Yazar: Mahmut ÇOLAK*

E-Yaklaşım / Eylül 2024 / Sayı: 381

I- GİRİŞ

Bilindiği üzere, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na göre kısa ve uzun vadeli sigorta kolları uygulaması bakımından hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanlar sigortalı sayılmışlardır. Başka bir ifade ile kişiler aynı anda birden fazla işyerinde hizmet akdiyle çalışabilmektedirler. Yine, sosyal güvenlik mevzuatına göre, toplam prim gün sayısı SGK açısından bir ay için 30 gün bir yıl 360 gün olarak, prime esas kazanç matrahı tavan tutara kadar dikkate alınacak, tavanı aşan ödeme varsa sigortalının talebi doğrultusunda kendi hissesi üzerinden sigortalıya ödeme yapılacaktır. Hal böyle olmakla birlikte bu çalışmamızda birden fazla işyerinde çalışanların gün sayısının tespitini 5 başlık halinde SGK uygulamaları açısından örneklerle değerlendirilecektir.

II- ÖZEL İŞYERİNDEN KAMU İŞYERİNE/KAMU İŞYERİNDEN ÖZEL İŞYERİNE GEÇİŞTE GÜN SAYISI

Devlet memurları, kamu görevlileri ile kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan işçi statüsündeki personele aylıkları her ayın 15’inci günü “aybaşı” kabul edilerek ödeme yapılmaktadır.

Kamu sektöründe olup mahiyet kodları “1 (kamu sektöründe devamlı işyeri)” ve “3 (kamu sektöründe geçici işyeri)” olarak tescil edilmiş olan işyerleri aylık prim ve hizmet belgelerini (APHB)/muhtasar prim ve hizmet beyannamelerini (MUHSGK) düzenleyip e-bildirge/e-beyanname üzerinden göndermektedirler.

Mahiyet kodu “1” ve “3” olarak tescil edilen işyerlerinin APHB/MUHSGK’lerini ayın 15’i ile 14’ü arasında düzenleyerek vermeleri gerekirken ayın 1’i ile 30’u olarak, mahiyet kodu “2 (özel sektörde devamlı işyeri)” ve “4 (özel sektörde geçici işyeri)” olarak tescil edilmiş işyerlerinin (4046 sayılı Kanuna göre özelleştirilen işyerleri) ayın 1’i ile 30’u arasında vermeleri gerekirken ayın 15’i ile 14’ü arasında vermeye devam ettiklerinden işyeri tescilinde mahiyet kodu değişmediği halde APHB/MUHSGK’lerini ters veren işyerleri için “ters işyeri” alanı işaretlenerek işlem yapılmaktadır.

Bu şekilde bildirge veren işyerlerinde kamu sektöründen özel sektöre geçişte tam çalışma halinde yıl 346 gün, özel sektörden kamu sektörüne geçişte de yıl 374 gün olabilmektedir. Aynı durum işverenlerin sigortalıların ücretlerinin ödeme dönemini değiştirmeleri halinde de (ters işyeri) oluşabilmektedir.

Tam çalışma olup, yıl içinde özel sektörden kamu sektörüne geçiş yapılması halinde yıl 374 gün olarak; tam çalışma olup, yıl içinde kamu sektöründen özel sektöre geçişte de yıl 346 gün olarak dikkate alınmakta, 14 günlük fark sigortalının çalışmaya başladığı ilk dönemde ödendiğinden sigortalının toplam gün sayısında değişiklik oluşturmayacaktır.

Uygulama Örneği 1: Sigortalının önceden beri çalıştığı özel mahiyetteki işyerinden 31.03.2018 tarihinde işten çıkışı verilerek 01.04.2018 tarihinde kamu işyerine işe girişi yapılmıştır. Buna göre özel sektör işyerinden 2018/3. aya ait 30 gün, kamu işyerinden 2018/3. aya ait 14 gün olmak üzere toplamda 2018/3. aya ilişkin hizmet süreleri 44 gün olarak kabul edilecektir.

Uygulama Örneği 2: Sigortalının önceden beri çalıştığı kamu mahiyetteki işyerinden 31.03.2018 tarihinde işten çıkışı verilerek 01.04.2018 tarihinde özel işyerine işe girişi yapılmıştır. Buna göre kamu mahiyetindeki işyerinden 2018/3. aya ait 17 gün, özel işyerinden 2018/3. aya ait çalışma olmadığı için bildirim yapılamayacaktır. Bu nedenle toplamda 2018/3. aya ilişkin hizmet süreleri 17 gün olarak kabul edilmekle birlikte, sigortalının 2018 yılında tam çalışması durumunda 2018 yılı 346 günü geçemeyecektir.

Uygulama Örneği 3: Sigortalının önceden beri çalıştığı özel mahiyetteki işyerinden 07.11.1995 tarihinde işten çıkışı verilerek 15.11.1995 tarihinde kamu işyerine işe girişi yapılmıştır. Buna göre özel sektör işyerinden 1995/11. aya ait 7 gün, kamu işyerinden 1995/11. aya ait 30 gün olmak üzere toplamda 1995/11. aya ilişkin hizmet süreleri 37 gün olarak kabul edilecektir.