Yazar: Kemal AKYOL*

E-Yaklaşım / Mart 2024 / Sayı: 375

I- GİRİŞ

Asgari Ücret Tespit Komisyonu tarafından tespit edilen 01.01.2024-31.12.2024 döneminde çalışanlar için günlük asgari ücret 666,75 TL, aylık asgari ücret ise 20.002,50-TL (Brüt) olarak belirlenmiştir([1]). İşverenin işgücü maliyetlerinde oluşan artışı hafifletmek ve istihdamı artırmak amacıyla kanun koyucu 2016 yılında başlanılan asgari ücret desteği uygulamasına daha önceki kanuni düzenlemelerde olduğu gibi 7495 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun([2]) ile 01.07.2023-31.12.2023 dönemini kapsayacak şekilde uygulamaya devam edilmiştir. Söz konusu Kanun’un 4. maddesiyle 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na([3]) Geçici 101. madde eklenmiştir. Bu itibarla yazımızda asgari ücret desteği uygulamasına yer verilmiştir.

II- ASGARİ ÜCRET DESTEĞİNDEN FAYDALANMA ŞARTLARI

5510 sayılı Kanun’un 4/a (SSK) kapsamında haklarında uzun vadeli sigorta kolları hükümleri uygulanan sigortalıları çalıştıran özel sektör işverenlerinin yanı sıra 5018 sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanunu’na ekli (I) sayılı cetvelde sayılan Kamu idareleri dışındaki diğer Kamu idarelerinde 5510 sayılı Kanun’un 4/a sigortalısı olarak bildirilen sigortalılar içinde uygulanmaktadır. Haklarında kısa vadeli sigorta kolları uygulanan sigortalılar yönünden asgari ücret desteğinden yararlanma söz konusu olmayacaktır.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 2. maddesinin birinci fıkrasının; (a) bendindeki; Genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri ile özel bütçeli idareler, il özel idareleri ve belediyeler ile bunlara bağlı; döner sermayeli kuruluşlar, birlikler (meslekî kuruluş şeklinde faaliyet gösterenler ile bunların üst kuruluşları hariç), tüzel kişiler. (b) bendindeki; Kamu iktisadi kuruluşları ile iktisadi devlet teşekküllerinden oluşan kamu iktisadi teşebbüsleri. (c) bendindeki; Sosyal güvenlik kuruluşları, fonlar, özel kanunlarla kurulmuş ve kendilerine kamu görevi verilmiş tüzel kişiliğe sahip kuruluşlar (meslekî kuruluşlar ve vakıf yüksek öğretim kurumları hariç) ile bağımsız bütçeli kuruluşlar. 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 2. maddesinin birinci fıkrasının; (d) bendindeki; (a), (b) ve (c) bentlerinde belirtilenlerin doğrudan veya dolaylı olarak birlikte ya da ayrı ayrı sermayesinin yarısından fazlasına sahip bulundukları her çeşit kuruluş, müessese, birlik, işletme ve şirketler tarafından ihale mevzuatı uyarınca yapılan ve sözleşmesinde fiyat farkı ödeneceği öngörülen hizmet alımlarında; İhale dokümanında personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma süresinin tamamının idarede kullanılmasının öngörüldüğü işçilikler için uygulanacak asgari ücret desteği idarelerce işverenlerin hak edişlerinden kesilecektir.

Ancak işverenler aşağıdaki hususlara dikkat etmesi gerekmektedir. Aksi halde teşvikten muvazaalı olarak yararlandığı tespit edilen işverenlerden, bu teşvik tutarları gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte geri alınmaktadır.

. 2024 yılına ait Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamelerinin yasal süre içerisinde Kuruma verilmeli,

. 2023/Ocak-Aralık dönemi en az işçi bildirdiği aydaki uzun vadeli sigorta kollarına tabi çalışan sayısının 2024 yılında bildirilecek olan sigortalı sayısının altına düşmemesi gerekmekte,

. Primler yasal süre içerisinde ödenmeli (yapılandırılmış / taksitlendirilmiş borçlar hariç)

. Kayıt dışı sigortalı çalıştırılmaması,

. Sahte sigortalı bildiriminde bulunulmaması,

. 2024 yılı için çalıştırdığı kişilerin sigorta primine esas kazançlarını tam olarak bildirilmesi

veya ilgili ayda 2024 yılına ait aylık brüt asgari ücretin onda birini (2.000,25 TL) geçmeyecek tutarda eksik prime esas kazanç bildirimi yapıldığının tespiti durumunda SGK tarafından yapılacak ihtar üzerine on beş günlük süre içinde söz konusu eksikliği giderilmesi,

. Asıl işveren, alt işverenlerinin bildirimlerinden, alt işverenler ise hem asıl işveren hem de diğer alt işverenin bildirimlerinden etkilenmeksizin her bir işveren için müstakil hesaplama yapılacaktır. Asıl işverenin müteselsilen sorumluluğu bulunduğundan alt işverenin borcunun olması veya kayıt dışı çalıştırdığı tespit edilmesi halinde hem alt işveren hem de asıl işveren asgari ücret desteğinden yararlanamayacaktır. Ancak asıl işverende yukarıdaki durumlar söz konusu olması halinde alt işveren söz konusu destekten yararlanmaya devam edecektir.

III- UYGULANACAK OLAN DESTEK MİKTARI

Uygulamadan şartları tutan işverenler söz konusu teşvikten herhangi bir müracaat yapmaksızın faydalandırılacaklardır.

2024 yılı 01.01.2024-31.12.2024 dönemi için günlük destek tutarı 23,33 TL olup, işverenlerin Kuruma ödeyecekleri sigorta primlerinden mahsup edilmektedir.

Ancak sigorta primlerinin devlet tarafından karşılandığı durumlarda, bu teşviklerin sonrası kalan prim borcu tutarı, asgari ücret desteği tutarından daha düşükse, sadece bu borç kısmı mahsup işleminde söz konusu olur.

İşyerlerinin sigortalı çalıştırmaya başladığı tarih itibariyle teşvikten faydalanma imkânları…