Yazar: Mustafa ÇOLAK*

E-Yaklaşım / Temmuz 2024 / Sayı: 379

I- GİRİŞ

Artan kamu harcamaları, büyüyen kayıtdışı ekonomi, yaşanan büyük doğal afetler ve yetersiz kalan kamu gelirleri, bir yandan kamu finansmanında rasyonel politika ve tedbirlerin uygulanmasına zemin hazırlanmış, diğer yanda vergi kapasitesinin artırılmasına yönelik çalışmaları da hızlandırmıştır.

Vergi harcamaları olarak adlandırılan, vazgeçilen kamu gelirleri içinde önemli bir yer tutan muafiyet ve istisnaların daraltılması bu bağlamda gündemde yer tutan temel konu başlıklarından birini oluşturmaktadır.

Özellikle gayrimenkul alım-satım işlemlerinde uygulanan tapu harcının gelinen ekonomik koşullarda şişen varlık fiyatları nedeniyle ciddi bir maliyet unsuru haline geldiğini baştan tespit etmek gerekir. Doğal olarak yüksek oranlar, vergiden kaçınmaya yönelik taraflarca farklı yöntemleri tetiklemektedir.

Olayın diğer boyutu ile konut olarak edinilen taşınmazlar açısından vergilendirme aşmasında uygulanan gelir istisnasının tamamen kaldırılması ile götürü gider uygulamasının daraltılması da ayrıca tartışılmaktadır.

Bu yazımızda tapu harcı ve konut kira gelirleri açısından istisnanın kaldırılmasına yönelik olası senaryoların değerlendirilmesi ve çözüm önerileri ele alınacaktır.

II- TAPU HARCINDA DEĞER KARMAŞASI

Modern vergilendirme sistemlerinde çok kazanandan çok vergi alınması, istisna ve muafiyetlerin azaltılması ve efektif uygulanması, kişisel gelirin tam kavranarak artan oranlı vergileme rejimi ile adil ve sürdürülebilir bir vergi anlayışının yerleştirilmesi, doğrudan vergiler oranının kamu gelirleri içindeki payının artırılması gibi temel başlıkları sıralamak mümkündür.

Ekonomik gelişmelere bağlı olarak sosyal tabakaların gelirden aldıkları paylar arasındaki açılan farklar, nispeten küçük ve orta ölçekli mükellef grubunun daralma dönemlerinde ayakta kalma ve işletmelerini devam ettirme kaygıları içinde, vergi olgusunun önemi arka sıralara doğru gerileme eğilimi göstermektedir. Bu eğilime karşın bazı kesimler ise gelirlerini artırmakta ve ekonomiden aldıkları pay yükselmektedir.