Yazar: Sevgi ÜVEDİ*

E-Yaklaşım / Eylül 2024 / Sayı: 381

I- GİRİŞ

4447 sayılı Kanun’un Geçici 10. maddesi ile genç, kadın ve mesleki belge sahibi olanların istihdamına yönelik özel sektör işverenlerinin 01.03.2011 ila 31.12.2025 tarihleri arasında işe aldıkları sigortalılar için sigorta primine esas kazançları üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren hissesinin tamamının İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanmasına imkan sağlanmıştır.

Bu makalemizde, genç, kadın ve mesleki belge sahibi olanların istihdamına yönelik özel sektör işverenlerince çalıştırılan sigortalılar için hangi şartlarla teşvik verildiği üzerinde durularak ustalık ve kalfalık belgesi olanlar için destekten yararlanılıp yararlanılmayacağı hakkında bilgi verilecektir.

II- İŞVERENLERİN TEŞVİKTEN YARARLANMA ŞARTLARI

25.02.2011 tarihli ve 27857 Mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 6111 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ve Diğer Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile; 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 81. maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinde öngörülen beş puanlık prim desteğinden, 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’nun Geçici 7. ve Geçici 9. maddelerinde öngörülen işveren hissesi sigorta prim desteklerinden, yararlanılmasına ilişkin esaslarda bazı değişiklikler yapılmış, ayrıca, 4447 sayılı Kanuna, yeni bir sigorta primi işveren hissesi desteğinin yer aldığı Geçici 10. madde eklenmiştir([1]).

4447 sayılı Kanun’un Geçici 10. maddesinde yer alan işveren hissesi sigorta prim desteğinden yararlanılabilmesi için, sigortalının 01.03.2011 ila 31.12.2015 tarihleri arasında işe alınmış olması gerekmektedir.

Diğer taraftan, 4447 sayılı Kanun’un Geçici 10. maddesinde öngörülen sigorta primi işveren hissesi desteğinden yararlanılabilmesi için sigortalıların 18 yaşından da büyük olması gerekmektedir. Dolayısıyla yaşı, 18 yıl 00 ay 00 gün (dahil) ve üzerinde olan sigortalılardan dolayı maddede aranılan diğer şartların da sağlanmış olması kaydıyla sigorta primi işveren hissesi desteğinden yararlanılması mümkün olacaktır.

01.03.2011 ila 31.12.2015 tarihleri arasında işe alınmış olan sigortalıların işe alındığı tarih itibariyle 18 yaşından küçük olması halinde ise, sigorta primi işveren hissesi desteğinden maddede öngörülen diğer şartların da sağlanmış olması kaydıyla 18 yaşını doldurdukları tarihten başlanılarak yararlanılabilecektir.

01.03.2011 ila 31.12.2015 tarihleri arasında işe alınan sigortalılardan dolayı 4447 sayılı Kanun’un Geçici 10. maddesinde öngörülen destekten yararlanılabilmesi için, sigortalının işe alındığı tarihten önceki altı aylık dönemde, gerek işe alındığı işyerinden, gerekse farklı bir işyerinden Kuruma verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı olmaması gerekmektedir.

Yine, 5510 sayılı Kanun’un 4. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamındaki sigortalılığı sona ermeden veya sona erdikten sonra hizmet akdine istinaden çalışmaya başlayan sigortalıların, işe alındığı tarihten önceki altı aylık dönemde Kuruma verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı olmaması halinde, anılan Kanun’un 4. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamındaki sigortalılığı 4447 sayılı Kanun’un Geçici 10. maddesinde öngörülen destekten yararlanılmasına engel teşkil etmemektedir.

Sigortalının fiilen çalışması 4447 sayılı Kanun’un Geçici 10. maddesinde öngörülen sigorta primi işveren hissesi desteğinden, kapsama giren sigortalıların fiilen çalıştıkları süreler zarfındaki hak ettikleri ücretlerinden dolayı yararlanılabilecektir. Diğer taraftan, 4857 sayılı İş Kanunu uyarınca hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil günleri ile yıllık ücretli izinli olunan süreler gibi sigortalılara fiilen çalışılmış gibi ücreti ödenen süreler zarfında hak kazanılan ücretlerden dolayı da 4447 sayılı Kanun’un Geçici 10. maddesinde öngörülen sigorta primi desteğinden yararlanılması mümkün bulunmaktadır.

Buna karşın, 4857 sayılı Kanunda çalışmış süreler gibi değerlendirilerek ücreti ödenen süreler haricindeki fiilen çalışılmayan (örneğin sigortalıların istirahatlı oldukları) sürelere ilişkin işverenlerce ücret ödenmesi halinde bu ücretlerden dolayı anılan maddede öngörülen sigorta prim desteğinden yararlanılması mümkün bulunmamaktadır.

İşyerinin özel sektör işverenlerine ait olması 4447 sayılı Kanun’un Geçici 10. maddesinde öngörülen sigorta primi işveren hissesi desteğinden, ihale konusu işyerleri hariç olmak üzere, özel sektör işverenlerine ait işyerlerinde çalışan sigortalılardan dolayı yararlanılabilecektir.

Genel bütçeye dahil daireler, katma bütçeli idareler, döner sermayeler, fonlar, belediyeler, il özel idareleri, belediyeler ve il özel idareleri tarafından kurulan birlik ve işletmeler, sosyal güvenlik kurumları, bütçeden yardım alan kuruluşlar ile özel kanunla kurulmuş diğer kamu kurum, kurul, üst kurul ve kuruluşları, kamu iktisadi teşebbüsleri ve bunların bağlı ortaklıkları ile müessese ve işletmelerinde ve sermayesinin % 50’sinden fazlası kamuya ait olan diğer ortaklıklara ait işyerlerinde çalıştırılan sigortalılardan dolayı, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamındaki alım ve yapım işleri, 4734 sayılı Kanundan istisna olan alım ve yapım işleri ile uluslararası anlaşma hükümlerine istinaden yapılan alım ve yapım işlerinde/işyerlerinde çalıştırılan sigortalılardan dolayı, yararlanılması mümkün bulunmamaktadır.