Yazar: Ertuğrul KILIÇ*

E-Yaklaşım / Ağustos 2024 / Sayı: 380

I- GİRİŞ

Bilindiği üzere kahramanca savaşarak 2023 yılı sonu itibariyle enflasyon muhasebesi uygulamasını başarılı bir şekilde meslek mensupları yaptı. Öncelikle bu cefalı meslektaşlarımı kutlarım. Her ne kadar değerleri bilinmese de, meslekler içerisinde kendi alanlarında en uzman kişilerden oluşmaktadır.

Her biri uzunca bir eğitimden geçerek ekonomik, sosyal ve mesleki olarak en geniş donanıma sahiptirler. Enflasyon muhasebesi gibi kapsamlı bir konuyu en kısa zamanda anlayıp, çözümleyerek yasalara uygun bir şekilde anlaşılır ve güncellemiş mali tabloları oluşturmaları takdire şayan olsa gerek.

Ülkemizde inşaat yapım işleri denilince oturup yeniden düşünmek gerekiyor. Bu kadar uygulaması olan ve sürekli değişikliklerle neredeyse muhasebe mesleği içerinde ayrı bir kol, ayrı bir uzmanlık alanı oluşmuş durumda. Vergi boyutu ayrı, SGK boyutu daha da ayrı. Her birinin çok kapsamlı bir külliyatı var.

Konumuz açısından bakıldığında enflasyon düzeltmesinin yapılmasından sonra hesap planında enflasyon düzeltilmesinden kaynaklanan Yıllara Yaygın İnşaat Enflasyon Düzeltme Hesabının 2023 yılında biriken tutarlarının ne yapılacağı sorunu ortaya çıkmaktadır.

Bu konuyu tek düzen muhasebe planı ve VUK çerçevesinde tartışacağım. Ortaya çıkan durum gereği bu hesaplarda oluşan 2023 yılı sonu enflasyon düzeltme farklarının işin bitiminde kapatılmasının gösterilmesini de amaçlamıştır.  

II- ENFLASYON DÜZELTMESİNDEN AMAÇLANAN

Mali tabloların üzerinde uzun yıllar süren enflasyon etkisinin giderilmesi ve enflasyondan kaynaklanan mali tablolar üzerindeki olumsuzlukların giderilmesi amacıyla vergi Usul Kanununda düzenlenen esaslar çerçevesinde bir düzenleme vergi sistemimizde yerini almıştır([1]). Kanun’un uygulanması açısından geçmişten bu tarafa vergi idaresi çok sayıda tebliğ çıkarmıştır([2]). İlk uygulaması 2003 yılı sonu itibariyle yapılan enflasyon düzeltmesi uzunca yılar (18 yıl) uygulanmamış, nihayetinde 213 sayılı Kanun’un Geçici 33. maddesi gereğince 2023 yılı hesap dönemine ilişkin mali tabloların mezkûr madde ve aynı Kanun’un mükerrer 298. maddesinin (A) fıkrası hükümleri çerçevesinde enflasyon düzenlemesine tabi tutulmasına karar verilmiştir.

VUK, 555 sıra numaralı tebliğ ile 2023 yılında yapılacak mali tablo düzeltmelerinin esasları belirlenmiştir. Yasal dayanak kısmında kavramsal çerçeve belirlenerek enflasyon düzelmesindeki kavramların hangi anlamlarda kullanıldığı ve uygulayıcılar açısından nasıl anlaşılması gerektiği konusundaki açıklamalar mutad bir şekilde izah edilmiştir. Mali tabloların düzeltilmesi için kullanılacak endekslerin ise VUK’na göre ÜFE (Üretici Fiyat Endeksi)’nin kullanılması gerektiği kanunda belirlenmiştir.