Yazar: Arif TEMİR*

E-Yaklaşım / Aralık 2024 / Sayı: 384

I- GİRİŞ

Engellilerin çalışma hayatına kazandırılması için engellilerin istihdamına yönelik çeşitli teşvik uygulamaları getirilmiştir. Engellilerin İstihdamına yönelik düzenlemeler 4857 sayılı İş Kanunu ve Yurt İçinde İşe Yerleştirme Yönetmeliği’nde yapılmıştır. 4857 sayılı İş Kanunu’nun 30. maddesinde engellilerin istihdamına yönelik teşvik uygulamasının usul ve esasları düzenlenmiştir.

Bu yazımızda; 4857 sayılı İş Kanunu’nun kapsamında engellilerin istihdamına yönelik teşvik uygulamasının usul ve esasları açıklamaya çalışacağız.

II- ENGELLİ ÇALIŞTIRMA TEŞVİKİ

A- ENGELLİLERİN İŞKURA KAYDI

Tüm vücut fonksiyon kayıplarının en az % 40’ından yoksun olduklarını, yetkili sağlık kuruluşlarından alacakları engelli sağlık kurulu raporu ile belgeleyenler “engelli” statüsünde kayıt yaptırabilir.
Meslekte çalışma güç kaybı oranı vb. oranlar dikkate alınmamakta olup tüm vücut fonksiyon kaybı oranına bakılmaktadır. Engelli sağlık raporunda çalışamaz ifadesi yer alıyorsa kişinin engelli kaydı kurumca yapılmamaktadır([1]).

B- ENGELLİ TEŞVİKİNDE YARARLANMA ŞARTLARI

4857 sayılı iş Kanunu’nun 30. maddesi kapsamında engelli teşvikinden yararlanabilmek için;

. İşveren hissesine ait primlerin Hazinece karşılanabilmesi için işverenlerin çalıştırdıkları sigortalılarla ilgili olarak 5510 sayılı Kanun uyarınca aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal süresi içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumu’na verilmesi,

. Sigortalıların tamamına ait sigorta primlerinin sigortalı hissesine isabet eden tutarı ile Hazine’ce karşılanmayan işveren hissesine ait tutarın ödenmiş olması,

gerekmektedir.

C- ENGELLİ TEŞVİKİ

Prime esas kazanç alt sınırı(asgari ücret) üzerinden hesaplanan sigorta primine ait işveren hisselerinin tamamı, kontenjan fazlası engelli çalıştıran, yükümlü olmadıkları halde engelli çalıştıran işverenlerin bu şekilde çalıştırdıkları her bir engelli için prime esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan sigorta primine ait işveren hisselerinin tamamı Hazine’ce karşılanır.

Sosyal güvenlik destek primine tabi çalışan, topluluk sigortasına tabi çalışan, yurtdışında çalışan sigortalılar ile aday çırak, çırak ve öğrencilerden dolayı bu teşvikten yararlanılamıyor.

Engelli işçi teşvikinden işçi çalıştıran bütün işyerleri faydalanabiliyor. Bu teşvikten faydalanabilmek için 50 işçi çalıştırma zorunluluğu bulunmuyor.

Örnek: Bakkal Mehmet Amca, bakkalında asgari ücret (20.002,50 TL) üzerinden bir engelli çalıştırırsa, işveren olarak kendi hissesine düşen sigorta primlerinin tamamını Hazine karşılayacak. Engellileri çalıştıran işverenlerin bu haktan yararlanabilmeleri için engellilerin en az % 40 oranında engelli olduklarını gösterir sağlık kurulu raporu almaları gerekiyor.

D- İŞVERENLERCE PRİMLERİN GEÇ ÖDENMESİ

İşveren tarafından ödenmesi gereken primlerin geç ödenmesi halinde, Hazinece Sosyal Güvenlik Kurumu’na yapılacak ödemenin gecikmesinden kaynaklanan gecikme zammı, işverenden tahsil edilir.