Yazar: Fahrettin YÜKSEK*

E-Yaklaşım / Haziran 2024 / Sayı: 378

I- GİRİŞ

En sade dil ile belirtilecek olursa, hemen herkesin malumu olduğu üzere genel olarak işverenlerin yanındaki işçisini işin fiilen yapıldığı işyeri adresinde sigortalı göstermesi esastır. Son dönemde devletimizin işletmelere sağladığı teşvik imkanlarının bilhassa işverenlerce suiistimale uğratılması hususu tabiri caizse vaka-i adiyeden olmuştur. Sosyal güvenlik mevzuatında da teşvik uygulamaları yönünden bir çok fırsat işletmelere sunulmuş olup genellikle bu imkanlarla yetinmeyip ekstra imkanlar yaratmak, mevcut imkanları genişletmek gibi kötü niyetli hamlelerle son zamanlarda daha sık karşılaşılmaya başlanmıştır. Makalemizde genel hatlarıyla birden fazla işyeri bulunan işverenlerin sigortalılarını fiilen çalıştıkları adresten ziyade farklı adreste ya da farklı şehirde bulunan işyerlerinden sigortalı beyan etmeleri durumunda karşı karşıya oldukları riskler ve yaptırımlar hususuna değineceğiz.

II- YASAL MEVZUAT VE KONUNUN DEĞERLENDİRİLMESİ

5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunun işyeri, işyerinin bildirilmesi, devri, intikali ve nakli başlığı altında yer alan 11. maddesinde; İşyeri, sigortalı sayılanların maddî olan ve olmayan unsurlar ile birlikte işlerini yaptıkları yerlerdir. İşyerinde üretilen mal veya verilen hizmet ile nitelik yönünden bağlılığı bulunan ve aynı yönetim altında örgütlenen işyerine bağlı yerler, dinlenme, çocuk emzirme, yemek, uyku, yıkanma, muayene ve bakım, beden veya meslek eğitimi yerleri, avlu ve büro gibi diğer eklentiler ile araçlar da işyerinden sayılır. İşveren, örneği Kurumca hazırlanacak işyeri bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı tarihte, Kuruma vermekle yükümlüdür… Şeklinde tanımlamaya yer verilmiştir.

12.05.2010 tarih 27579 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nin işyeri bildirgesi başlığı altında yer alan 27. maddesinde farklı fıkralarda; İşyerinde, 5510 sayılı Kanun’un 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi veya (c) bendi kapsamında sigortalı çalıştıran, sigortalı çalıştırılan bir işyerini devir alan ya da bu nitelikte işyeri kendisine intikal eden işveren, Kanun’un 11. maddesinde belirtilen sürelerde vermekle yükümlü olduğu örneği Ek-6 ve Ek-6/A’da bulunan işyeri bildirgesini Kuruma elektronik ortamda göndermek zorundadır.

Aynı işverenin, birden fazla özel ya da ihale konusu iş alması, işyeri kurması veya devir alması yahut kendisine intikal etmesi hâlinde her işyeri için ayrı işyeri bildirgesi düzenlenir. İşverenin talebi üzerine aynı işverene, aynı iş kolunda olmak üzere işin bitiminden itibaren bir ay içerisinde tekraren verilen veya ihale edilen güvenlik, temizlik, taşıma ve benzeri nitelikteki hizmet alımı işlerinde yeni bir işyeri bildirgesi verilmeksizin söz konusu işlerin yürütüldüğü işyeri dosyası üzerinden işlemler yürütülebilir. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Kurumca belirlenir.