Yazarlar: Raşit ULUBEY*

                Emre Furkan ULUBEY**

E-Yaklaşım / Aralık 2024 / Sayı: 384

I- GİRİŞ

İlk kez 2016 yılında 6661 sayılı Kanun’un 17. maddesiyle 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na eklenen Geçici 68. maddeyle sigorta prim desteği kapsamına alınan Asgari Ücret Desteği, 2016, 2017 yılında hazineden, izleyen yıllarda ise işsizlik sigortası fonundan karşılanmak üzere her yıl ayrı ayrı yapılan Kanun düzenlemeleriyle halen uygulanmaya devam edilmektedir.

Son iki yılda kamu alt işverenleri tarafından özellikle 2016, 2017 ve 2018 yıllarına ait ihalelerle ilgili olarak ihale sahibi kamu kurumunca hakediş ödemeleri sırasında kendilerinden kesilen asgari ücret desteğinin kendilerine iade edilmesi talebiyle çok sayıda dava açıldığı görülmektedir.

Bu makalemizde, ihale sahibi kamu kurumunca alt işverenlere yapılan hakediş ödemeleri sırasında alt işverenden kesilen asgari ücret desteğinin alt işverenlere iade edilip edilmeyeceği mevzuat ve yargı kararlarıyla birlikte ele alınıp, değerlendirilecektir.

II- KONU

A- 5510 SAYILI KANUNUN GEÇİCİ 68. MADDESİNDEKİ DÜZENLEME

01.01.2016 tarihinden geçerli olmak üzere Resmi Gazete’de yayınlandığı 27.01.2016 tarihinde yürürlüğe giren 6661 sayılı Kanun’un 17. maddesiyle 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na eklenen Geçici 68. maddenin birinci fıkrasıyla;

(1) Bu Kanun’un 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında haklarında uzun vadeli sigorta kolları hükümleri uygulanan sigortalıları çalıştıran işverenlerce;

a) 2015 yılının aynı ayına ilişkin Kuruma verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde prime esas günlük kazancı 85 TL ve altında bildirilen sigortalıların toplam prim ödeme gün sayısını geçmemek üzere, 2016 yılında cari aya ilişkin verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde veya muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinde bildirilen sigortalılara ilişkin toplam prim ödeme gün sayısının,

b) 2016 yılı içinde ilk defa bu Kanun kapsamına alınan işyerlerinden bildirilen sigortalılara ilişkin toplam prim ödeme gün sayısının,

2016 yılı Ocak ila Aralık ayları/dönemleri için günlük 3,33 TL ile çarpımı sonucu bulunacak tutarın, bu işverenlerin Sosyal Güvenlik Kurumuna ödeyecekleri sigorta primlerinden mahsup edileceği ve bu tutarın Hazine’ce karşılanacağı,

Aynı maddenin sekizinci fıkrasıyla;

4734 sayılı Kanun’un 2. maddesinin birinci fıkrasının (a), (b), (c) ve (d) bentlerinde sayılan idareler; [(a) Genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri ile özel bütçeli idareler, il özel idareleri ve belediyeler ile bunlara bağlı; döner sermayeli kuruluşlar, birlikler (meslekî kuruluş şeklinde faaliyet gösterenler ile bunların üst kuruluşları hariç), tüzel kişiler. b) Kamu iktisadi kuruluşları ile iktisadi devlet teşekküllerinden oluşan kamu iktisadi teşebbüsleri. c) Sosyal güvenlik kuruluşları, fonlar, özel kanunlarla veya Cumhurbaşkanlığı Kararnameleriyle kurulmuş ve kendilerine kamu görevi verilmiş tüzel kişiliğe sahip kuruluşlar (meslekî kuruluşlar ve vakıf yüksek öğretim kurumları hariç) ile bağımsız bütçeli kuruluşlar. d) (a), (b) ve (c) bentlerinde belirtilenlerin doğrudan veya dolaylı olarak birlikte ya da ayrı ayrı sermayesinin yarısından fazlasına sahip bulundukları her çeşit kuruluş, müessese, birlik, işletme ve şirketler.)] tarafından ilgili mevzuatı uyarınca yapılan ve sözleşmesinde fiyat farkı ödeneceği öngörülen hizmet alımlarında, ihale dokümanında personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatinin tamamının idarede kullanılmasının öngörüldüğü işçilikler için birinci fıkra uyarınca Hazine tarafından karşılanacak tutarların bu idarelerce işverenlerin hak edişinden kesileceği,

Yine aynı maddenin onuncu fıkrasıyla;

Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Maliye Bakanlığı ve Hazine Müsteşarlığı’nın görüşleri alınmak suretiyle Kurum tarafından belirlenir.

hükmünü içermektedir.

B- 5510 SAYILI KANUNUN GEÇİCİ 71. MADDESİNDEKİ DÜZENLEME

27.01.2017 tarihinden geçerli olmak üzere yürürlüğe giren 6824 sayılı Kanun’un 27. maddesiyle 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa eklenen Geçici 71. maddenin birinci fıkrasıyla;

(1) Bu Kanun’un 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında haklarında uzun vadeli sigorta kolları hükümleri uygulanan sigortalıları çalıştıran işverenlerce;