Kripto Para Borsası İşleticilerinin Elde Ettikleri Komisyon Gelirlerinin Vergilendirilmesi

[responsivevoice_button voice="Turkish Male" buttontext="Makaleyi Sesli Dinle"]

Yazar: Fırat DEMİR*

Yaklaşım / Mart 2022 / Sayı: 351

I- GİRİŞ

Diğer ülkelerde olduğu gibi Türkiye’nin de vergisel anlamda gündemi meşgul eden konuların başında kripto para veya başka bir ifade ile kripto varlıklar gelmektedir. Kripto paralara olan ilginin her geçen gün tabiri caizse katlanarak artması, bu konunun devletler tarafından her anlamda gündeme alınmasını zorunlu kılmıştır. Ülkemizde hali hazırda kripto paralara yönelik yasal düzenleme bulunmamakta olup, bu anlamda çalışmaların olduğu bilinmektedir.

Kripto parayla birlikte gündelik ve ticari hayatımıza birçok farklı kavram girmiştir. Bunlardan birisi de kripto para borsaları/platformları kavramıdır. Söz konusu platformların temel varlık amacı, kripto para alım satımlarına aracılık etme hizmetinde bulunmaktır. Bu yazımızda kripto para borsalarının vermiş oldukları hizmet karşılığında elde ettikleri gelirlerin gelir vergisi, kurumlar vergisi ve KDV karşısındaki durumu ele alınacaktır.

II- KRİPTO PARA BORSALARI

Kripto paralar insanlığın gündemine, internet ortamında Satoshi Nakamoto mahlası taşıyan kişi ya da grup tarafından yayımlanan Bitcoin: (A peer to peer electronic cash system) başlığı taşıyan bir makale ile girmiştir. Bu bakımdan Bitcoin aynı zamanda ilk kripto paradır. Bitcoin, gücünü blokzincir teknolojisinden alan ve dijital ortamda var olan sanal para olup, bu özellikleri gereği geleneksel paralardan farklılık göstermektedir. Bitcoinin ve kripto paraların en büyük özelliği merkeziyetsiz olmasıdır. Yani ülkelerin kurum ve kuruluşları tarafından kontrol altında bulunmaması, sevk ve idare edil(e)memesidir.

Kripto para edinmenin birkaç yöntemi bulunmaktadır. Bunlardan bir tanesi de yazımızın konusunu ilgilendiren kripto para borsaları üzerinden alım satım gerçekleştirilmesidir. Kripto paraların henüz ülkemizde yasal tanımı yapılmadığından ve/veya kripto paraları ilgilendiren kanuni bir düzenleme bulunmadığından kripto para borsalarının da henüz yasal tanımı getirilmiş değildir. Kripto para borsaları kişi ya da kurumlar tarafından kurulan dijital platformlardır. Bir nevi internet bankacılığına veya yatırım şirketlerinin kullanmış olduğu web sitelerine benzetilebilir. Aynı zamanda kripto para borsalarının mobil uyguları da mevcut olup, 7/24 işlem yapılabilme özelliğiyle kullanım açısından müşterilerine kolaylıklar sağlamaktadır. Kripto para borsalarının temel faaliyet konusu müşterilerine, kurmuş oldukları web tabanlı platformlar üzerinden kripto para alım satımına aracılık etmektir.

Kripto para borsaları devletlerin merkez bankasıyla ilgisiz platformlar olup, tamamen serbest piyasa ekonomisine göre çalışmaktadır. Her borsa, müşterilerine kripto para alım satımı fırsatı vermek için öncelikle üye olma şartını sunmaktadır. Üyelik için gereken şartlar her bir borsa açısından farklılık arz edebilmektedir.

Kripto para borsalarına genellikle bankalar ve ödeme kuruluşları aracı kılınarak para yatırılmakta ve yatırılan bu para ile kripto para alım satımı yapılmaktadır. Müşteriler sahip oldukları şifreleri aracılığıyla bir borsadan başka bir kripto para borsasına transfer yapabilmektedir. Bu transfer aynı kişiye ait hesaplar arasında olabileceği gibi farklı kişilere ait hesaplar üzerinden de yapılabilmektedir. 

Yabancı ülkede mukim kişi ya da şirketler tarafından kurulan kripto para borsaları olduğu gibi Türkiye’de mukim kripto para borsaları da bulunmaktadır.

Yerli ve yabancı olarak 350’yi aşkın kripto para borsası mevcut olup, yabancı kripto para borsalarına örnek olarak aşağıdakiler verilebilir. Sıralama 24 saatlik(1) işlem hacmine göre belirlenmiştir:

- Binance

- Coinbase Exchange

- FTX

Görüntülenme Sayısı