Yazar: Haldun DARICI*

E-Yaklaşım / Temmuz 2024 / Sayı: 379

I- GİRİŞ

Geçtiğimiz son iki yılda, merkezi yönetim bütçe kanunlarına ilaveten yıl içerisinde ek ödenek kanunlarının veya bir başka ifadeyle ek bütçelerin çıkarıldığı görülmüştür. Oysa 2000’li yıllarda, en son olarak 2001 yılında ek ödenek kanununun çıkarılmış olduğu ve uzun süre ek ödenek kanunlarına müracaat edilmemiş olduğu gözlenmektedir.

Sözü edilen ek ödenek kanunlarından, 2022 yılında çıkarılan 7414 sayılı kanunla genel ve özel bütçeli idarelerin bütçe tertiplerine toplam 1.080,5 milyar TL, geçtiğimiz yılda ise çıkarılan 7457 sayılı kanunlada 1.119,5 milyar TL eklenmiştir. Aynı yıllardaki genel bütçelerin gelir tahminlerinde de eklenen ödenekler seviyesinde artışlar yapıldığı görülmüştür.

Belirtilen hususlar, 2000’li yıllarda uzun süre ek ödenek kanunlarının çıkarılmamış olduğunu ancak son iki yılda ek bütçelerin yapılarak bütçe ödenekleri ve gelirlerin aynı seviyelerde artırılmış olduğunu göstermektedir. Ek bütçelerde eklenen ödenekler kadar gelir karşılıklarının da öngörülmüş olması, ek bütçelerin aynı zamanda hem ek ödenek, hem de ek gelir/ek vergi anlamına geldiğini göstermektedir.

Konuyla ilgili gelişmelerde yanıtı aranacak soru, son iki yılda niçin ek bütçe yapılmak zorunda kalındığı, bir başka ifadeyle bütçelerin ödenek ihtiyacının niçin doğmuş olduğudur. Sorunun yanıtı önemlidir, zira 2000’li yıllarda yirmi yıldan fazla sürede ek bütçeye gidilmediği halde son iki yılda ek bütçelerin yapılmış olduğu görülmektedir.

Çalışmada söz konusu ek bütçe büyüklüklerine de değinilerek bütçelerin niçin ek ödenek istediği sorusuna yanıt aranacaktır. Bu çerçevede çalışmada sırasıyla ek bütçe çıkarılması, ek ödenek kanunlarıyla ilgili gelişmeler ve bu kanunlara niçin ihtiyaç duyulduğu inceleme konusu yapılarak değerlendirmelerde bulunulacaktır([1]).