Yazar: Mustafa İTİŞKEN*

E-Yaklaşım / Nisan 2024 / Sayı: 376

I- GİRİŞ

Son yıllarda, hemen hemen her yıl olduğu gibi, istihdamın artırılmasına veya en azından eksilmemesine destek olmak amacıyla çalıştırılan kişilerin sigorta primlerinin daha kolay ödenebilmesini teminen işverenlere Devlet tarafından belli oranlarda asgari ücret desteği verilmekte olup çeşitli Devlet destek ve teşvikleri uygulanmaktadır. Bu sigorta prim destek ve teşviklerinin en önemlilerinden ve en geniş kapsamda uygulananlardan birisi de, asgari ücret desteğidir.

Bu bağlamda 2024 yılı için uygulamaya konulan asgari ücret desteği de; 25.01.2024 tarihli ve 7495 sayılı “İşsizlik Sigortası Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”un([1]) 6. maddesi ile 31.05.2006 tarihli ve 5510 sayılı Kanuna([2]) 101. madde olarak geçici (G.) bir madde eklenmek suretiyle uygulamaya konulmuş bulunmaktadır.

Kanun metninin, oldukça uzun ve ağır tabir edilen bir dil ile yazılmış olması (kanun dili), ve çoğunlukla genel ifadelerden oluşması nedenleri ile uygulamanın nispeten sadeleştirilerek, daha kolay anlaşılır şekilde eleştiri, değerlendirme ve önerilerimizle birlikte ilgili taraflarla paylaşılmasında yarar bulunduğu düşünülmektedir.

II- AÇIKLAMA, KAPSAM VE DESTEKTEN YARARLANMA ŞARTLARI

A- GENEL KAPSAM

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun (5510 sk.) G. 101. maddesi uyarınca;

. 5510 sk. Kanun’un 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında (4/a) olan ve haklarında uzun vadeli sigorta kolları sigorta (UVSK) hükümleri uygulanan özel sektör işyerleri işverenleri ile

. 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’na([3]) ekli (I), (II), (III) ve (IV) sayılı cetvellerde sayılan kamu idarelerine ait kadro ve pozisyonlarda (4/a) kapsamında çalışan ve haklarında UVSK hükümleri uygulanan sigortalıları çalıştıran işverenler hariç olmak üzere diğer kamu işyeri işverenlerinin, başka bir ifade ile bildirimleri 1, 4, 5, 6, 13, 14, 20, 24, 28, 29, 30, 31, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 47, 51, 52, 53, 54, 55, 90, 91ve 92 No.lu belge türlerinden yapılan sigortalılar için işverenlerince,

. SGK’na belge beyanname vermemekle beraber 5510 sayılı Kanun’un “Ev Hizmetlerinde Çalışanların Sigortalılığı Ve Konut Kapıcılığı” başlıklı Ek 9. maddesinin birinci fıkrası kapsamındaki, UVSK’na tabi olan sigortalıları çalıştıran işverenlerin, destek hükümlerinden yararlanmaları mümkün bulunmaktadır.

Diğer taraftan, işyeri tescili mahiyet kodu (1) ve (3) olan işyerleri ile 5018 sayılı Kanun’un yukarıda belirtilen eklerinde belirtilen kamu idareleri niteliğinde olmakla birlikte mahiyet kodu (2) olan işyerleri işverenleri ile bildirimleri UVSK tabi olarak yapılmayan sigortalıların işverenlerinin destekten yararlanmaları mümkün bulunmamaktadır.

B- DESTEKTEN YARARLANILACAK PRİM ÖDEME GÜN SAYISININ HESAPLANMASI

1- 01.01.2024 Tarihinden Önce Tescil Edilmiş Olan İşyerleri İçin

2023 yılının esas alınacak ayına mahsus olmak üzere, yasal süresi içinde veya dışında verilen veya re’sen düzenlenen asıl veya ek Aylık prim ve hizmet belgeleri veya Muhtasar ve prim hizmet beyannamelerindeki (APHB/MPHB) prim ödeme gün sayısından, iptal nitelikteki belge/beyannamelerdeki gün sayısı düşülmek suretiyle günlük sigorta primine esas kazançları (SPEK/PEK) 671 TL ve altında bildirimde bulunulan sigortalıların toplam prim ödeme gün sayısı (PÖGS) hesaplanmakta olup, 01.03.2024 tarihinden sonra işleme alınan, 2023 yılının ilgili ayına ilişkin olarak kuruma verilen asıl, ek, veya iptal nitelikteki gün sayıları ve prime esas kazanç tutarları dikkate alınmamaktadır.

İşyeri tescilleri 2023 yılından önce yapılmış olmakla birlikte, 2023 yılında hiç bildirimde bulunmayan veya 2023 yılının en son bildirim yaptığı aydan sonra, yıl sonuna kadar bildirimde bulunmayan işyeri işverenleri tarafından çalıştırılan sigortalıların PÖGSları 2024 yılında tescil edilen işyerleri gibi değerlendirilmek suretiyle hesaplanmaktadır.

2023 yılının aynı ayında veya müteakip aylarında bildirimde bulunulmaması veya (0) gün (0) kazanç olarak bildirimde bulunulması veya UVSK kapsamı dışındaki sigortalılara ilişkin bildirimde bulunulması hallerinde bu ayı takip eden ilk bildirim yapılmış olan aya ait APHB/MPHB’ deki PÖGS esas alınmakta olup, takip eden aylarda bu işyerlerinin bildirim yapılmayan aylarla ilgili PÖGSları da 2024 yılında tescil edilen işyerleri ile aynı işleme tabi tutularak hesaplanmaktadır.

2- Linyit Ve Taş Kömürü Çıkartılan İşyerleri Tarafından Yer Altında Çalışan Sigortalılar İçin Yapılan Bildirimler

Bilindiği gibi, 04.06.1985 tarihli 3213 sayılı Maden Kanun’un([4]) 9. maddesi uyarınca; “Linyit” ve “Taşkömürü” çıkarılan işyerlerinde, yer altında çalışan işçilere ödenecek ücret tutarı 4857 sayılı Kanun’un([5]) 39. maddesi uyarınca belirlenen asgari ücretin iki katından az olamamaktadır.

Bu işyerlerinden bildirimleri yapılan sigortalılar için PÖGS hesaplanırken 2023 yılının aynı ayında, 0510 (Taş kömürü madenciliği), 0520 (Linyit madenciliği) işkolu kodlarından 4, 5, 35,36 ve 55 No.lu belge türlerinden bildirilen, günlük SPEKları 1.789 TL ve altında olan sigortalıların toplam PÖGS’na % 50 ilave edilerek bulunan PÖGS’nın toplamını geçmemek (küsuratlı çıkması halinde küsurat dikkate alınmamak üzere) kaydıyla bildirilen PÖGS esas alınma…

Yazının Tamamı İçin Abone Olun