Yazar: Levent BAŞAK*

E-Yaklaşım / Haziran 2023 / Sayı: 366

I- GİRİŞ

Türkiye’de yurt dışında yerleşik yabancı şirketler tarafından açılacak olan irtibat bürolarının (ofislerinin) hukukî statüsü 4875 sayılı “Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu”([1]) ile belirlenmiştir. Ayrıca irtibat bürolarının Türkiye’deki faaliyetleri ile ilgili olarak “Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu Uygulama Yönetmeliği”nde([2]) özel bir düzenleme yapılmıştır.

İrtibat büroları ile ilgili temel düzenleme, 4875 sayılı Kanun’un 3. maddesinin (h) bendinde yapılmıştır. Bu bentte, irtibat bürolarının Türkiye’deki faaliyetleri ve kuruluş şartları düzenlenmiştir. Mezkûr Yönetmelikte ise irtibat bürolarının Türkiye’de faaliyette bulunabileceği alanlar ana hatları ile belirlenmiştir.

İrtibat büroları yabancı şirketlerin Türkiye’de faaliyet göstermek istediklerinde başvurabileceği ilk örgütlenme modelidir. Yabancı şirketlerin Türkiye ile olan ilişkilerinde güven esasına dayalı bir ilişki temin etmek açısından irtibat büroları müessesesi yabancı sermaye mevzuatındaki en önemli kurumlardan bir tanesidir. Bu nedenledir ki bu kurum yabancı sermaye mevzuatında özel olarak düzenlenmiştir.

Her ne kadar mezkûr Kanun ve Yönetmelikte irtibat bürolarının Türkiye’de faaliyet gösterebileceği alanlar özel olarak belirtilmişse de uygulamada irtibat bürolarının Türkiye’deki faaliyetleri noktasında sorunlarla karşılaşılmaktadır. Bu sorunlar, irtibat bürolarının Türkiye’de gelir getirici bir faaliyette bulunup bulunamayacağı noktasında odaklanmaktadır.

Günümüz teknoloji ve internet çağı olduğundan yurt dışında yerleşik yabancı şirketler Türkiye’de teknoloji alanında yatırım yapmak istemekte ve bunun için Türkiye’deki yatırım ortamının yakından tanınması açısından Türkiye’de irtibat bürosu şeklinde örgütlenmenin mümkün olup olamayacağı noktasında tereddütler yaşamaktadır.

Uygulamada karşılaşılan bu tereddütleri ortadan kaldırmak amacıyla tarafımıza bu konuda yöneltilen sorulara cevap vermek adına bu makalemizde öncelikle, yabancı şirketlerin Türkiye’deki irtibat bürolarının hukukî statüsü üzerinde kısaca durulacak ve yabancı şirketler tarafından Türkiye’de teknoloji üssü olarak kullanılmak amacıyla irtibat bürosu açılıp açılamayacağı sorunu analiz edilecektir.

II- YABANCI SERMAYE MEVZUATINA GÖRE İRTİBAT BÜROLARININ HUKUKÎ STATÜSÜ

4875 sayılı Kanun’un 3. maddesinin (h) bendi ve mezkûr Yönetmeliğin 6., 7. ve 8. maddesi esas alındığında irtibat bürolarının Türkiye’deki faaliyetlerinde temel olarak aşağıdaki kurallar…