Yazar: Mustafa İTİŞKEN*

E-Yaklaşım / Ağustos 2024 / Sayı: 380

I- GİRİŞ

Ülkemizde bir işveren emrinde çalışanların çalışma koşullarına, çalışmaları sırasında yaşayabilecekleri sağlık sorunları ile karşılaşabilecekleri iş kazalarına, özlük ve sosyal haklarına ve diğer benzeri haklarla birlikte bilcümle sosyal güvenlik haklarına ilişkin düzenlemeler, yürürlükte bulunun İş Kanunu([1]) ve diğer iş kanunları ile 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun([2]) yürürlükte bulunan hükümleriyle korumaya alınmış bulunmaktadır.

5510 sayılı Kanun’un 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi (4/a) kapsamında, başka bir ifade ile hizmet akdi unsurlarının sözkonusu olduğu çalışma ilişkisi içinde bir sigortalının çalıştırılması halinde; doğal olarak sigortalının çalıştığı bir işyeri ve bir de çalıştıran işveren olacaktır. Sosyal güvenlik sistemi içinde sigortalı, işveren ve işyeri kavramları birbirinden ayrılamayan temel kavramlar olarak değerlendirilmekte olup, çalışma ilişkisinin oluşabilmesi için birinin olduğu yerde, mutlak surette diğer ikisinin de olması gereklidir, ki çalışma ilişkisi oluşsun.

Yürürlükteki Kanunlar, çalışanı ile işvereni ile özel sektörü ve kamu sektörü ile doğrudan veya dolaylı yönden de olsa hepimizi/herkesi ilgilendirmekte olup, erklerin üstünlüğüne dayalı, hukukun üstünlüğüne saygılı sosyal Devletlerde; genel prensipler ve genel doğrular kapsamında, hukuki uygunsuzluk veya hukukun dışına çıkılması durumlarında ve çeşitli benzeri konumlarda öncelikli korumadan veya öncelikli mahkum etmekten kaçınmaya itina gösterilmektedir.

Anılan Kanun’un 79. maddesinde primlerin ödenmesinden, her ne kadar “…ilgililer,,,” sorumlu tutulmuş iseler de, aşağıda da ayrıca değinileceği üzere sigorta primlerinin ödenmesinde; “ilgili”, “işyeri veya işveren” (esas itibarıyla işveren) olmaktadır.

5510 sayılı Kanunla ülkemizde çalışanların tamamı sosyal güvenlik şemsiyesi içine alınmış olup, anılan kanun gereğince sosyal güvenlik sistemini kurgulayan Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) çalışanların sağlık hizmetlerinden, emekli aylıklarına; emekli olunduğunda veya çalışmaları sırasında hak sahiplerine gelir veya aylık bağlanmasından; çalışma hayatında yaşanabilecek iş kazaları sonrasında sağlık bakımı ve tedavilerine; gereken durumlarda yurtdışından ilaç temin edilmesine kadar yüzlerce/binlerde çeşitlilikte hizmet üretmek durumu ile karşı karşıya bulunmaktadır.