Yazar: Talha BAKIRCIOĞLU*

E-Yaklaşım / Ocak 2024 / Sayı: 373

I- GİRİŞ

Modernleşme ile birlikte ortaya çıkan sanayileşme çalışma hayatına farklı bir boyut getirmiş, önceleri tek düze olarak belirli saatler arasında uygulanan çalışma saatleri, post-modernite ve gelişmiş üretim şekilleri ile birlikte esnekliği de beraberinde getirmiştir. Ülkemizde ise 2003 yılında yürürlüğe giren 4857 sayılı İş Kanunu ile birlikte birtakım esnek çalışma şekilleri uygulama alanı bulabilmektedir. Yazımızda bu kapsamda ülkemizde pratikte çokta tercih edilmeyen, aslında bu tercih etmeme sebebinin uygulamanın nasıl yapılacağına yönelik kaygıdan oluştuğu kanaatinden yola çıkarak “Telafi Çalışmasını” yargı kararı ile birlikte değerlendirecek ve uygulayıcılar için bir yol çizmeye çalışacağız.

Doktrinde konu ile ilgili olarak farklı görüşler bulunmakla birlikte işverenler söz konusu uygulamanın tam olarak nasıl yürütülmesi gerektiğini kanımızca tam olarak bilememektedirler. Konuya ilişkin olarak 4857 sayılı İş Kanunu’nun 64. Maddesinde ve İş Kanununa İlişkin Çalışma Süreleri Yönetmeliği’nin 7. Maddesinde uyulması gereken mevzuat hükümleri bulunmaktadır. Fakat ilgili mevzuat hükümlerinin belirli ifadeleri, tam olarak hangi hallerde telafi çalışması yapılabileceğine (zorunlu nedenlerle işin durması ifadesi), hangi usullerde nasıl uygulanacağına (tatil günü olan Cumartesi günü telafi çalışması yapılıp yapılamayacağı) yönelik kesinlik arz etmeyen durumlar içermektedir. Yazımızda konuya ilişkin yargı kararları ve doktrin ışığında belirli bir yol geliştirilerek uygulayıcılara yön vermek hedeflenmiştir.  

II- YASAL DÜZENLEME VE YARGI KARARI ÇERÇEVESİNDE KONUYA BAKIŞ

4857 sayılı İş Kanunu’nun 64. Maddesinde([1]“Zorunlu nedenlerle işin durması, ulusal bayram ve genel tatillerden önce veya sonra işyerinin tatil edilmesi veya benzer nedenlerle işyerinde normal çalışma sürelerinin önemli ölçüde altında çalışılması veya tamamen tatil edilmesi ya da işçinin talebi ile kendisine izin verilmesi hallerinde, işveren dört ay içinde çalışılmayan süreler için telafi çalışması yaptırabilir. Bu çalışmalar fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma sayılmaz. Telafi çalışmaları, günlük en çok çalışma süresini aşmamak koşulu ile günde üç saatten fazla olamaz. Tatil günlerinde telafi çalışması yaptırılamaz.” hususları ile,

İş Kanununa İlişkin Çalışma Süreleri Yönetmeliği’nin 7. Maddesinde([2]“Zorunlu nedenlerle işin durması, ulusal bayram ve genel tatillerden önce veya sonra işyerinin tatil edilmesi veya benzer nedenlerle işyerinde normal çalışma sürelerinin önemli ölçüde altında çalışılması veya tamamen tatil edilmesi ya da işçinin talebi ile kendisine 4857 sayılı İş Kanunu, iş sözleşmeleri ve toplu iş sözleşmeleri ile öngörülen yasal izinleri dışında izin verilmesi hallerinde, işçinin çalışmadığı bu sürelerin telafisi için işçiye yaptırılacak çalışma, telafi çalışmasıdır. Telafi çalışması yaptıracak işveren; bu çalışmanın 4857 sayılı İş Kanunu’nun 64. maddesinde sayılan nedenlerden hangisine dayandığını açık olarak belirtmek, hangi tarihte çalışmaya başlanacağını, ilgili işçilere bildirmek zorundadır. Telafi çalışması, kaynağını oluşturan zorunlu nedenin ortadan kalkması ve işyerinin normal çalışma dönemine başlamasını takip eden 2 ay (yukarıda belirtilen kanun metninde 4 ay olarak :25.03.2020-7226/43 madde ile değiştirilmiştir) içerisinde yaptırılır. Telafi çalışması, günlük en çok çalışma süresi olan 11 saati aşmamak koşulu ile günde 3 saatten fazla olamaz. Telafi çalışması, tatil günlerinde yaptırılamaz.” hükümleri belirtilmiştir.