tarafından konuyla ilgili 24.09.2021 tarihli Resmi Gazete’de Sosyal Güvenlik Kurumunca Elektronik Ortamda Yapılacak Tebligata İlişkin Yönetmelik, 10.11.2021 tarihli ve 2021/38 sayılı Genelge çıkartılmış son olarak 17.11.2023 tarihli 2023/27 sayılı e-Tebligat Uygulamasının Kullanımının Yaygınlaştırılması konulu Genelge ile konu ayrıntılı bir şekilde açıklanmıştır.

Bahsi geçen mevzuat hükümleri çerçevesinde; SGK’ca, tebliği gereken tüm evraklar, muhataplara ilişkin belirlenen hükümler çerçevesinde elektronik ortamda tebliğ edilecektir. Ancak elektronik yolla tebligatın zorunlu bir sebeple yapılamaması hâlinde, kendilerine elektronik tebligat yapılması gereken muhataplara diğer usullerle de tebligat yapılabilecek, SGK elektronik ortamda yapılacak tebligatla ilgili her türlü teknik altyapıyı kurup işletebilir veya elektronik tebligat yapmaya yetkili Kurumlarla yapılacak protokol hükümleri çerçevesinde elektronik tebligat yaptırtabileceği, elektronik ortamda yapılacak tebligatla ilgili başka kurumlarca kurulmuş olan teknik altyapıyı ilgili mevzuatı doğrultusunda kullanabileceği yer almaktadır.

Bu hükümlere göre, elektronik yolla tebligatın zorunlu bir sebeple yapılamaması hâli dışında mevzuat gereği tebliği gereken tüm evrakların elektronik tebligat sistemi aracığıyla yapılması gerekmektedir.

Yine, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (c) bentlerine göre sigortalı sayılan kişileri çalıştıran gerçek veya tüzel kişiler ile tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşlar işveren olarak tanımlanmış olup 5510 sayılı Kanun kapsamındaki işverenler elektronik tebligat adresi almak ve elektronik tebligat sistemini kullanmakla yükümlü olmaktadır.

Bu bakımdan Sosyal Güvenlik Kurumunca Elektronik Ortamda Yapılacak Tebligata İlişkin Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği;

. 01.10.2021 tarihinden önce 5510 sayılı Kanun’un 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (c) bentlerine göre sigortalı sayılan kişileri çalıştırmaya başlayıp yönetmeliğin yürürlüğe girdiği 01.10.2021 tarihi ve sonrasında sigortalı çalıştırmaya devam eden,

. 01.10.2021 tarihinden sonra ilk defa 5510 sayılı Kanun’un 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (e) bentlerine göre sigortalı sayılan kişileri çalıştırmaya başlayan,

gerçek veya tüzel kişi işverenler ile tüzel kişiliği olmayan işverenler elektronik tebligat adresi almak ve elektronik sistemi kullanmak zorundadırlar.

01.10.2021 tarihinde yürürlüğe giren “Sosyal Güvenlik Kurumunca Elektronik Ortamda Yapılacak Tebligat İlişkin Yönetmelik” uyarınca ilgililerin başvuruları Türkiye genelinde alınmaya başlanmıştır.

Elektronik tebligat (e-Tebligat) adresi alacak ve kullanacak olan muhataplar www.turkiye.gov.tr adresinden (e-Devlet üzerinden) başvuru yapmaları gerekmektedir

e-Tebligat işlemleri gerçekleştirilirken, tüzel kişi işyeri için yapılan başvurularda vergi kimlik numarası, gerçek kişi işyeri için yapılan başvurularda ise TC Kimlik Numarası esas alınacaktır. Tüzel kişilik için yapılan başvuru sonrası, aynı vergi kimlik numarası altında veya gerçek kişi işyeri için yapılan başvuru sonrası aynı TC Kimlik Numarası altında yeni bir işyeri dosyasının tescil edilmesi halinde, yeni tescil edilen işyeri için elektronik tebligat adresi alınmasına ihtiyaç duyulmamakta olup, yeni tescil edilen işyerine ilişkin tebligatlar daha önce başvurusu yapılan elektronik tebligat adresi üzerinden takip edilebilecektir.

Örnek 1: (A) işvereni 1234567890 vergi numarası altında işlem gören (B) işyeri için 12.12.2022 tarihinde, www.turkiye.gov.tr adresini kullanarak elektronik tebligat adresi oluşturmuştur. (A) işvereni, aynı vergi kimlik numarasında işlem görecek olan (C) işyerini 06…