Yazar: Arif TEMİR*

E-Yaklaşım / Temmuz 2023 / Sayı: 367

I- GİRİŞ

Çalışma hayatında işçilerin iş sözleşmeleri kendileri veya işverenleri tarafından feshedilebilmektedir. Belirsiz süreli iş sözleşmelerinin ihbar süresi verilerek feshedilmesi durumunda ihbar süresi içerisinde işçiye iş araması için izin verilmektedir.  Verilen bu izne de yeni iş arama izni denilmektedir. Yeni iş arama izni işçilerin ihbar süresi sonunda eski işinden ayrılmasıyla birlikte yeni bir işe kısa sürede başlamasının sağlanması ve işçilerin geçici bir süre de olsa çalışma hayatının dışında kalarak mağdur olmalarını önlemek amacıyla getirilmiştir. İşçi,  iş arama iznini ücretinden bir kesinti olmadan kullanır.

Bu yazımızda; yeni iş arama izninin  usul ve esasları ile uygulanmasını açıklanmaya çalışacağız.

II- YENİ İŞ ARAMA İZNİ

A- İŞ SÖZLEŞMESİNİN ŞEKLİ

Yeni iş arama izni kural olarak belirsiz süreli iş sözleşmelerinin ihbar (bildirim) süresi verilerek sona erdirilmesinde ihbar süresi içerisinde kullanılması için getirilmiştir. İhbar süresi işçi tarafından işverene veya işveren tarafından işçiye verilebilir. Uygulamada işçinin işverene ihbar süresi vererek iş sözleşmesini sona erdirdiği durumlarda yeni iş arama izni kullanamayacağı şeklinde yanlış bir yorum vardır.

Belirli süreli iş sözleşmelerinde süre bitiminden önce bir ihbar öneli öngörülmüşse iş sözleşmesi belirli süreli de olsa ihbar süresi içerisinde yeni iş arama izni kullanmak mümkündür. Örneğin X işveren ile Y işçisi süresi iki yıl olan belirli süreli iş sözleşmesi yapmıştır. İş sözleşmesinin içeriğinde taraflar bir ay önceden haber vermek koşuluyla bu sözleşmeyi her zaman feshedebilirler hükmü bulunmaktadır. Bu durumda iş sözleşmesinin feshinde işçi Y öngörülen bir aylık süre içerisinde yeni iş arama iznini kullanabilir.

Süreksiz işlerde, yani süresi bir aydan az olan işlerde İş Yasası’nın 17 ve 27. maddesi uygulanmadığından bu tür işlerde yeni  iş arama izni konusunda İş Kanunu değil Borçlar Yasası hükümleri uygulanır.

İş sözleşmesinin ihbar süresi verilmeden sona erdirilmesi durumunda yeni iş arama izni verilmez. Burada iş sözleşmesinin işçi veya işveren tarafından feshedilmesinin bir önemi yoktur([1]).

B- İZİN SÜRESİ VE KULLANIMI

4857 sayılı İş Kanunu’nun 17. maddesinde öngörülen bildirim süreleri içinde işveren, aynı Yasa’nın 27. maddesi gereğince işçiye yeni bir iş bulması için gerekli olan iş arama iznini iş saatleri içinde ve ücret kesintisi yapmadan vermek zorundadır. İş arama izninin süresi günde iki saatten az olamaz ve işçi isterse iş arama izin saatlerini birleştirerek toplu kullanabilir. Ancak iş a…