Yazar: Mustafa İTİŞKEN*
I-
GİRİŞ
Bilindiği gibi, 5510 sayılı Kanun’un(1)
8. maddesinde çalıştırılmak üzere işe alınan sigortalılara ilişkin olarak
Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK/Kurum) verilmesi gereken İşe Giriş
Bildirgesi’nin; 11. maddesinde ise sigortalı çalıştırılan işyerlerinin
tesciline ilişkin olarak Kuruma verilmesi gereken İşyeri Bildirgesi’nin,
verilmesine ilişkin usul ve esaslara değinilmekte olup ilgili hususlar uygulama
yönetmeliği olan Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nin(2) (SSİY) 11, 15, 27
ve 29. maddelerinde de açıklanmaktadır.
Zaman içinde, hizmet sunumu sırasında
karşılaşılan çeşitli sorunlar, uygulamaya konulan, çözüm işlemleri içeren
çeşitli genelgelerle sonuçlandırılmış olmakla birlikte mevzuat uygulamasının
dağınıklığının önüne geçilebilmeyi teminen uygulamadaki işveren işlemleri ile
ilgili genelgelerin bir çoğu 18.06.2020 tarihli ve 2020-20 sayılı Genelge ile
derlenmiş bulunmaktadır.
Uygulamada karşılaşılan sorunlarla
ilgili olarak ihtiyaç duyulan değişikliklerin yapılabilmesi veya yeni uygulama
hükümlerinin yürürlüğe konulması tabiidir.
Bu bağlamda, 5510 sayılı Kanun’un 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) (4/a) bendi kapsamında çalıştırılan sigortalıların otomatik olarak tescil edilmeleri, vefat eden gerçek kişi işverenler ve işyeri bildirgesi ekinde verilecek belgelerle ilgili olarak yakın zamanda yapılan değişikler veya uygulamaya konulan bazı yeni hükümler hakkında tarafların bilgi sahibi olmasında önemli yarar görüldüğünden, bu hususlar ve değerlendirmemiz, konumuzu oluşturmaktadır.
II- OTOMATİK SİGORTALI TESCİLİNE
İLİŞKİN HUSUS
5510 sayılı Kanun’un 8. maddesinin birinci
fıkrasında işverenlerin, 4/a kapsamında sigortalı çalıştırmaları halinde,
sigortalılık başlangıç tarihinden önce Sigortalı İşe Giriş Bildirgesi ile
Kuruma bildirilmesi gerektiği,
Kuruma ilk defa işyeri bildirgesi verilecek
işyerlerinde, ilk defa sigortalı çalıştırılmaya başlanılan tarihten itibaren
bir ay içinde çalıştırılmaya başlanan sigortalılar için, çalışmaya başladıkları
tarihten itibaren en geç söz konusu bir aylık sürenin dolduğu tarihe kadar
Kuruma verilen işe giriş bildirgelerinin yasal süresi içinde (SSİY’nin 15. maddesi
uyarınca e-Sigorta ile) verilmiş kabul edileceği,
öngörülmektedir.
5510 sayılı Kanun’un 11. maddesinin
altıncı fıkrası, 7099 sayılı Kanun’un(3) onsekizinci fıkrası ile eklenen
cümleyle; “Valilikler, belediyeler ve ruhsat vermeye yetkili diğer kamu ve özel
hukuk tüzel kişileri, yapı ruhsatı ve diğer tüm ruhsat veya ruhsat niteliği
taşıyan işlemlerine ilişkin bilgi ve belgeler ile varsa bunların verilmesine
esas olan istihdama ilişkin bilgileri, verildiği tarihten itibaren bir ay
içinde Kuruma bildirmekle yükümlüdürler. Bu bildirimlerden hangilerinin işyerinin
bildirilmesi yerine geçeceği Kurumca belirlenir, belirlenenlerle ilgili ayrıca
işyeri bildirgesi düzenlenmez” şeklinde yeniden düzenlenmiştir.
Aynı Kanun’un ondokuzuncu fıkrası ile Sosyal Güvenlik Kurumu, kendisine
verilecek belgelerin belirtilecek gerçek veya tüzel kişilere elektronik,
internet ve benzeri yöntemlerde dâhil olmak üzere öngörülen yöntem ve usulde
verilmesini zorunlu tutmaya ve ihtiyaç duyduğu belgeyi oluşturmaya yetkili kılınmış
bulunmaktadır.
Yapılan bu değişiklikler ve tanınan yetkiler kapsamında, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından 18.06.2020 tarihinde düzenlenen 2020-20 sayılı Genelge (Birinci Kısım, Dördüncü Bölüm, 7.3.1 ve 7.3.2) ile işverenlerin, yukarıda belirtilen ruhsat vermeye yetkili mercilere yaptıkları yapı ruhsatı taleplerine ilişkin aşamada verdikleri bilgilerin SGK’na on-line olarak aktarılmasını müteakip işyerinin otomatik olarak tescil edilebilmesine karar verilerek,&n…