Yazar: Ufuk ÜNLÜ*

E-Yaklaşım / Aralık 2024 / Sayı: 384

I- GİRİŞ

Halka arasında Holding olarak bilinen şirketler topluluğu, bir ticaret şirketi ile buna doğrudan ve dolaylı olarak bağlı bulunan en az iki ticaret şirketinden meydana gelmektedir. Şirketler topluluğunda “hâkimiyet” ve “bağlılık” kavramları ön plandadır. Yasal olarak 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 195 ila 210. maddeleri arasında düzenlenmiştir. Söz konusu düzenlemeler kurumsal yönetim ilkelerinin bir yansıması olarak anılan Kanuna eklenmiştir. Şirketler topluluğu içerisinde yer alan bağlı şirketler arasındaki ticari işlemlerin önem arzeden, gerek ticari gerekse vergisel sonuçları olmaktadır. Ayrıca şirketler topluluğu içerisinde yer alan grup şirketleri arasında yoğun ticari işlemler yaşanmakta ve özellikle borçlanma, teminat gösterme, finansman kaynağı yaratma gibi konularda grup şirketlerince, şirketler topluluğuna ilişkin düzenlemelerin sağladığı avantajlardan yararlanılmaktadır.

II- GRUP ŞİRKETİNİN YURT DIŞI HİZMETLERİNDE ÇALIŞACAK PERSONELİNİN TEMİNİ VE YAPILAN ÜCRET ÖDEMELERİNİN VERGİLENDİRİLMESİ

193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun;

. “Ücretin tarifi” başlıklı 61. maddesinde, “Ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir.

 Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı (Mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmez…”,

. “Vergi tevkifatı” başlıklı 94. maddesinde; “Kamu idare ve müesseseleri, iktisadî kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadî işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya ziraî işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler aşağıdaki bentlerde sayılan ödemeleri (avans olarak ödenenler dahil) nakden veya hesaben yaptıkları sırada, istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya mecburdurlar.

1. Hizmet erbabına ödenen ücretler ile 61. maddede yazılı olup ücret sayılan ödemelerden (istisnadan faydalananlar hariç), 103 ve 104. maddelere göre,

…

… vergi tevkifatı yapılır.

…”

hükümlerine yer verilmiştir.

Öte yandan, aynı Kanun’un 23. maddesinde gelir vergisinden istisna olan ücretlere yer verilmiş olup bu maddenin birinci fıkrasına 03.11.2022 tarihli ve 7420 sayılı Kanun’un 2. maddesi ile eklenen (19) numaralı bendinde, yurt dışında yapılan inşaat, onarım, montaj işleri ile teknik hizmetlerde çalışan hizmet erbabına, fiilen yurt dışındaki çalışmaları karşılığı işverenin yurt dışı kazançlarından karşılanarak yapılan ücret ödemelerinin gelir vergisinden istisna olduğu belirtilmiştir.

Konu ile ilgili olarak yayımlanan 322 seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği’nin “Yurt Dışı İnşaat, Onarım, Montaj İşleri ile Teknik Hizmetlerde Çalışan Hizmet Erbabına Yapılan Ücret Ödemelerinde İstisna” başlıklı üçüncü bölümünün “İstisnanın kapsamı, yararlanma şartları ve uygulaması” başlıklı 6. maddesinde;

“(1) 193 sayılı Kanun’un 23. maddesinin birinci fıkrasına 7420 sayılı Kanun’un 2. maddesiyle eklenen (19) numaralı bentle, yurt dışında yapılan inşaat, onarım, montaj işleriyle teknik hizmetlerde çalışan hizmet erbabına, fiilen yurt dışındaki çalışmaları karşılığı işverenin yurt dışı kazançlarından karşılanarak 01.12.2022 tarihinden itibaren (bu tarih dahil) yapılan ücret ödemeleri gelir vergisinden istisna edilmiştir.

(2) Hizmet erbabına yapılan ücret ödemelerinin gelir vergisinden istisna edilebilmesi için;

a) Hizmet erbabının, yurt dışında yapılan inşaat, onarım, montaj işleri ile teknik hizmetlerde çalışması,

b) Hizmetin hizmet erbabınca fiilen yurt dışında verilmesi,

c) Hizmet erbabına yapılacak ödemenin yurt dışı kazançlardan karşılanması,