Yazar: Ertuğrul GEZEN*
I-
GİRİŞ
5510 sayılı Sosyal
Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun(1) 4. maddesinin birinci
fıkrasının (a) bendine tabi sigortalıların sigortalılıkları hizmet akdinin sona
erdiği tarihten itibaren sona ermekte, sigortalılığı bu şekilde sona erenlerin
ise Kanun’un 9. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi gereğince işverenleri
tarafından işten ayrıldığı tarihi takip eden on gün içinde Kuruma sigortalı işten
ayrılış bildirgesi (EK-10) ile e-sigorta yoluyla bildirilmesi gerekmektedir.
Söz konusu bildirim
yapıldıktan sonra sigortalının işten ayrılış tarihinin ve/veya işten ayrılış
nedeninin hatalı olarak bildirildiği çalışma hayatında çokça rastlanılan bir
durumdur. Bu yazımızda, söz konusu hatalı işlemlerin nasıl düzeltileceğini
açıklayacağız.
II-
HATALI BİLDİRİMLERİN DÜZELTİLMESİ İÇİN ÖNGÖRÜLEN SÜRE
Sigortalı İşten Ayrılış Bildirgesinin elektronik ortamda bildirimi yapıldıktan sonra söz konusu bildirgeyi silme yahut hatalı yazılmış olan işten ayrılış tarihi veya işten ayrılış nedeni düzeltme işlemleri, sigortalının işten ayrılmasını takip eden 10 günlük süre içinde elektronik ortamda yapabilme imkânı verilmiştir. Söz konusu 10 günlük sürede düzeltme işlemi yapılmaması durumunda artık elektronik ortamda düzeltme imkânı kalmamakta ve ilgili SGK Merkezine dilekçe ile başvuru yapmak gerekmektedir. Dilekçenin verilmesinden sonra Kurum gerekli kontrolleri yaptıktan yani; hatalı bildirge ve ilgili döneme ait MUHSGK’da kayıtlı bildirimler kontrol edilerek bildirgenin sehven düzenlendiği ve tereddütlü bir durum olmadığı anlaşıldıktan sonra işten ayrılış bildirgesi silinmektedir.
Örnek olarak, işten ayrılış tarihi
16.11.2021 olarak düzenlenip bildirilen bir sigortalı için 2021/11 aya ait
MUHSGK’da 30 günlük bildirim yapılmış olması durumunda söz konusu İşten Ayrılış
Bildirgesinin sehven düzenlenmiş olduğu tereddüde mahal vermeyecek şekilde
ortaya çıkacak ve buna bağlı olarak da hatalı işten ayrılış bildirgesi
sistemden silinecektir.
III-
İŞTEN AYRILIŞ BİLDİRGESİNDE İŞTEN AYRILIŞ TARİHİ VE/VEYA NEDENİNİN HATALI
BİLDİRİLMESİ
Konuyla ilgili olarak
Sosyal Güvenlik Kurumu’nun 2013/11 sayılı Genelgedesi’nde; “İşten ayrılış bildirgesinin verilme süresi geçtikten sonraki düzeltme
ve güncelleme taleplerinin yapılabilmesi bakımından, işverenin sunduğu belgelerdeki
işten ayrılış tarihinin aylık prim ve hizmet belgesindeki bildirimle kontrol
edilmesi, şüphe ve tereddüt olmaması halinde söz konusu bildirgelerin döküm
alındıktan sonra silinmesi, sigortalı işten ayrılış bildirgesinin gün, prime
esas kazanç ve işten çıkış tarihi bilgilerinin aylık prim ve hizmet belgesi
Kuruma verilmemişse işverenden temin edilerek, verilmiş ve işverenin beyanı ile
uyumlu ise aylık prim ve hizmet belgesinde bildirilen kayıtlar esas alınarak
düzeltilmesi, oluşan idari para cezasının silinen işten ayrılış bildirgesinin
verilme süresi içinde olması halinde komisyon kararı ile kaldırılması gerekmektedir.”
denilmektedir.
Belirtilen Genelge
maddesine göre hatalı yazılan işten ayrılış tarihinin elektronik ortamda
düzeltilmek için 10 günlük sürenin geçmiş olması durumunda, ilgili Sosyal
Güvenlik Merkezine başvurmak ve düzeltilmesi talep edilen işten ayrılış tarihinin
MUHSGK’da yapılan bildirimlerle karşılıklı uyumun kontrol edilmesi
gerekmektedir. Ancak, burada şöyle bir sorun bulunmaktadır; 2020 yılında yapılan
değişiklikten sonra MUHSGK’ya İşten Ayrılış Bildirgesinde beyan edilen işten
ayrılış tarihinden farklı bir tarih yazılamamakta olup aksi durumda sistem hata
vermektedir. Buna bağlı olarak MUHSGK’ya düzeltme amaçlı da olsa farklı bir
tarih yazılamamaktadır. Netice itibariyle söz konusu düzeltme talebi için “Onaylı” MUHSGK ibraz etmek mümkün
olamamaktadır.
Peki düzeltme işlemi nasıl
yapılmalıdır? Yukarıda yer verilen Genelge maddesindeki “sigortalı işten ayrılış bildirgesinin gün, prime esas kazanç ve işten
çıkış tarihi bilgilerinin aylık prim ve hizmet belgesi Kuruma verilmemişse işverenden
temin edilerek düzeltilmesi” ifadesi doğrultusunda ilgili döneme ait “onaysız” MUHSGK ile Kuruma başvurulması
gerekecektir. Bu doğrultuda, söz konusu düzeltme işlemlerine dair 2013/11
sayılı Genelgede yer alan açıklamaların da MUHSGK’da yapılan değişiklilere göre
yenilenmesi gerektiği ortadadır.